مشاور حقوقی کیست؟
مشاور حقوقی با دانشی که به قوانین و اصول حقوقی دارد می تواند کمک شایانی به سازمان ها، ادارات و شرکتهای خصوصی داشته باشد. مدیران و کسانی که صاحب نفع در آن سازمان می باشند با توجه به مسئولیت هایی که دارند با کمک مشاور می توانند تصمیمات درست تر و قانونمندتری بگیرند، در خیلی از تصمیم هایی که مدیران اجرایی می گیرند اگر از قوانین حقوقی خبر نداشته باشند، ممکن است متحمل ضررهای جبران ناپذیری مادی و معنوی شوند. این روزها در بیشتر شرکت ها و سازمان های بزرگ قسمت مهمی به نام مشاور حقوقی وجود دارد که از یک یا چند تن از کارشناسان مشاور حقوقی تشکیل شده است.
وظایف مشاور حقوقی
فارغ التحصیلان رشته حقوق در تمامی مقاطع می توانند در شرکت ها و سازمان های خصوصی و دولتی به عنوان مشاور حقوقی به فعالیت بپردازند. این افراد در حوزه های زیر می توانند کار کنند:
۱. امور قراردادها
در خصوص قراردادهایی که شرکت محل فعالیت مشاور حقوقی، یکی از طرفین آن است، مشاور حقوقی بررسی های لازم را انجام می دهد و نکات مهم را بیان می کند؛ همچنین گاهی اوقات این شخص وظیفه تهیه پیش نویس های قراردادی را بر عهده دارد. برخی اوقات در بعضی شرکت ها نیز قراردادها صرفا با تأیید و امضای مشاور حقوقی به توافق نهایی می رسد.
۲. امور دعاوی
شرکت ها در طول دوره فعالیت خود ممکن است درگیر دعاوی گوناگونی شوند که در این دعاوی یا نقش خواهان (طرح کننده ی دعوا) را دارند یا نقش خوانده (کسی که دعوایی علیه او طرح شده است). گاهی اوقات شرکت ها به جای اینکه برای این دعاوی به عقد قرارداد با وکیل دادگستری مبادرت کنند، از مشاورین حقوقی خود بهره می برند تا یا لوایح موردنیاز را تهیه و تدوین کنند یا در صورت داشتن پروانه وکالت، خود به عنوان وکیل شرکت وارد عمل شوند. پرداخت در این خصوص هم در عمل به دو شکل محقق می شود: گاه مشاور حقوقی برای قبول وکالت در دعاوی، بیش از حق الزحمه ساعتی تعیین شده در قرارداد خود مبلغی دریافت نکرده و گاه مبلغ یا درصدی بیشتر همچون وکلای عادی دریافت می کند؛ البته در فرض نخست، علی الاصول هزینه تمبر الصاقی روی وکالت نامه بر عهده شرکت است. اصطلاح دیگری تحت عنوان نماینده حقوقی نیز وجود دارد. نماینده حقوقی دانش آموخته رشته ی حقوق است که در شرکت یا سازمانی دولتی استخدام شده و بیش از دو سال برای آن سازمان کار کرده باشد. در این صورت بدون داشتن پروانه وکالت نیز می تواند به عنوان نماینده حقوقی در دعاوی آن شرکت یا سازمان حاضر شود و تا حدی نقش وکیل را ایفا کند. همان گونه که گفته شد، نماینده حقوقی باید واجد شرایطی باشد که برای مشاور حقوقی ضروری نیست. تفاوت مهم دیگر میان این دو شخص هم در این است که مشاور حقوقی در صورت داشتن پروانه می تواند به عنوان وکیل شرکت در دعاوی حضور داشته باشد؛ درحالی که نماینده حقوقی نیازی به پروانه ندارد و تنها با ارائه ی معرفی نامه ای از شرکت یا سازمان مربوط می تواند در دادگاه شرکت کند.
۳. امور پژوهشی
گاهی اوقات انجام امور پژوهشی از جمله وظایف مشاور حقوقی است. این امور برای راهبری شرکت مربوط یا حل مشکلات آن انجام می شود. برای این کار، مشاور حقوقی ابتدا به مطالعات حقوقی در رابطه با موضوع موردپژوهش می پردازد و سپس گزارش یا پیشنهادهایی در آن خصوص ارائه می کند. گاهی پژوهش های انجام شده خصوصا در ارگان های دولتی می تواند با طی تشریفات لازم منجر به پیشنهاد لایحه قانونی جدید یا تغییر و تفسیر قوانین موجود شود.
