دوسه تاکسل (Docetaxel) با نام تجاری تاکسوتر (Taxotere) یک داروی ضد سرطان می باشد که از رشد و گسترش سلول های سرطانی در بدن جلوگیری می کند. دوسه تاکسل برای درمان سرطانهای سینه، پروستات، ریه، شکم و سر/ گردن بکار می رود.
دارو به صورت ویال شیشه ای و بدون رنگ 7 میلی لیتری با پوشش سبز آلومینیومی و سرپوش پلاستیکی سبز رنگ عرضه می شود. هر جعبه محتوی یک ویال 1 میلی لیتری (20 میلی گرم دوسه تاکسل)، و یا یک ویال 4 میلی لیتری (80 میلی گرم دوسه تاکسل) می باشد.
دوسه تاکسل و موارد مصرف آن
دوسه تاکسل از خارهای نوعی درخت به دست می آید دوسه تاکسل متعلق به گروهی از داروهای ضد سرطان می باشد. این دارو برای درمان سرطان پستان، انواعی از سرطان ریه، سرطان پروستات، سرطان معده و سر و گردن به کار می رود.
- تاکسوتر برای درمان سرطان پستان پیشرفته به تنهایی یا همراه با دیگر داروهای ضد سرطان به کار رود.
- تاکسوتر برای درمان سرطان پستان در مراحل اولیه با یا بدون درگیری گره های لنفاوی می تواند همراه با دیگر داروهای ضد سرطان تجویز شود.
- برای درمان سرطان ریه، تاکسوتر به تنهایی یا همراه با دیگر داروهای ضد سرطان به کار می رود.
- برای درمان سرطان پروستات، تاکسوتر همراه با پردنیزون یا پردنیزولون به کار می رود.
- برای درمان سرطان معده متاستاتیک، تاکسوتر همراه با دیگر داروهای ضد سرطان تجویز می شود.
- برای درمان سرطان سر و گردن، تاکسوتر همراه با دیگر داروهای ضد سرطان تجویز می شود.
مکانیسم اثر
دوسه تاکسل یک عامل ضدسرطان است که با از هم گسیختن شبکه میکروتوبولی در سلول که برای کارکرد سلولی اینترفاز و میتوزی مورد نیاز است، عمل می کند. دوسه تاکسل به توبولین آزاد متصل می شود و تجمع توبولین را به میکروتوبولهای ثابت توسعه می دهد، در حالیکه به طور همزمان جداسازی قطعاتشان را مهار می کند. این عمل دوسه تاکسل منجر به تولید مجموعه های میکروتوبول بدون عملیات عادی و تثبیت میکروتوبولها می شود که در نهایت مهار میتوزی در سلول را نتیجه می دهد.
اتصالات دوسه تاکسل به میکروتوبولها تعداد پروتوفیلامنتها در اتصال میکروتوبول را تغییر نمی دهد، ویژگی ای که از بیشتر سموم اسپیندل که در حال حاضر به صورت بالینی استفاده می شود، متفاوت است.
فارماکودینامیک
دوسه تاکسل یک عامل ضد سرطان سمی است . دوسه تاکسل یک مهارکننده میکروتوبول است که تجمع میکروتوبولها را از دیمرهای توبولین کنترل می کند و با جلوگیری از دیپلمیریزاسیون، میکروتوبولها را تثبیت می کند. این تثبیت منجر به مهار شناسایی پویای شبکه میکروتوبول می شود که برای اینترفاز حیاتی و اعمال سلولی میتوزی لازم می باشد. علاوه بر این، داسه تاکسل باعث آرایه های غیرطبیعی یا "مجموعه های" میکروتوبول در سراسر چرخه سلولی و چند مجموعه ستاره ای میکروتوبول در طول میتوز می شود.
فارماکوکینتیک
مشخصات فارماکوکینتیک سازگار با مدل سه محفظه است. محدوده زیر منحنی (AUC) دوز متناسب دوزهای 70 mg/m2تا115 mg/m2 با زمانهای انفوزیون 1 تا 2 ساعت بود.
حجم توزیع: 113 لیتر مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد که 94%اتصال پروتئینی، غالبا به 1- اسید گلوکوپروتئین، آلبومین و لیپوپروتئین می باشد. وقتی در بیماران سرطانی اندازه گیری انجام شد، مشاهده شد که دوسه تاکسل 97% به پروتئین پلاسما متصل شده است.
