معرفی جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی هرسین

گوردخمه برناج

در حدود ۵۰ کیلومتری شهرستان هرسین، در ۱۴ کیلومتری شمال غربی شهر تاریخی «بیستون» و در اوایل روستای «برناج» از توابع هرسین، یکی از آثار باستانی ایران قرار گرفته است که از آن به «گوردخمه ی برناج» یاد می شود. در مورد قدمت این میراث ارزشمند دو روایت وجود دارد، برخی آن را متعلق به دوران حکومت ساسانیان و گروه دیگر آن را از آثار دوران سلطنت اشکانیان می پندارند. سازندگان این اثر ایران کهن، آن را بدون هیچ نوع تزئیناتی ساخته و در پیرامون آن نیز قابی تراشیده اند. این گوردخمه متشکل از سقفی طاق مانند با پلانی مربع شکل و اضلاعی به طول ۹۵ سانتی متر، ارتفاعی بالغ بر ۹۵ سانتی متر تا سقف و یک آب پری تراشیده شده در بالای آن است.

پل چهر هرسین

«پل چهر» بنایی است تاریخی و متعلق به دوران پهلوی اول که در دهستان شیرز، منطقه ی بیستون و در شمال غربی «روستای چهر» از توابع شهرستان هرسین قرار دارد. این پل تاریخی متشکل از ۵ دهنه به عرضی بالغ بر ۴ متر و ۷۰ سانتی متر و طولی برابر با ۶۰ سانتی متر، جان پناه های به ارتفاع نیم متر و ۶ چشمه طاق است که سازندگان آن را با استفاده از گچ و بلورهای سنگی که تراشیده شده است، ساخته اند. «گامسیاب» نام رودخانه ای است که «پل چهر» را بر آن احداث شده است. جالب است بدانید که بر بدنه ی این پل، می توان بلوک هایی از سنگ های بسیار قدیمی و نیز سنگ قبرهایی را مشاهده کرد که متعلق به دوران اسلامی است.

گوردخمه های اسحاق وند (سکاوند)

در ۲۵ کیلومتری از جنوب غربی شهرستان هرسین، در صخره های شمال شرقی روستای زیبای «ده نو»، می توان یکی دیگر از میراث ایران باستان را مشاهده کرد که به «گوردخمه های اسحاق وند» یا «سکاوند» شهرت یافته است. آثاری که متشکل از سه گوردخمه است که در دل کوه تراشیده شده است. وجه تسمیه این اثر ملی به «گوردخمه ی اسحاق وند»، به دلیل قرارگیری آن در نزدیکی روستای «اسحاق وند» است. باستان شناسان، گوردخمه های اسحاق وند را کهن ترین مقابر صخره ای در سرزمین پارس می پندارند

جالب است بدانید که گروهی از باستان شناسان، این گوردخمه ها را از کهن ترین مقبره های صخره ای در سرزمین پارس می دانند. برخی از کارشناسان براین باورند که آن ها متعلق به دوران مادها است که در این میان نظریات دیگر کارشناسان نیز جالب و قابل توجه است. «ارنست امیل هرتسفلد» از ایران شناس آلمانی، گوردخمه ی میانی را به «کتوماتای مغ» (بردیای دروغین) نسبت داده و براین باور است که «سکاوند» را از این بابت بر این گوردخمه ها گذاشته اند که این نام قلعه ای است که «گئوماتای مغ» توسط داریوش اول در آن به قتل رسیده است.

غار مرخر

یکی از پدیده های شگفت انگیز طبیعی در شمال غربی مّرخِر و در دامنه ی کوه زیبای بیستون قرار دارد که امروزه به یکی از جاذبه های گردشگری هرسین استان کرمانشاه تبدیل شده است. عمق این اثر طبیعی که به «غار مّرتاریک» شهرت یافته است، ۲۵ متر و مساحت آن نزدیک به ۸۰ متر مربع برآورد شده است. جالب است بدانید که این غار نخستین بار در سال ۱۳۶۵ مورد کاوش و بررسی قرار گرفت و پس از تحقیقات متعددی که بر آن انجام شد، آثار تاریخی مختلفی به دست آمد که باستان شناسان قدمت آن ها را متعلق به دوران پارینه سنگی میانی تخمین زده اند. استخوان های انسان، استخوان جانوران، ابزارآلات سنگی ساخته شده از سنگ های با جنس کوارتزیت، ژاسب، چِرت و نمونه ای از سنگ آهکی، بخشی از آثاری است که در این غار کشف شده است.

تپه باستانی گنج دره

تپه ای مخروطی شکل، باستانی و کهن در جاده ی کرمانشاه به شهرستان هرسین مشاهده می شود که از نظر باستان شناسان اهمیتی بسیار دارد. این اثر تاریخی که به «تپه باستانی گنج دره» یا «چیا خزینه» شهرت یافته است، در فاصله کمی از روستای «قیسوند» از روستاهای هرسین و با ارتفاعی نزدیک به ۶ متر از سطح زمین های مجاور، قرار گرفته است. نخستین کاوش ها در این تپه، در اواسط قرن ۲۰ میلادی و به همت «فیلیپ اسمیت» صورت گرفت. در این بخش تاریخی باستان شناسان توانستند ۵ طبقه ی استقراری را شناسایی کنند که از سطح تپه تا خاک بکر را شامل شده و با حروف a تا e لاتین نشانه گذاری شده است.

