به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از سرپوش، روز گذشته، قیمت دلار و سکه با عبور از سطوح مقاومتی، به مرزهای جدید وارد شدند. در اولین روز هفته، دلار توانست تا محدوده ۸ هزار و ۵۰۰ تومان صعود کند. دلار که پنجشنبه در محدوده ۸ هزار و ۲۸۰ تومان قرار داشت، با افزایش روز ابتدایی هفته از دامنه ۱۴ روزه خارج شد. روند افزایشی دلار و شکست سطح مقاومتی، تصورات افزایشی برخی معاملهگران را تقویت کرد؛ از نظر آنها، خروج دلار از دامنه ۷ هزار و ۷۰۰ تا ۸ هزار و ۳۰۰ تومان ممکن است سرآغاز روزهای جدید در بازار ارز و تعیین دامنه جدید در آن شود. همچنین سکه تمام بهار آزادی با اقتدار از مرز ۳ میلیونی عبور کرد و با شیب تند افزایشی به بالای کانال ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان نیز رفت. روز شنبه، سکه با ۱۲۰ هزار تومان افزایش به قیمت ۳ میلیون و ۱۱۰ هزار تومان رسید. سکه روز پنجشنبه نیز ۱۱۰ هزار تومان افزایش را تجربه کرده بود. به این ترتیب سکه در ۲ روز کاری بیش از ۸ درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. در همین بازه زمانی دلار در بازار غیررسمی نزدیک به ۵ درصد رشد کرده است.
بازار طلای جهانی؛ دومین هفته نزولی طلا
هر اونس طلای جهانی با افت ۸/ ۰ درصدی به قیمت ۵/ ۱۲۳۱ دلار معامله شد. پس از رسیدن طلای جهانی به کف یکساله، ۰۸/ ۱۲۱۱ دلاری با رشد شاخص دلار به سقف یکساله، روز جمعه تغییر روند شاخص دلار، طلا را به کانال ۱۲۳۰ دلاری رساند. سخنان جروم پاول، رئیس فدرال رزرو با ارائه تصویر مناسب شرایط اقتصادی و تداوم روند تدریجی افزایش نرخ بهره، عامل حمایت از شاخص دلار شد. اما روز جمعه اعلام نارضایتی ترامپ از سیاستهای فدرال رزرو افت شاخص دلار را رقم زد. تشدید نگرانیها از ریسک جنگ تجاری با اعلام آمادگی برای تعرفه به ۵۰۰ میلیارد دلار کالاهای وارداتی چین، عامل کاهش تقاضای محافظهکارانه طلا و حمایت از شاخص دلار (با دورنمای کاهش کسری بودجه و کسری تراز تجاری آمریکا) است. با دورنمای افت بیشتر طلا، داراییهای طلا صندوقهای پوشش ریسک را به کمترین سطح در ۵/ ۲ سال آینده رساندند.
پیشنهادهایی برای مداخله هوشمند در بازار ارز و سکه طلا
آنچه هماینک بازار پول کشور را تحتتأثیر قرار داده است، از یکسو رشد نقدینگی در سالهای گذشته و عدم اصلاح ارزش پول ملی همگام با تغییرات تولید ناخالص داخلی و تغییرات حجم نقدینگی و همچنین انتظارات روانی تورمی تجمعیافته است که چرایی، دلایل و نحوه پیشگیری از آن، نیازمند اعلام نظر صاحبان اندیشه در علم اقتصاد است.
به نظر میرسد آنچه هماینک وضعیت پولی و مالی کشور را تحتتأثیر قرار داده بیش از پارامترهای اقتصادی کلان، عدم مدیریت بازار از جنبههای مربوط به جنگ روانی، اطمینانبخشی به طبقات اجتماعی و اقتصادی جامعه و نحوه مدیریت و چگونگی تخلیه فشارهای سیاسی وارده از خارج کشور و همچنین شیوههای مداخله در بازار از سوی متولیان سیاسی، اقتصادی در عرصههای داخل و بینالمللی بازار پول و ارز کشور است.
مدیریت بحرانهای اینچنینی نیازمند حضور هوشمندانه بانک مرکزی بهعنوان بازیگر اصلی بازار پول و ارز و همچنین ادارات گمرک و وزارت اقتصاد و دارایی است بهترتیبی که بیاعتمادی به آینده بازارهای یادشده را کاهش داده و در مسیر اصلاح قرار دهد.
