نظام آموزشي يونان، مشمول قوانين ملي مصوب مجلس و لوايح اجرايي است. مسئوليت كلي آموزش برعهده وزارت آموزش ملي و امور ديني است. سرپرستي و اداره آموزش ابتدايي و متوسطه، از مسئوليت هاي 108 هيأت مديره آموزش ابتدايي و متوسطه در 54 استان است كه مستقيماً به وزارتخانه گزارش مي دهند. در استان هايي با جمعيت دانش آموزي بسيار، ادارات آموزش هم وجود دارد. مؤسسات آموزش عالي مطابق قانون اساسي، مستقل هستند اما توسط وزارت آموزش ملي و امور ديني تأمين بودجه نظارت مي شوند. مسئوليت هاي مرتبط با آموزش و تربيت حرفه اي جوانان مشتركا بر عهده وزارت آموزش ملي و امور ديني و وزارت كار قرار دارد. وزارت آموزش ملي و امور ديني مسئول ارائه آموزش حرفه اي در مقطع آموزش متوسطه پس از آموزش اجباري است. سازمان تربيت و آموزش حرفه اي كه مسئوليت كامل مؤسسات فني و حرفه اي تازه تاسيس را برعهده دارد، زير نظر همين وزارتخانه است. ديگر وزارتخانه ها از قبيل وزارت كشاورزي، مدارس حرفه اي براي آموزش بخش هاي كشاورزي و دامداري داير مي كند.
آموزش متوسطه
در مقطع مقدماتي متوسطه آموزش عمومي، سطح مقدماتي همراه با گواهي فارغ التحصيلي عرضه مي شود كه ضامن ورود به مقطع تکميلي متوسطه مي باشد. مدرسه راهنمايي شبانه، آموزش معادلي را براي شاغلين بالاي 14 سال سن عرضه مي كنند.
مدارس راهنمايي تخصصي ديني، موسيقي و ورزشي نيز وجود دارد. در دبيرستان، آموزش سطح پيشرفته همراه با گواهي نامه فارغ التحصيلي عرضه مي شود كه ضامن شركت در آزمون عالي عمومي ورود به دانشگاه است. دبيرستان عمومي، آموزش متوسطه عمومي و دبيرستان فني حرفه اي، آموزش عمومي توأم با آمــوزش حرفه اي را عرضه مي كنند و دبيرستان جامع در صدد پيوند آموزش عمومي و آموزش فني و حرفه اي است.
دبيرستان هاي تخصصي كلاسيك، ديني، موسيقي و ورزش هم وجود دارد. دبيرستان شبانه كه 4 سال طول مي كشد آموزش معادلي را براي شاغلين فراهم مي آورد. مدارس فني حرفه اي بالغ بر 2 سال آموزشي فني حرفه اي در سطح آموزش تکميلي متوسطه ارائه شده كه به اشتغال منتهي مي گردد. آموزش فنی حرفه اي تکميلي متوسطه در مؤسسات آموزش حرفه اي عرضه مي شود كه با سطح خاصي از آموزش تطابق ندارد .
آموزش مقدماتي متوسطه
آموزش مقدماتي متوسطه طي دو نيمسال تحصيلي تدارك ديده مي شود. نيمسال اول توسط Logymnaseam و نيمسال دوم توسط Lyceum (initial Policladica) عمومي، كلاسيك، فني، حرفه اي و مدارس فني حرفه اي پوشش مي يابد.
مقطع راهنمايي، سطح مقدماتي آموزش متوسطه را تشكيل مي دهد. حضور در مدرسه راهنمايي اجباري است. اين دوره 3 سال طول مي كشد و براي دانش آموزان 12 تا 15 سال طراحي مي شود. مدارس راهنمايي خصوصي و دولتي وجود دارند. مدرسه راهنمايي آموزش عمومي را در تمام كلاس ها عرضه مي نمايد.
فارغ التحصيلان مدارس ابتدايي به طور خودكار و بدون امتحان در كلاس اول راهنمـــايي پذيرفتـــــــه مي شوند. حضور در اين مدرسه رايگان بوده و كتاب هاي درسي دانش آموزان و معلمان نيز به طور رايگان توسط وزارت آموزش ملي و امور ديني توزيع مي شود. مدارس راهنمايي، مدارس مختلطي هستند. كلاس هاي اول، دوم و سوم برحسب سن كودكان سازمان مي يابد. معلمان مي توانند به مدت يك، دو يا سه سال را با كلاس هاي يكساني بگذرانند، اما هيچ قاعده كلي در اين رابطه وجود ندارد. مدارس راهنمايي پنج روز در هفتـــــه فعاليت مي كنند و برنامه هاي آنها از 33 تا 35 ساعت در هفته متغيير است. مجموع روز هاي آموزشي در سال 175 روز بوده و سال تحصيلي از اول سپتامبر تا 30 ژوئن طول مي كشد.