آثار زیادی در این طبقه ها کشف شده است که هر کدام متعلق به دوران خاصی از تاریخ حیات بشریت است. تعدادی گور متعلق به دوران اسلامی متاخر و زیر آن ها تعدادی اجاق های ساده و دیوارهای دوره ی نوسنگی متعلق به کشفیات طبقه ی a، فضاهای مسکونی ساخته شده با چینه در طبقه ی b، فضاهای مسکونی با معماری چینه ای در طبقه ی c، فضاهایی با معماری ترکیبی خشت و چینه در طبقه ی d و سرانجام کشف ۳۰ حفره که تا عمق ۵۰ سانتی متری داخل خاک بکر کنده شده بود، در طبقه ی e از جمله مکشوفاتی است که در این تپه ی باستانی به دست آمده است. برخی از آثار کشف شده در تپه ی باستانی گنج دره، متعلق به دوران نوسنگی است

در کنار این طبقات، آثاری ارزشمند همچون ظروف سنگی، پیکرهای کوچک انسان و حیوان از جنس گل، هاون و دسته هاون، مهره های تزئینی ساخته شده از صدف، بقایای ۴۱ اسکلت نیز کشف شده است.

محوطه تاریخی و سراب بیستون هرسین

یکی دیگر از مکان های باستانی و ارزشمند ایران کهن در استان کرمانشاه و در فاصله ی حدود ۳۰ کیلومتری از شهرستان هرسین و در دامنه ی کوه زیبا و تاریخی بیستون قرار گرفته است. منطقه ای باستانی به نام «محوطه ی تاریخی بیستون» که می توان آن را یکی از ارزشمندترین و اصلی ترین توقف گاه ها در دوران گذشته معرفی کرد. شاید از اصلی ترین دلایل اهمیت این منطقه، وجود سرابی است زیبا که به «سراب بیستون» شهرت دارد و نیز اقلیم مناسب این منطقه است که باعث شده تا از دوران پارینه سنگی میانی تا دوران معاصر، مورد توجه واقع شود. آب سراب نیز از نظر شیمایی فاقد هرگونه مزه، بو و رنگ است. حضور در این منطقه از هرسین و تماشای این آثار تاریخی و جاذبه های زیبای طبیعی برای علاقه مندان به تاریخ و طبیعت، بسیار جذاب خواهد بود.

مجسمه هرکول در محوطه تاریخی بیستون

در بخش بالایی این سراب آثار باستانی ارزشمندی از جمله نقش برجسته ی داریوش، مجسمه ی هرکول، غار شکارچیان، پرستشگاه مادی، نقش برجسته های اشکانی و بقایایی از شهر پارتی را مشاهده کرد.

کاروانسرای شاه عباسی در محوطه تاریخی بیستون

همچنین در فاصله ی اندکی از سراب و در بخش جنوبی آن کاروانسرای شاه عباسی، ساختمان های نیمه تمام دوران ساسانی و کاروانسرای ایلخانی قرار گرفته است. به نظر می رسد که علت قرارگیری تمامی این آثار در یک منطقه، ارزش معنوی و تقدس آن در بین ایرانیان باستان است که به دلیل تراوش آب، یکی از مظاهر پاکی و روشنایی از دل این کوه، این گونه ارزشمند و مقدس در نظر گرفته شده است. به همین دلیل داریوش بزرگ، در کنار موقعیت مهم شهر کرمانشاه و نیز وجود کوه های صخره ای و نیز میراث باقی مانده از اجدادش، در این مکان کتیبه ی بیستون را احداث کرده است.

قلعه سرماج

«قلعه سرماج» یکی دیگر از جاذبه های تاریخی در شهرستان هرسین است که در روستایی به همین نام قرار گرفته است. امروزه روی این قلعه که روزگاری مقر موسس سلسله ی «حسنویه» بوده است، خانه های روستاییان ساخه شده است. به نظر می رسد که در پیرامون قلعه، برج هایی را احداث کرده بودند که متاسفانه امروزه تنها بخش بزرگی از یکی از برج ها برجای مانده است. همچنین دیواری به طول ۳۷ متر قسمت دیگری از قلعه است که باقی مانده و سازندگان آن را در نمای خارجی با بلوک های سنگی بزرگ و نمای داخلی را با لاشه های سنگ و ملاط گچ ساخته اند. از دیگر نکات قابل توجه در مورد قلعه، حضور خندقی است که دور تا دور این اثر تاریخی، برای ذخیره سازی آب هنگام یورش دشمنان و نیز کاربری دفاعی حفر شده است.