دگزامتازون بر پروتئین متصل به دوسه تاکسل اثر نمی گذارد.
متابولیسم: کبدی. مطالعات فعل و انفعالات آزمایشگاهی مشخص کرد که دوسه تاکسل توسط ایزوآنزیم CYP3A4متابولیزه شده است. دوسه تاکسل هم از مدفوع و هم از ادرار دفع می شود.
نیمه عمر: بستگی به دوز دارد. کلیرانس: 21 L/h/m2(کلیرانس کل بدن، بیماران سرطانی پس از مصرف IV20–115 mg/m2).
نحوه مصرف دوسه تاکسل
- دارو توسط فرد مجرب متخصص به شما داده می شود.
- دوز دارو به قد، وزن و وضعیت عمومی شما بستگی دارد. پزشک با محاسبه سطح بدن شما (با در نظر گرفتن قد و وزنتان) دوز مورد نیاز را تعیین می کند.
- تاکسوتر به صورت تزریق آهسته وریدی در مدت یک ساعت در بیمارستان تجویز می شود.
معمولاً لازم است هر 3 هفته یک بار دارو را دریافت کنید. پزشک بر اساس آزمایشات خون، وضعیت عمومی و نحوه پاسخ به درمان، دوز و دفعات تجویز دارو را تغییر می دهد. بروز عوارض به ویژه ایجاد اسهال، زخم های دهانی، احساس گزگز و تب و نتایج آزمایشات خون خود را به پزشک اطلاع دهید تا در مورد نیاز به کاهش دوز دارو تصمیم گیری کند.
در صورت داشتن سؤالات بیشتر درباره روش مصرف دارو با پزشک، داروساز یا پرستار مشورت کنید.
مقدار مصرف دوسه تاکسل
سرطان سینه :
برای موارد پیشرفته موضعی یا سرطان سینه متاستاتیک پس از شکست شیمی درمانی ابتدایی، دوز توصیه شده تزریق دوسه تاکسل ، USP60 mg/m2 تا 100 mg/m2 مصرف به صورت انفوزیون وریدی در عرض 1 ساعت هر 3 هفته می باشد
سرطان سلولهای غیرکوچک ریه :
پس از شکست درمان با پلاتینیوم ابتدایی بر اساس شیمی درمانی، دوسه تاکسل به صورت تک درمانی، دوز توصیه شده75 mg/m2 مصرف به صورت انفوزیون وریدی در عرض 1 ساعت هر 3 هفته می باشد.
سرطان پروستات :
برای سرطان پروستات متاستاتیک مقاوم به هورمون، دوز توصیه شده تزریق دوسه تاکسل ، USP75 mg/m2 مصرف به صورت انفوزیون وریدی در عرض 1 ساعت هر 3 هفته می باشد. 5 میلی گرم پردنیزون خوراکی دو بار در روز به طور مداوم مصرف شود.
نحوه نگهداری دوسه تاکسل
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- از مصرف دارو پس از تاریخ انقضا که روی ویال و جعبه درج شده است خودداری نمایید. منظور از تاریخ انقضا آخرین روز از ماه ذکر شده می باشد.
- دارو را در دمای بالاتر از 25 درجه سانتیگراد قرار ندهید.
- برای محافظت از نور، دارو را در بسته اصلی خودش نگهداری کنید.
- از نظر میکروبشناسی، آماده سازی و ترقیق دارو باید در شرایط کنترل شده و ضدعفونی شده انجام شود.
- در صورت افزودن دارو به ظرف حاوی محلول رقیق کننده فوراً آن را مصرف کنید. در صورت عدم مصرف فوری، رعایت مدت و شرایط نگهداری دارو بر عهده مصرف کننده است و نباید بیشتر از 6 ساعت (با درنظر گرفتن 1 ساعت مدت انفوزیون) در دمای کمتر از 25 درجه باشد.
- محلول دوسه تاکسل فوق اشباع می باشد و ممکن است با گذشت زمان در آن کریستال ایجاد شود که در این صورت قابل استفاده نخواهد بود و باید دور ریخته شود.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر تیوپنتال