آنچه در چند ماه اخیر در عمل اتفاق افتاده، برخورد انفعالی با سوداگران و سفتهبازان بازار ارز است. راهبرد مناسب در این زمینه استفاده بانک مرکزی از ابزار پولی و مالی به ترتیبی است که با اجرای سناریوهای مختلف و مؤثر در بازار ارز و پول (از جمله فریب، بازارسازی و... ) سفتهبازان و سوداگران بازار ارز و سکه طلا را دچار زیان کند و بهعبارتی هزینه ریسک آنها را تا سر حد امکان افزایش دهد. همزمان با اجرای طرحهای مناسب پولی و مالی در بانکها به عامه مردم از بابت حفظ ارزش پساندازهایشان در کوتاهمدت و بلندمدت اطمینان دهد.
در ذیل راههای پیشنهادی درباره نحوه مداخله بانک مرکزی و سایر دستگاههای مؤثر در بازار ارز و سکه ارائه میشود تا شاید اگر ارادهای در مدیریت بحران وجود داشته باشد، استفاده شود:
۱- در گام نخست بانک مرکزی برای جلوگیری از تبانی در خلق قیمتهای مصنوعی، واهی و خودساخته دلالان بینامونشان بازار ارز و سکه با راهاندازی «بازار بورس معاملات نقدی ارز» و بازار شبهسلف ارز، اجازه دهد همه ارزهای آماده فروش و عرضه به بازار (اعم از ارز مازاد حاصل از صادرات نفت، مشتقات مربوط، میعانات گازی و ارز حاصل از صادرات محصول و خدمات به خارج از کشور) از سوی صاحبان ارزها از جمله بانک مرکزی بهعنوان عرضهکننده اصلی ارز در بازار ارز ایران و همچنین سایر فروشنگان ارز بخش خصوصی برای «فروش نقدی» با تسویه یکروزه و تحویل فوری ارز یا حواله (مثل معاملات بازار سهام) یا با «پیشفروش نقدی» ارز با تعهد تحویل ارز یا حواله در سررسید آتی، نسبت به عرضه ارزهای حاصل از فعالیتهای صادراتی و خدماتی کشور برای مصرفکنندگان ارز شامل: مسافران عازم خارج از کشور، دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور و واردکنندگان کالای سرمایهای یا اقلام غیرضروری و سایر موارد اقدام کنند.
البته با شیوهنامهای میتوان نیاز و میزان ارز مورد نیاز و سقف ارز قابلخرید مشتریان ارز بورس یادشده را تسجیل و تعیین کرد. تا براساس آن تقاضای خرید ارز خود را به همان بورس ارائه کنند. شایان ذکر است در بورسها، سقف پیشنهادی قیمت فروش و سقف پیشنهادی قیمت خرید از روز قبل به کارگزار اعلام میشود و خریدار و فروشنده یکدیگر را نمیشناسند بنابراین امکان تبانی در انجام معامله صوری با قیمتهای غیرحقیقی را نداشته و از این طریق با مدیریت بازار عرضه و تقاضا قیمت واقعی ارز برای مصارف غیرضروری کشف و با تزریق بهموقع ارز یا مدیریت تقاضا کنترل میشود. صرافیهای مجاز میتوانند نقشی مانند کارگزاران بورس سهام را در این بازار ایفا کنند. از طرفی هر روزه گزارش متوسط قیمتهای معاملاتی ارز و میزان ارز معاملهشده در اختیار رسانهها قرار گرفته و از اعلام نرخهای تصنعی و دروغین ارز که شاید ناشی از تبانی و سفتهبازی به منظور ایجاد جو روانی قیمتهای کاذب باشد، جلوگیری کند. البته این پیشنهاد به شرطی قابل انجام است که به هیچ عنوان بانک مرکزی وارد تله فروش ارز به نرخ آتی مانند بازار آتی سکه نشود. متأسفانه یکی از آسیبهای روانی بازار در چند ماه اخیر ناشی از انعکاس نرخهای سکه بازار آتی بوده است.
