از جمله تماشایی ترین صنایع دستی ارومیه یا صنایع دستی آذربایجان غربی عبارتند از: فرش دستبافت، پیکر تراشی، سفالگری، منجوق دوزی، رنگرزی و چاپ های سنتی، جاجیم، گلیم، معرق، ظریف کاری روی چوب، رودوزی. برای اینکه بیشتر با سلیقه ی مردمان هنرمند ارومیه آشنا شوید در ذیل به شرحی از آن ها می پردازیم.
منبت کاری ارومیه، طرحی زیبا بر روی چوب
منبت کاری از صنایع قدیمی ارومیه است که قدمتی نزدیک به یک قرن دارد. استاد کاران این هنر با تمامی ذوق و سلیقه خود نقوش برجسته را بر روی چوب پیاده می کنند. هنرمندان منبت کار در این منطقه بیشتر از چوب گردو برای ایجاد یک طرح استفاده می کنند. بیشتر منبت کاران ارومیه در فصل پاییز و زمستان یعنی زمان برش درختان از سنندج چوب لازم را خریداری می کنند. چوب های سنندج دارای جنس مناسب و رنگ های زیبا می باشد.
منبت کاران برای ساخت فرآورده های چوبی، ابتدا چوب های خریداری شده که به صورت الوار هستند را برش می دهند و آن ها را به مکعب تقسیم می کنند. بعد از آماده شدن چوب، طرح هایشان را روی آن کنده کاری می کنند و در آخر روی آن را با سیلرکیلر یا لاک الکل می پوشانند.
فرش ارومیه، معروف ترین صنایع دستی
همانطور که می دانید، ایران از نظر صنایع دستی بسیار غنی است و طرح و نقش های بسیاری را می توانید در آن بیابید. زنان و مردان هنرمندی، عشق و هنر خود را صرف خلق آثاری می کنند که تا سال های بعد هم ماندگار می شود و نقشی بر فرهنگ ما ایرانیان بر جای می گذارند. از جمله یکی از آثار باارزش ما در شهر ارومیه می توان به هنر فرش بافی اشاره کرد. هنر فرش بافی، جلوه ای خاص به این سرزمین بخشیده است. در میان شهرهای استان آذربایجان غربی به غیر از ارومیه، خوی، تکاب، میاندوآب، شاهین دژ در زمینه بافت فرش باارزش پیشرو هستند. از ویژگی های فرش دستبافت ارومیه رنگ و طرح آن است که بسیار خوش نقش بافته شده است. این را هم باید اضافه کنیم که فرش های ارومیه از ظرافت و استحکام بالایی برخوردارند.
گلیم بافی ارومیه
بافت گلیم در آذربایجان غربی همانند دیگر نقاط ایران به صدها سال پیش برمی گردد که در گذشته بیشتر در روستاهای اطراف به طریقه سنتی انجام می گرفته به طوری که پشم را با دست به نخ تبدیل و بعد با گیاهان رنگ آمیزی و به گلیم تبدیل می کردند. البته این طریقه رنگ کردن و رسیدن به نخ به دلیل سختی کار و کم یابی بعضی رنگدانه ها و یا جذب نشدن افراد جوان و دسترسی آسان و ارزان به رنگ های شیمیایی و نخ هایی که در بازار به صورت رنگ شده با مواد شیمیایی وجود دارد جای خود را به این نوع نخ داده است.
همچنین در گذشته بافت گلیم بیشتر مصرف خانگی داشته و به ندرت برای فروش تولید می شد و ابعاد آن نیز بسته به دلخواه بافنده صورت می گرفته ولی ابعاد گلیم های این استان از نظر بافت و نقوش متنوع بوده و هر منطقه بافت و نقوش مخصوص به خود را دارا بوده است. در بخش هایی از استان، گلیم سوماک نیز بافته می شود.
صنایع دستی چوبی ارومیه
از هنرهای قدیمی شهر ارومیه که از قرون گذشته به جامانده و اکنون به عنوان سوغات ارومیه بسیار محبوب است، می توان به منبت کاری ، خاتم کاری ، معرق کاری و اشیاه چوبی اشاره نمود. هنرمندان این شهر هنر خود را در قالب جعبه های تزئینی ، ظروف چوبی ، تابلوها و… به عنوان سوغات و صنایع دستی ارومیه ارائه می دهند.
سفال و سرامیک ، صنایع دستی زیبای ارومیه
یکی دیگر از صنایع دستی زیبای ارومیه ، اشیاء و لوازم سفالی است که در بازارهای سنتی و مدرن ارومیه عرضه می شوند و دارای ظرافت و زیبایی خاصی هستند. به منظور خرید ظروف سفالی با کیفیت و زیبا هم چون گلدان سفالی شاه عباسی ، کاسه آبگوشت خوری ، کلمن سفالی آب خوری ، کوزه سفالی و… که تماما کار دست می باشند.
رودوزی ارومیه، هنری ظریف و زیبا
رودوزی به مجموعه ای از هنرهای دستی گفته می شود که برای دوخت آن از ابزاری مثل سوزن، قلاب استفاده می کنند و نخهای رنگی و یا فلزی را برای تزیین روی پارچه می دوزند. سوزن دوزی، قلاب دوزی، ملیله دوزی و ... از جمله این صنایع دستی زیبا به شمار می رود که می توانید انواع آن را در شهر ارومیه پیدا کنید.
رنگرزی و چاپ های سنتی ارومیه
از صنایع دستی که بالاتر به آن اشاره کردیم، بگذریم نوبت به رنگرزی و چاپ های سنتی می رسد. رنگ کردن الیاف یا کلاف نخ به روش سنتی را رنگرزی می نامند و تمامی نقش هایی که به وسیله قلم مو، مهر و مانند آن روی پارچه نقش می بندد به چاپ سنتی معروف هستند که عبارتند از: چاپ دندانی، چاپ پارچه قلمکار و چاپ کلاقه ای. از زمان های قدیم استفاده از رنگ ها در کالاهای نساجی و تزیینی به خاطر اینکه از زیبایی خاصی برخوردارند، تاثیر بسیاری بر روح و روان انسان ها داشته است.
ظریف کاری بر روی چوب ارومیه
ریزه کاری بر روی چوب از صنایع دستی پر رونق ارومیه است که اساس آن روکش کردن قطعات چوبی آماده شده بر اساس طرح مورد نظر است. در این هنر زیبا، یک طرح مشخص در نظر گرفته می شود و بر اساس آن قطعات چوب را توسط چسب بر روی شی قرار می دهند. مراحلی که برای انجام این هنر ظریف انجام می دهند، شباهت بسیاری با منبت کاری دارد. از چوب هایی که مورد استفاده در ظریف کاری چوب است را می توان به چوب گردو، صنوبر، سرو، گلابی و درخت سنجد اشاره کرد. اگر گذرتان به فروشگاه های صنایع دستی ارومیه افتاد، حتما ظروف تزئینی، جعبه های آرایشی و میز و صندلی که هنر ظریف کاری بر رویش نقش بسته است، مشاهده خواهید کرد.
پیکر تراشی ارومیه
پیکرتراشی بیشتر بر روی سنگ و چوب انجام می گیرد که در شهر ارومیه اکثرا بر روی چوب این هنر زیبا را نقش می زنند. این هنر که بسیار ظریف و باسلیقه کار می شود، در ایران قدمت بسیار طولانی دارد که از جمله می توان به آثار تخت جمشید اشاره کرد که هنوز هم پس از سال ها، نقش و نگارهایی که بر روی مجسمه های سنگی اش نقش بسته به جای مانده است.
صنایع دستی اردبیل کدامند؟