تحصيلات پيش دانشگاهی
تحصيل در يونان براي همه رايگان و براي كودكان سنين 6 الي 15 سال (يعني دوره های ابتدايي و راهنمايي براي همه، حتي خارجيان مقيم يونان) اجباري است و در صورت امتناع، اولياء مورد پيگيري قرار مي گيرند و تقريباً در يونان بي سواد وجود ندارد. آموزش ابتدايي از 6 سالگي آغاز مي شود و سه دوره تحصيلي ابتدايي، راهنمايي و متوسطه وجود دارد و مقاطع تحصيلي كلاً از نظام تحصيلي ساليانه (نه ترمي - واحدي) برخـــوردارند و در دوره ابتدايي عموماً زبان يوناني، رياضي، علوم تجربي، هنر (نقاشي ـ موسيقي ـ كاردستي )، ورزش و تعليمــــات ديني آموزش داده مي شود و از سال چهارم زبان انگليسي، تاريخ و جغرافـــي و از سال پنجم جامعــــه شناسي نيز اضافه مي شود. در دوره راهنمايي علاوه بر دروس فوق، زبان يوناني قديم و جديد، تاريخ يونان، تاريخ جهان، جغرافي جهان و يك زبان دوم ديگر علاوه بر انگليسي مثل آلماني و فرانسوي، علوم، زيست شناسي، گياه شناسي، متون ادب كهن (كه در هر سال با آثار يكي از بزرگان كهن يونان آشنا مي شوند (و نيز فيزيك و شيمي تدريس مي شود. سال تحصيلي از معادل 22 شهريور آغاز و تا 26 خرداد (حدود 9 ماه ) ادامه دارد. در دوره ابتدايي در كلاس های اول و دوم هر هفته 25 ساعت و در كلاس های سوم، چهارم، پنجم و ششم هر هفته 28 ساعت و روزانه بين 5 تا 6 ساعت كلاس درس گنجانده شده است كه در صورت نياز قابل افزايش خواهد بود. در دوره راهنمايي نيز بين 22 تا 25 ساعت در هفته و روزانه بين 6 تا 7 ساعت در دوره متوسطه، روزانه 7 ساعت كلاس درس وجود دارد. مراكز آموزشي علاوه بر روزهاي شنبه و يكشنبه، ساليانه بين 35 تا 38 روز تعطيلات عمومي دارند كه برخي از اين تعطيلات عبارتند از : 15روز ايام كريسمس، 10روز ايام عيد پاك، 3 روز به مناسبت روز ملي يونان، 1 روز براي نامگذاري و 14 روز تعطيلات مذهبي وجود دارد.
در امتحان جامع كه براي ورود به دانشگاه به طور يكنواخت و يكسان انجام مي شود هر روز 2 امتحان برگزار مي شود ولي به دليل اهميت بيش از حد درس انشاء، امتحان آن را در يك روز به طور مستقل برگـــزار مي كنند، چه بسا افرادي كه بخاطر درس انشاء از ارتقاء به مراحل بالاتر محروم مي گردند. تعداد دانش آموزان هر كلاس بين 12 تا 24 نفر است و اين تعداد در دوره متوسطه كمتر مي شوند. غالباً مدارس ابتدايي، راهنمايي و متوسطه به صورت مجموعه مي باشند و در كليه مقاطع نيز دختر و پسر مختلط هستند و نوعاً معلمين دورة ابتدایي همان معلمان دورة آمادگي هستند كه در كنار دبستان ها ايجاد شده اند. غالب دانش آموزان در مقطع راهنمايي مسلط به زبان انگليسي هستند ولي بسياري از معلمان كه در نظام گذشته تحصيل كرده اند فقط زبان يونانـــــي مي دانند. در يونان هيچ گونه نظام خاصي براي دانش آموزان تيز هوش وجود ندارد و وزارت آموزش و پرورش و آموز ش عالي به عنوان يك وزارتخانه و به نام وزارت آموزش، آموزش عالي و امور مذهب تلقي مي شوند كه متكفل امور مربوط به مدارس و دانشگاه ها و مذهب است و دانشگاه ها وزارت جداگانه اي ندارند.
ساختار آموزشي
مطابق بند 16 پاراگراف پنجم قانون اساسي، آموزش دانشگاهي توسط دولت و در مؤسساتي ارائه مي شود كه در قانون عمومي، شخصيت هاي حقوقي كاملاً مستقلي محسوب شوند. نظارت دولتي توسط وزير آموزش مالي و امور ديني اعمال مي گردد. در سراسر كشور 18 دانشگاه دولتي و يك دانشگاه خصوصي وجود دارد. دانشگاه ها از دانشكده ها، دانشكده ها ازگروه ها و گروه ها از شاخه هايي تشكيل مي شوند. گروه، واحد اصلي و پر رنگ يك دانشگاه است و محتواي دروس يك رشته را زير نظر دارند. در هر شهر يونان يك دانشگاه وجود دارد و مهمترين آنها دانشگاه آتن است .همچنين دانشگاه های تسالونيكي، كرت و تراكيس نيز از اهميت خاصي برخوردارند. از رشته هاي مهم دانشگاه هاي يونان مي توان به رشته كشتي سازي اشاره كرد كه به هيچ وجه دانشجوي خارجي نمي پذيرد. رشته هاي حقوق، علوم سياسي، هنرهاي زيبا، كشاورزي، زلزله نگاري، فلسفه (مخصوصاً با توجه به سابقه كهن يونان در امر فلسفه)، ادبيات و كلام نيز از رشته هاي مهم و فعال اين دانشگاه ها محسوب مي شوند. شايان توجه است كه دانشكده كلام، داراي دو بخش مستقل است كه در يك بخش كلام ارتدكس و در بخش ديگر جامعه شناسي دين، روانشناسي دين، فلسفه دين و غيره مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد.
