پریاپیسم زمانی رخ می دهد که خون در آلت تناسلی به دام می افتد و قادر به تخلیه شدن نیست. اگر این شرایط فوراً درمان نشود، می تواند منجر به زخم شدن و اختلال عملکرد نعوظ دائمی شود.
پریاپیسم چیست ؟
پریاپیسم و یا priapism اختلالی است که در آن، نعوظ بدون برانگیختگی جنسی اتفاق بیفتد. اختلال نعوظ priapism، می تواند برای مردان، در هر سنی، از جمله نوزادان تازه متولد شده، اتفاق بیفتد. بنابراین گروه سنی خاصی از ابتلا به این اختلال مستثنی نیستند.نعوظ، بدون ورود جریان خون کافی به بافت اسفنجی آلت تناسلی مردانه اتفاق نمی افتد. از طرفی هم بدون وجود جریان خون کافی، نعوظ به صورت طبیعی انجام نمی شود. به طور کلی، وقتی یک مرد تحریک می شود، شریان های لگن و آلت تناسلی او شل شده و منبسط می شوند. به همین دلیل خون بیشتری به بافت های اسفنجی آلت تناسلی منتقل می شود.
در همان زمان، دریچه های وریدها بسته می شوند و خون را در ناحیه آلت تناسلی به دام می اندازند. این اتفاق، نهایتا باعث ایجاد نعوظ می شود. پس از پایان تحریک و هیجان جنسی، دریچه های ورید باز و خون خارج می شود و آلت تناسلی به حالت معمول خود برمی گردد.
علائم اصلی پریاپیسم
- نعوظی که بدون تحریک ایجاد شده و بیش از 4 ساعت طول بکشد
- سفت بودن تنه ی آلت تناسلی همراه با نرم بودن قسمت سر آلت تناسلی
- درد در آلت تناسلی
انواع پریاپیسم
پریاپیسم در مردان به دو شکل اصلی اتفاق می افتد. در ادامه درباره این دو نوع از اختلال نعوظ پریاپیسم اطلاعاتی آورده شده است.
پریاپیسم با جریان پایین
این حالت که پریاپیسم ایسمیک نیز نام دارد می تواند بصورت مداوم تکرار شود. این حالت زمانی ایجاد می شود که خون در حفره های موجود در آلت تناسلی به دام می افتد. گرچه این حالت در افرادی که بیماری خاصی ندارند نیز بروز می کند اما در مردانی که به کم خونی داسی شکل، لوسمی و مالاریا مبتلا هستند بیشتر رخ می دهد. در این حالت زمانی که نعوظ ایجاد می شود ممکن است تنها چند دقیقه طول بکشد اما با گذر زمان نعوظ ها به تعداد دفعات بیشتر و مدت زمان طولانی تر رخ می دهد.
پریاپیسم با جریان بالا
برخی علائم این حالت با حالت جریان پایین مشترک هستند و اصلی ترین تفاوت آن با پریاپیسم با جریان پایین این است که در این حالت آلت تناسلی دچار درد نمی شود. این حالت، شکل نادرتر پریاپیسم بوده و علت آن معمولا آسیب رگ های خونی در آلت تناسلی است.
دلایل ایجاد پریاپیسم
در واقع، طیف گسترده ای از علل می توانند باعث بروز این اختلال شوند. هم علل داخلی، مانند کم خونی داسی شکل، و هم علل خارجی، مانند آسیب های فیزیکی، می توانند باعث بروز پریاپیسم در یک مرد شوند. برخی از شایع ترین علل بروز پریاپیسم در مردان عبارت اند از:
کم خونی داسی شکل
دانشمندان و پزشکان تصور می کنند که حدود ۴۲ درصد از مردان مبتلا به بیماری سلول داسی شکل در مقطعی دچار پریاپیسم می شوند. کم خونی داسی شکل یکی از عوامل مستعد کننده بروز پریاپیسم در مردان به حساب می آید.
داروها
بسیاری از مردان هنگام استفاده یا سوء استفاده از برخی از داروها به این بیماری مبتلا می شوند. داروهای خاصی ممکن است باعث بروز پریاپیسم در مردان شود. برخی از داروهایی که ممکن است باعث بروز پریاپیسم شوند، شامل داروهای درمان افسردگی ترازودون HCL (دزیرل) یا کلرپرومازین (تورازین) هستند. این داروها، از عوامل بروز پریاپیسم هستند که برخی از بیماری های روانی را درمان می کنند. دارو ها یا قرص هایی که اختلال نعوظ دائمی یا ED را درمان می کنند نیز ممکن است باعث بروز پریاپیسم شوند.