سنگ های تراش خورده ساسانی

در دامنه کوه بیستون در محدوده ای به طول هفت کیلومتر، قطعه سنگ های تراش خورده بزرگی بطور پراکنده دیده می شود که از جنس سنگ آهکند و اغلب به فرم مکعب مستطیل و مکعب مربع ساخته شده اند. نمونه های مشابه این بلوک ها در بناهای ساسانی بیستون همچون بنای ناتمام ساسانی، پل بیستون، پل خسرو و فرهادتراش به کار رفته است. علاوه بر آن تکنیک تراش این سنگ ها با سایر محوطه های ساسانی قابل مقایسه است. دلیل دیگری که باعث شده سنگ های تراش خورده را ساسانی بدانیم وجود علائم حجاران بر روی آنهاست. تاکنون ۴۲۷ علامت بر روی این سنگ ها شناسایی شده است. علائم حجاران عمومأ به عنوان اسناد تسویه حساب سنگ تراشان محسوب می شد. این اثر در تاریخ ۱۳۸۰/۱۲/۱۹ به شماره۴۸۸۶ به ثبت ملی رسیده است.

پل خسرو

پل خسرو در دو کیلومتری جنوب غربی شهر بیستون بر روی رودخانه گاماسیاب قرار دارد. پل خسرو با ۸۰ /۱۵۲ متر طول در جهت شرقی – غربی ساخته شده و دارای ۱۰ پایه و ۹ دهانه است که امروزه سه پایه از آن مدفون می باشد. پایه ها ۷/۲ متر عرض و ۱۴/۳ متر طول دارند و از سنگ های تراشدار، بر روی سنگ فرشی که کف رودخانه را به پهنای تقریبی ۵۰ متر پوشانده، بنا شده اند. این بستر سنگی همانند سکویی سراسری مانع شستن کف رودخانه می گردد و ارتفاع سطح آب را تنظیم می کند. پایه های پل دارای پلان شش ضلعی است که آنها را از سنگ های تراشیده و ملاط گچ ساخته اند. میان پایه ها را با قلوه سنگ و ملاط آهک پر کرده اند. در واقع پل خسرو قسمتی از سد ساسانی بیستون را شامل می شود که از این جهت همانند پل والرین شوشتر که آن هم در دوره ساسانی ساخته شده است، عمل می کند. متاسفانه ازدهانه ها و گذرگاه پل آثاری بر جای نمانده است . در سال های اخیر بر روی پایه های سنگی ، پلی فلزی برای تردد افراد محلی ساخته اند .

غار مَرتاریک

مَر تاریک در دامنه کوه بیستون و در شمال غربی مَرخِر قرار دارد. این غار در حد فاصل دامنه و دیواره ای مرتفع واقع شده و مشرف بر یک سکوی طبیعی است. غار مَر تاریک ۲۵ متر عمق و حدود ۸۰ متر مربع مساحت دارد و به صورت دالانی عمیق و کم عرض است که در انتها به محوطه نسبتاً بازتری ختم می شود. دهانه غار به سمت جنوب شرقی باز می شود و به همین دلیل در طول روز تا عمق چند متری آن در معرض روشنایی و گرمای آفتاب قرار می گیرد. محور اصلی غار در عمق چند متری با زاویه تقریباً۹۰ درجه به سمت راست منحرف می شود و در نتیجه دالان اصلی غار در تاریکی قرار گرفته است. البته این وضعیت سبب شده که درون غار در فصل زمستان گرمای مطلوبی داشته باشد.

غار مَر دودر

غار مَر دودر در دامنه کوه بیستون و در شمال شرقی غار شکارچیان قرار دارد. این غار با ارتفاع ۱۵۸۵ متر از سطح دریا ، مرتفع ترین غار بیستون است که از آن آثار دوره پارینه سنگی میانی و جدید بدست آمده است. مَر دودر۲۰ متر عمق و حدود ۱۷۰ متر مربع مساحت دارد و ارتفاع سقف آن بین یک تا سه متر در نوسان است. این غار دو دهانه دارد و به همین دلیل مردودر نامیده می شود. دهانه اصلی در جهت جنوب – جنوب غربی مشرف بر دره ای پر شیب و کم عرض است که به پرتگاهی منتهی می گردد. دهانه دیگر آن در جهت شرقی – جنوب شرقی مشرف بر کوره راهی است که به مَر آفتاب و مَر تاریک منتهی می شود. دهانه شرقی غار در اثر ریزش دیواره در اعصار گذشته به وجود آمده است. با وجود این دو دهانه، مَر دودر غار نسبتاّ بازی محسوب می شود که نسبت به غارهای دیگر بیشتر در معرض عوامل مختلف جوی مانند باد، باران و هوازدگی بوده است به طوری که لایه ای از سنگریزه به ضخامت ۳ تا ۵ سانتیمتر کف غار را پوشانده است .

پارک شهر هرسین

پارک زیبای هرسین متشکل از جاذبه های دیدنی و تاریخی دوره ساسانیان و رودخانه بسیار زیبایی که به زیبایی هرچه تمام در طول پارک در جریان می باشد .

آدرس : کرمانشاه – هرسین میدان آزادی ، خیابان پارک شهر