خوابگاه هاي دانشجويي در يونان در اختيار وزارتخانه جوانان قرار دارد و اداره آنها در اختيار دانشگاه ها نمی باشد. اعتصابات دانشجويي به وفور در سال انجام مي شود و پيشرفت تحصيلي را مورد تهديد قرار مي دهد. اخيرا پارلمان يونان لايحه تأسيس دانشگاه هاي آزاد را تصويب نموده كه در سه روز زمستاني، بهاره و تابستان انجام مي شود و از طريق قرعه كشي45 % سهميه آن به مردودين در كنكور دانشگاه هاي دولتي، 20% به دانشجويان خارجي، 15% به فوق ديپلمه ها و 10% به داوطلبان آزاد اختصاص خواهد داشت.
دوره هاي آموزشي
تدريس در هر رشته تحصيلي در راستاي برنامه تحصيلي شامل فهرستي از دروس اجباري و فهرستي از دروس اختياري صورت مي پذيرد. در اغلب دانشكده ها، دوره ها كلاً 8 نيمسال به طول مي انجامد كه در مراكز پلي تكنيك و دندانپزشكي10 نيمسال و در دانشكده پزشكي12 نيمسال است. هر نيمسال 13 هفته كامل آموزشي و 2 تا 3 هفته امتحان را شامل مي شود .
ارزشيابي مدارک تحصيلي
نمرات دانشجويان در هر درس توسط استاد مدرس دوره تعيين مي شود كه بر حسب سليقه خود موظف به برگزاري امتحانات شفاهي يا كتبي است. اين نمرات را مي توان بر مبناي مطالب دوره و تمرين هاي عملي تعيين كرد. دانشجوياني كه در دروس اجباري مردود مي شوند ملزم به تكرار آن درس در نيمسال بعد هستند. مدارك توسط گروه ها صادر مي شود، بنابر اين آنها درجه گروه مربوطه را تشكيل مي دهند.
دورههاي تحصیلی
- كارشناسي (Ptychio)-
اولين مقطع دانشگاهی، مقطع كارشناسي است كه بطور معمول 4 سال يا 8 نیمسال طول مي كشد كه منجر به دريافت مدرك كارشناسي (Ptychio)در رشته مربوطه مي گردد. در رشته هاي مهندسي، مطالعات كشاورزي، مراكز پلي تكنيك و دندانپزشكي طول تحصيل 10 نيمسال و در دانشكده پزشكي12 نيمسال است. - كارشناسي ارشد (Metapychiako Diploma Exidikefsis)-
دومين مقطع تحصيلي در دانشگاه، كارشناسي ارشد است كه حداقل 4 نيمسال به طول مي انجامد و در نهايت منجر به دريافت كارشناسي ارشد(Metapychiako Diploma Exidikefsis) خواهد شد. - دكتري(Didaktoriko)-
درجه دكتري پس از دفاع عمومي از پايان نامه اعطاء مي گردد. انجام پايان نامه دكتري مي بايست حداقل 3 سال از زمان پذيرش دانشجوي دكتري به طول بينجامد.
كساني مي توانند بعنوان دانشجوي دكتري پذيرفته شوند كه داراي مدرك كارشناسي يا كارشناسي ارشد از يونان يا معادل آن از ديگر كشورها را داشته باشند كه چنين مداركي بايد به تائيد مرجع مربوط (Dikatsa) در يونان برسد.
نحوه ارزشيابي مدارك تحصیلی
- مدارک Ptychio با 4 سال تحصیل، در صورت داشتن دیپلم دبیرستان، «کارشناسی» ارزشیابــــی می شود.
- مدارک Metapychiako Diploma Exidikefsisاز دانشگاه های معتبر گروه یک و گروه دو(پس از بررسی کیفی) در صورت داشتن کارشناسی، «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می شود.
- مدارک Didaktorikoپس از حداقل 3 سال تحصیل از دانشگاه های معتبر گروه یک در صورت داشتن کارشناسی ارشد، «دکتری» ارزشیابی می شود.
جدول چگونگی ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاه های يونان
مدارک |
شرایط |
ارزشیابی |
Phychio |
4 سال تحصیل در دانشگاه های معتبر |
کارشناسی |
Metapychiako Diploma Exidikefsis |
2 سال تحصیل در دانشگاه های گروه یک و دانشگاه های گروه دو پس از بررسی کیفی |
کارشناسی ارشد |
Didaktoriko |
حداقل 3 سال تحصیل در دانشگاه های گروه یک |
دکتری |