خواب تازه دولت برای دلار مسافرتی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از اقتصاد ۱۰۰، قیمت دلار مسافرتی تغییر می کند. قیمت دلار دوباره دردسرساز شده است شد. قیمت دلار با پیش رفتن مذاکرات وین روند کاهشی به خود گرفته بود. قیمت دلار در هفته گذشته افزایشی شد. در هفته های اخیر انتظارات تورمی در حال بازی با قیمت دلار بوده است

این ها پرسش هایی است که بارها و بارها طی هفته های گذشته در ذهن مسافران و فعالان حوزه گردشگری می چرخید؛ چرا که دولت در اتفاقات مشابه سال های گذشته با نوسان در نرخ ارز سراغ گردشگرها رفته بود.

در طول ۳۰ سال گذشته، همزمان با نوسان در نرخ ارز، تخصیص ارز - به عنوان یک مشوق برای گردشگران ایرانی، ارز مسافرتی هم با مخاطره روبرو شده است. در دوره ای آن را به طور کامل حذف کردند، در مقطعی دیگر میزان ارز را کاهش دادند و حالا هم مبلغ ارز را به کشور مقصد و ارایه سند و مدرک سفر منوط و در طی این سال ها به خصوص در ۱۰سال اخیر با تغییر در شیوه نامه های ارزی، مسافران را سردرگم کرده اند.

حالا بانک مرکزی در جدیدترین مصوبه خود که ۱۴ آبان ماه ابلاغ شده است، برای سامان دادن به بازار ارز در قدم نخست باز به سراغ ارز مسافرتی و جامعه نحیف گردشگری رفته است، اقدامی که موجب می شود متقاضیان دوباره و دوباره، بخشنامه ها را مرور کنند تا از صلاحیت یا عدم صلاحیت خود برای دریافت ارز باخبر شوند.

اما این بار در این مصوبه خبری از سختگیری های قبلی نیست. بانک مرکزی در این مصوبه از متقاضیان خواسته در سامانه برخط آنلاین اقدام به ثبت نام کرده و سپس ارز خود را از صرافی ها دریافت کنند. واگذاری ارز مسافرتی به صرافی ها اقدامی بود که سال ها پیش، بانک مرکزی با مصوبه ای دیگر آن را به چند بانک عامل سپرده بود.

کارت ملی در اولویت ارز مسافرتی با قیمت دلار دولتی قرار گرفت

بانک مرکزی با اقدام جدید خود، ارائه ارز مسافرتی را وارد مرحله جدیدی کرد؛ در این اقدام، هر ایرانی بالای ۱۸ سال با داشتن کارت ملی و هزینه ریالی، می تواند ۲ هزار ارز (دلار با نرخ بازار توافقی) در سرفصل خدماتی-سایر، ارز مسافرتی دریافت کند.

پیش از این برای دریافت ارز مسافرتی مدارکی چون روادید، بلیت هواپیما و پرداخت عوارض خروجی ارائه می شد، اما با این مصوبه جدید، خبری از سختگیری های گذشته در پرداخت ارز مسافرتی نیست.

اگرچه همچنان سرفصل وگزینه ای برای انتخاب با نام «ارز مسافرتی» وجود دارد صرافی ها برای پرداخت ۵۰۰ دلار یا یورو برای کشورهای دارای ویزا متقاضی را راهنمایی می کنند تا مدارک و مستندات سفر ارایه دهد، اما هیچ مسافر عاقلی از ۲ هزار دلار یا یورو منصرف نمی شود تا ۵۰۰ یورو یا دلار بگیرد که هیچ برتری خاصی ندارد و باید مدارک هم ارائه بدهد.

ارز در سفر نقش بسیار مهمی برای گردشگران دارد. زمانی که هیأت وزیران در سال ۱۳۶۴ آن را به عنوان یک مشوق برای سفر در نظر گرفت، به خوبی هدف غایی سفر گردشگران ایرانی به کشورهای دیگر را که همان صادرات فرهنگ، آداب و رسوم ایرانی است، در نظر گرفته بود.

دیوار کوتاه گردشگری با قیمت دلار

اگرچه در این روزها از التهابات بازار ارز کاسته شده است و ترس از قطع یارانه، بسیاری از موج سواران بازار ارز را به عقب نشینی واداشت، اما شکاف نرخ ارز در بازار آزاد و توافقی همچنین فروش ارز با کارت ملی، صف های طویلی پشت در صرافی ها ایجاد کرد و عاملی برای فعالیت های دلالان و سفته بازان شد.

رفتاری که گردشگری در آن سهمی نداشت؛ چرا که بسیاری از مشتاقان دریافت ارز، مسافر نبودند و می خواستند به اسم سفر از این مشوق استفاده کنند تا سودی چند میلیونی به خاطر یک شکاف نصیب خود کنند، سودی که به اسم گردشگری و به نام دیگر رقم می خورد، مصداق بارز این ضرب المثل بود: «آش نخورده و دهان سوخته».