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل مشاور حقوقی
کارشناس یا مشاور حقوقی معمولا وکلایی هستند که به صورت تخصصی به شرکت ها و سازمان ها مشاوره حقوقی می دهند. بنابراین افراد زیر می توانند به عنوان کارشناس یا مشاور حقوقی مشغول به کار شوند. فارغ التحصیلان کارشناسی از رشته های زیر می توانند وارد این شغل شوند :
- حقوق
- الهیات و معارف اسلامی - فقه و مبانی حقوق اسلامی
- الهیات و معارف اسلامی - فقه و حقوق اسلامی ویژه دانشگاه شهید مطهری
همچنین در صورتی که دارای مدرک کارشناسی ارشد از یکی از رشته های زیر باشند می توانند به مشاوره حقوقی بپردازند :
- حقوق خصوصی
- حقوق سردفتری
- حقوق ثبت اسناد و املاک
- حقوق اسناد و قراردادهای تجاری
- حقوق بین الملل
- حقوق حمل و نقل
- حقوق جزا و جرم شناسی
- حقوق کیفری اطفال و نوجوانان
- حقوق عمومی
- حقوق نفت و گاز
- حقوق بشر
- حقوق مالکیت فکری
- حقوق اقتصادی
- حقوق دادرسی اداری
- حقوق هنری و ادبی
- حقوق محیط زیست
- حقوق تجارت بین الملل
- حقوق خانواده
- حقوق تجاری اقتصادی بین المللی
- حقوق شرکتهای تجاری
- حقوق ارتباطات
- مدیریت نظارت و بازرسی
- مدیریت اصلاح و کیفرهای قضایی
- مدیریت دادگستری
آینده شغلی و بازار کار مشاور حقوقی
در دنیای امروز همگام با پیشرفتهایی که صورت می گیرد، پیچیدگی های آن نیز افزایش یافته است. این پیچیدگی ها در مشاور حقوقی امور مختلف فردی و سازمانی دیده میشود. نوع روابط انسان ها با یکدیگر، سازمان ها با یکدیگر و انسانها با سازمانها تغییر کرده و عوامل زیادی در آن دخالت دارند. این پیچیدگی ها به نوعی کار را سخت تر و برخی از مشکلات را پیچیده تر کرده است. بر همین مبنا نیز قوانین و مقررات پیچیده تر شده اند و استناد به آنها برای دفاع از خود به تخصص و تجربه کافی نیاز دارد. لذا با ادامه این روند نیاز بازار کار به مشاوران و متخصصان حقوقی افزایش یافته و شرایط بهتر شغلی برای کارشناسان حقوقی متصور خواهد بود. همچنین امروزه در خیلی از مواقع مردم عادی برای دفاع از حق خود یا پیگیری مطالبات قانونی خود از افراد، شرکت ها و یا سازمان های دولتی و حاکمیتی نیازمند دریافت مشاوره از کارشناسان و مشاوران حقوقی زبردست می باشند و بدون کمک گرفتن از آنها گاهی اوقات رسیدن به نتیجه مورد نظر غیر ممکن به نظر می رسد. با توجه به موارد مذکور می توان پیش بینی نمود رشد استخدام متخصصین حقوقی در سال های آینده افزایش داشته و بالاتر از حد میانگین سایر مشاغل خواهد بود.
حقوق و درآمد مشاور حقوقی
مشاوران حقوقی که در سازمان های دولتی استخدام می شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. آنهایی هم که در بخش خصوصی فعالیت می کنند، بنا به میزان تخصص، تجربه، توانایی و توافقی که با کارفرمای خود می کنند، درآمدهای متفاوتی دارند.در جدیدترین پژوهش صورت گرفته در اواخر سال ۱۳۹۲ توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروه های مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد کارشناس و مشاور حقوقی در سمت های مختلف شغلی استخراج شده است. برخی از سمت هایی که در این پژوهش برای کارشناس و مشاور حقوقی در نظر گرفته شده اند شامل کارشناس حقوقی، کارشناس قرارداد، وکیل، مشاور حقوقی و مدیر حقوقی می باشند که یک کارشناس و مشاور حقوقی می تواند در هر یک از آنها استخدام شده و فعالیت نماید. برای کارشناس و مشاور حقوقی در هر سمت حداقل، حداکثر و متوسط درآمد ماهیانه ذکر شده است. به عنوان مثال کارشناس و مشاور حقوقی که در سمت مدیر حقوقی کار می کند، در اواخر سال ۱۳۹۲، حداقل درآمد ۸۰۰۰۰۰ تومان، حداکثر درآمد ۴۰۰۰۰۰۰ تومان و متوسط درآمد ماهیانه ۲۰۰۰۰۰۰ تومان را داشته است.
شخصیت های مناسب شغل مشاور حقوقی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
رعایت نکات وظایف مشاور حقوقی برای کارشناسی
همچنین افراد می توانند با مراجعه به یک کارشناس حقوقی در مورد توافقات طلاق توافقی، حقوق حضانت، مهریه، نفقه و دیگران اختلافات خانوادگی مشورت کرده و بهترین رویه حقوقی را انتخاب نمایند. از دیگر مواردی که مشاوران می توانند به افراد در مشاوره حقوقی رایگان راهنمایی دهند مسائلی مانند مشکلات مربوط به روابط نامشروع، جرائم پزشکی، کلاهبرداری، حقوق کیفری، سرقت ، جعل، تهدید و … است که افراد می توانند با استفاده از این راهنمایی ها در دعاوی خود بهترین نتیجه را حاصل نمایند.
تفاوت مشاور حقوقی و کارمند استخدامی در شرکت
باید به این نکته مهم توجه داشت که مشاور حقوقی به استخدام رسمی شرکت، سازمان یا افراد در نمی آید و قرارداد او از نوع قرارداد مشاوره خواهد بود. یکی از تفاوت های تنظیم قرارداد مشاوره با تنظیم قرارداد استخدام، این است که دستمزد مشاور حقوقی به صورت ساعتی تعیین می گردد. در قرارداد ذکر می شود که مشاور حقوقی موظف است تعداد ساعت معینی را به شرکت طرف قرارداد خود اختصاص دهد و در ازای هر ساعت مبلغی مشخص را دریافت کند. برخی از مشاوران حقوقی در حوزه های خاص و تخصصی فعالیت می کنند. مانند مشاور حقوقی بانک. یا مشاورانی که فقط با شرکت ها و سازمان های هنری و سازمان های ورزشی همکاری می کنند. همچنین مزایایی مانند سنوات، عیدی، پاداش و… به قراردادهای مشاوره تعلق نمی گیرد.
سازش چیست و نحوه درخواست سازش چگونه است؟