۲- پذیرش سپرده ریالی مردم مبتنی بر ارزهای خارجی و بدون پرداخت سود بانکی بر مبنای متوسط نرخ فعلی ارزها در چهار شهر «کابل-دوبی-اربیل و استانبول» در بازار آزاد با تعهد بازپرداخت ریالی به نرخ متوسط آتی ارز در سررسید یکساله، دوساله و سهساله با هدف رفع اضطراب مردمی که نگران کاهش ارزش پساندازهایشان در سونامیهای روانی و تورمی هستند. این شیوه میتواند موجب جمعآوری نقدینگی سرگردان از بازار شود.
۳- فروش هر روزه سکه با قیمت ۳۰ هزار تومان زیر قیمت بازار با تحویل یکروزه
۴- پیشفروش سکه با سررسید یک و دو و سه سال آینده و تحویل برگه قابل معامله آن در بورس سکه که قول راهاندازی آن داده شده است.
۵- حذف خریدوفروش سکه با قیمت آتی از بورس کالا با هدف حذف قیمت روانی ناشی از پیشبینی سوداگران و سفتهبازان
۶- تأمین نیازهای پیشبینینشده ارز از طریق فروش ارز با قیمت چهار هزارو ۲۰۰ تومانی با اخذ «مالیات متغیر» بر مصرف غیرضروری ارز (برای مهاجران و سایر خریداران احتمالی و تأمین نیازهای دیدهنشده در فروش ارز با قیمت رسمی) بهترتیبی که قیمت آن تفاوتی با بازار مبادله ارز به صورت نقدی و اسکناس نداشته باشد. در اجرای این پیشنهاد نرخ ارز ظاهرا ثابت است و انعکاس بهتری در جو روانی بازار خواهد داشت، اما در عمل ارز با نرخ بالاتری به دست متقاضیان با اولویت کمتر قرار میگیرد.
۷- افزایش تعرفههای واردات کالای غیرضرور و اخذ مالیات بر خروج سرمایه از مهاجران یا مسافران مکرر خارج از کشور و همچنین اخذ مالیات ویژه از صادرکنندگانی که ارز حاصله از صادراتشان را در بورس ارز به فروش نمیگذارند
۸- فروش همهروزه سکه به قیمت پیشنهادی خریدار (مردم عادی متقاضی) از طریق بانک ملی با تحویل یکروزه به بالاترین پیشنهاد قیمتی دادهشده (در این روش مثلا کسی که پیشنهاد خرید به قیمت ۲۵ میلیون ریال هم سکه دریافت میکند و هم مثلا کسی که قیمت ۲۴ میلیون ریال پیشنهاد داده و رقابتی برای کاهش قیمت پیشنهادی آغاز میشود) که به نوبه خود موجب جمعآوری حداکثری نقدینگی از سطح بازار شده و موجب کاهش تدریجی و تعادل در بازار میشود. این شیوه به نوعی اجرای روزانه مزایده سکه به جای حراج سکه در بانک کارگشایی است. در این شیوه خریداران سکه از قیمت پیشنهادی سایر خریداران سکه در دیگر بانکها خبر ندارند و بنابراین تلاش میکنند با اعلام کمترین قیمت پیشنهادی سکه خود را به قیمت پایینتری خریداری کنند. (در شیوه حراج حضوری خریداران مقهور جوسازی حضوری حاضران در حراجهای بانک کارگشایی قرار میگیرند که رقابتی برای افزایش قیمت پیشنهادی و خرید به قیمتهای روانی جلسات حراج است).
۹- در شرایط کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمت ارز، هجمه صادرکنندگان به منظور خرید میوه، خشکبار و اقلام غذایی مصرفی عامه مردم که قابلیت صدور دارند موجب افزایش قیمتهای اقلام یادشده میگردد. لازم است با تعیین تعرفه صدور کالا یا ممنوعیت آن در برخی موارد و یا تعیین سقف صادراتی، از تاراج مایحتاج عمومی مردم با هدف ظاهری زیبای صادرات جلوگیری نماییم. این مهم موجب تعدیل قیمت میوه و مواد غذایی مصرفی شده و افزایش ارزش پول ملی و کاهش اضطراب و نگرانی مردم میشود.
۱۰- اخذ مالیات مضاعف بر درآمدهای اتفاقی ناشی از سوداگری و سفتهبازی در بازارهای سکه، ارز و با هدف افزایش ریسک و کاهش فعالیت ایشان