وابستگی تمام خدمات گردشگری به ارز

پایه تمامی خدمات گردشگری حتی در سفرهای داخلی، نرخ ارز در ایران است و نوسان آن تأثیر زیادی بر ارائه خدمات به گردشگران، قیمت تور، نرخ بلیت پرواز، هتل ها و حتی دستمزد راهنمایان دارد.

امیر پویان رفیعی شاد،رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی، زیارتی و گردشگری استان تهران ضمن بر شمردن تاثیرات نرخ ارز بر صنعت گردشگری ایران به خبرآنلاین می گوید: «در هفته های گذشته با نوسات در نرخ ارز، حرف های در گوشی درباره تغییر نام، تغییر ساز و کار تا حذف ارز مسافرتی شنیده ام. با مصوبه جدید بانک مرکزی اینطور به نظر می رسد که همه مسافر هستند و سختگیری های پیشین برای ارائه مدرک وجود ندارد و مسافران اگر بخواهند ۲هزار دلار یا یورو را دریافت می کنند.»

او ادامه می دهد: «شرایط ناخوشایندی را هفته پیش مقابل صرافی ها دیدیم، از درگیری لفظی و انتظار در صف های طولانی تا قطع و وصل شدن سامانه و سردرگمی و ناراحتی مسافر واقعی.»

او آژانس های مسافرتی را واسطه بین ارائه دهندگان محصولات گردشگری به مصرف کنندگان معرفی و تاکید می کند: « آژانس های گردشگری هیچ نقشی در ارائه ارز به مسافران ندارند.»

به عقیده او، بازیگران اصلی «ارز مسافرتی»صرافان هستند که طی این ۳۰ سال از تغییرات این مشوق به نفع خود استفاده و ضررهای زیادی به گردشگری وارد کرده اند.

رفیعی شاد می گوید: «کاهش یا افزایش نرخ و رشد ارز به گردشگری آسیب می زند؛ چرا که قیمت هتل ها، ویزا و خدمات گردشگری وابسته به آن است. وقتی نرخ ارز گران تر شود با افزایش آنها، در نهایت بسته سفر گران تر می شود، اما حذف ارز مسافرتی، قسمت کوچکی از این اتفاقات است. باید ثبات در نرخ ارز کشور باشد تا بتوانیم به قیمت معقول در سفر برسیم.»

عضو هیأت مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران بیان می کند: «پایین بودن نرخ واقعی ارز در سال های قبل از ۱۳۹۰ باعث شده بود مقاصد گردشگری خارجی برای گردشگران داخلی ارزان تمام شود و مسافرت به خارج در طی این سال ها افزایش یابد.»

افزایش نرخ ارز در نتیجه افزایش نرخ واقعی آن در سال های اخیر، باعث جذب فوق العاده گردشگر خارجی شد؛ زیرا ایران مقصد ارزانی برای این گردشگران به شمار می رود.

خریدار ارز با کارت ملی مسافر کافی نیست

بسیاری از اقتصادان و کارشناسان بازار ارز انتقاداتی را به سیاست فروش ارز با کارت ملی وارد دانسته اند. بانک مرکزی در تلاش است از طریق مداخله در بازار توافقی ارز، نرخ دلار را در محدوده مشخصی حفظ کند.

کمال سیدعلی، معاون ارزی سابق بانک مرکزی در این زمینه به خبرآنلاین می گوید: «ارز مسافرتی اگر قرار بر فروش باشد باید بعد از گیت خروجی تحویل داده شود و اگر کسی با کارت ملی ارز بخرد به این معنی نیست که مسافر است. شاید این ارز را در بازار آزاد و به واسطه گران بفروشد.»

به نظر او، فروش ارز با کارت ملی کار درستی نیست و باید ارز مسافری، به مسافر واقعی و با روادید ارائه شود.

معاون ارزی سابق بانک مرکزی همچنین معتقد است: این که اکنون در ردیف «سایر و ارز مسافرتی» ۲ نوع متفاوت ارز تعلق می گیرد، یعنی زمینه برای سودجویی واسطه گران فراهم می شود.

او تاکید می کند: ارز پرداختی به مسافران باید همان ۲ هزار دلار یا معادل آن باشد، اما با ویزا و تحویل در گیت های خروجی فرودگاه یا مرزهای زمینی. قیمت ارز مسافرتی باید پایین تر از نرخ بازار و توافقی باشد تا کمکی به سفر و کاهش هزینه های مسافر داشته باشد.

به عقیده سیدعلی، این تصمیم و مداخله در بازار فروش ارز با کارت ملی، هرچند در کوتاه مدت می تواند قیمت دلار را در سطح مشخصی ثابت نگه دارد، اما در طولانی مدت به ضرر اقتصاد خواهد بود.

قیمت دلار و قیمت ارز در بازار امروز شنبه 5 آذر 1401