آسیب به نخاع یا ناحیه تناسلی
مثلا نیش عنکبوت سیاه یا گزش عقرب در ناحیه تناسلی می تواند باعث بروز پریاپیسم شود. مسمومیت با گاز مونوکسید کربن هم گاهی باعث بروز پریاپیسم در مردان می شود. استفاده از مواد مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین، از جمله علل مستعد کننده بروز پریاپیسم در مردان به حساب می آید.برخی از علل نادر نیز می توانند باعث بروز پریاپیسم شوند. به عنوان مثال، برخی از سرطان هایی که ناحیه تناسلی مردان را درگیر می کنند، می توانند مانع از خروج خون از این ناحیه شوند. به همین دلیل احتمال بروز پریاپیسم در مردان مبتلا به این نوع از سرطان ها وجود دارد.تعیین علت ایجاد کننده پریاپیسم، روش درمانی مورد نیاز برای درمان این اختلال را تعیین می کند.
دلایل دیگر پریاپیسم
- آسیب ایجادشده در نخاع یا اندام های تناسلی
- گزش با نیش عنکبوت بیوه ی سیاه
- مسمومیت با گاز کربن مونواکسید
- استفاده از مواد مخدری همچون ماری جوانا و کوکائین
- برخی سرطان ها که به بافت آلت تناسلی آسیب می زنند
- مصرف داروهای ضد اضطراب
- هورمون درمانی
- وجود نقص متابولیسمی در فرد
- وجود برخی نقص های عصبی
- استفاده از رقیق کننده های خون
تشخیص بیماری پریاپیسم
در صورتی که فرد احساس کند دچار پریاپیسم شده است بهتر است با پزشک متخصص مشورت نماید و او را از مدت زمان معمول نعوظ خود، مدت زمان اختلال در نعوظ و مصرف داروهای مجاز و مواد غیرمجاز آگاه کند. تست های تکمیلی شامل موارد زیر است:
- تست خون: این آزمایشات برای بررسی اختلالات خونی، بدشکلی های سلول های خونی و میزان اکسیژن خون بکار می رود.
- تست سم شناسی ادرار: این آزمایش جهت ارزیابی سطح مواد مخدر بکار گرفته می شود.
- تست سونوگرافی داپلر: این روش میزان جریان خون در آلت تناسلی را نشان می دهد.
- آرتریوگرام: در این حالت با استفاده از پرتو ایکس و رنگ مخصوص مصنوعی که وارد رگ می شود از مسیرهای شریانی تصویربرداری می شود.
راههای درمان پریاپیسم
هدف تمام درمان ها، از بین رفتن نعوظ و حفظ توانایی نعوظ در آینده است. اگر فردی در عرض ۴ تا ۶ ساعت پس از مصرف دارو، درمان شود، تقریباً همیشه می تواند با دارو نعوظ را کاهش دهد. اگر نعوظ کمتر از چهار ساعت طول بکشد، دارو های ضد احتقان که جریان خون به آلت تناسلی را کاهش می دهند می توانند مفید باشند.
درمان پریاپیسم با کیسه یخ
از یخ برای کاهش التهاب آلت تناسلی و ناحیه پرینه استفاده می شود.
درمان پریاپیسم با جراحی لیگاسیون
پزشک در موارد پارگی شریانی که موجب پریاپیسم شده، شریان را برای بازیابی جریان طبیعی خون، مسدود می کند.
درمان پریاپیسم با تزریق درون وریدی
این درمان برای پریاپیسم با جریان خون کم استفاده می شود. دارو هایی به نام آگونیست آلفا، به آلت تناسلی تزریق می شوند. این دارو ها موجب باریک شدن شریان ها، کاهش جریان خون به آلت تناسلی و فرو نشاندن التهاب می شوند.
درمان پریاپیسم با عمل جراحی شنت گذاری
این جراحی نیز برای پریاپیسم با جریان خون کم استفاده می شود. شنت یک مسیر عبوری است که از طریق جراحی درون آلت تناسلی قرار داده می شود تا جریان خون را منحرف کند و موجب بازگشت جریان خون به حالت طبیعی شود.
درمان پریاپیسم با آسپیراسیون
پزشک پس از بی حسی آلت تناسلی، یک سوزن کوچک وارد آن می کند و برای کاهش فشار و التهاب آلت، خون درون آن را تخلیه می کند.