چقدر سنتان با ظاهرتان مطابقت دارد؟ آیا سنتان از آنچه ظاهرتان نشان می دهد بیشتر است؟ در این شرایط احتمالا وقتی سن و سالتان را می گویید و افراد می گویند چقدر خوب مانده اید خوشحال می شوید! گاهی برعکس است؛ یعنی ظاهرتان پیرتر از سنتان است. در این شرایط خیلی از افراد سن و سالشان را پنهان می کنند یا خود را مسن تر معرفی می کنند چون می ترسند اطرافیان فکر کنند آنها در زندگی زیاد سختی کشیده اند. برخی افراد به ویژه خانم ها همیشه سعی می کنند خود را جوان تر از آنچه هستند معرفی کنند و با کمک روش های جوان سازی، نشانه های گذر عمر بر چهره را از بین ببرند.
دکتر مجتبی امیری، متخصص پوست و عضو هیات علمی بیمارستان بقیه ا... در مورد این موضوع که چرا برخی افراد جوان تر و برخی مسن تر از سن واقعی شان به نظر می رسند، گفت و گو کرده ایم و از علل پیری زودرس پوست و روش های پیشگیری از آن جویا شده ایم.
- چرا برخی افراد جوان تر و برخی مسن تر از سن واقعی شان به نظر می رسند؟
عوامل مختلفی در این میان دخیل است. بسیاری از افراد گمان می کنند ژنتیک حرف اول را می زند ما در واقع مهم ترین دلیل، عوامل اکتسابی است. عوامل مخرب محیطی مثل اشعه فرابنفش خورشید (UV) می تواند بر رشد و تکثیر سلول ها تاثیر منفی بگذارد و روند پیری را تسریع کند.
اشعه فرابنفش باعث شل شدن رشته های الاستین می شود و خاصیت کشسانی پوست را به تدریج از بین می برد و در نتیجه پوست شل و افتاده می شود. اشعه UV بر ساختارهای سلولی هم اثر منفی می گذارد و باعث بروز تغییر در سلول های سطحی پوست و ظاهر شدن لک ها می شود.
- تغذیه در این مساله چه نقشی دارد؟
عوامل تغذیه ای هم در این میان بی تاثیر نیست. سلول ها مدام در حال تولید مواد زائد داخل خود هستند که به نام رادیکال های آزاد شناخته شده است. آنتی اکسیدان ها که در برخی مواد غذایی از جمله میوه و سبزی های تازه موجودند می توانند جلوی آثار مخرب رادیکال های آزاد را بگیرند.
ویتامین های گروه B، A و C اثر آنتی اکسیدانی دارند و به پیشگیری از پیری زودرس پوست که ناشی از تجمع رادیکال های آزاد در بدن است کمک می کنند. در سفیدشدن موها، برعکس پیری پوست، نقش اصلی را ژنتیک بازی می کند اما در عین حال کمبود برخی از ویتامین ها می تواند باعث سفیدی زودرس موها شود.
- نحوه خوابیدن هم در بروز چین و چروک پوست تاثیرگذار است؟
چندی پیش خبری منتشر شد در این رابطه که افرادی که عادت دارند مرتب به پهلو یا شکم بخوابند به مرور دچار چین و چروک در نواحی اطراف چشم و گونه ها می شوند. در این مقاله توصیه شده بود جنسی که برای روبالشی استفاده می کنید از ساتن یا کتان باشد تا پوست حرکت راحت تری روی آن داشته باشد و از چین و چروک پیشگیری کند.
به دنبال انتشار این خبر یک جراح پلاستیک آمریکایی تحقیقی روی 100 زن انجام داد و نحوه خوابیدن و احتمال بروز چین و چروک پوستی را در آنها زیر نظر گرفت اما ارتباط معناداری بین نحوه خوابیدن و چروک های پوستی پیدا نکرد. میزان چین و چروک ها عمدتا در تمام افراد در ناحیه چپ صورت بیشتر است و دلیل آن مواجهه بیشتر پوست با نور آفتاب به ویژه حین رانندگی است.
به عبارتی برای پیشگیری از پیری پوست باید جلوی عوامل اکتسابی مخرب را گرفت.
دقیقا. استفاده از ضدآفتاب و پوشش مناسب در برابر آفتاب، استفاده از کرم های مرطوب کننده و شوینده های مناسب، پرهیز از تهاجمات خارجی و داشتن تغذیه مناسب و دوری از استرس در کند کردن روند پیری پوست بسیار موثر است.
- از چه سنی به بعد پیرشدن پوست و بروز چین و چروک ها طبیعی است؟
نمی توان سن و سال خاصی برای این مساله عنوان کرد. این روند وابسته به ژنتیک و نژاد است. امید زندگی در ایران به 74 سالگی رسیده و در کشورهای شرق آسیا بالای 85 سال است و با افزایش کیفیت سیستم های بهداشتی بالاتر هم می رود. طبعا هرقدر سن بالاتر می رود چین و چروک ها هم بیشتر می شوند.
روش های بسیاری وجود دارد. برخی روش ها مثل استفاده از کرم ها و لایه بردارها یا حتی لیزر تاثیرگذارند و به کاهش لک های پوستی و چین و چروک های سطحی کمک می کنند. برخی روش ها جوان سازی عمقی انجام می دهند، مثل کشیدن رشته های الاستین پوست.
تکنیک ها در زمینه جوان سازی بسیار زیاد و متنوع هستند اما بیشترین نقش را در درجه اول داروهای موضعی و انواع کرم ها و بعد از آن لیزر، دستگاه های رادیوفرکوئنسی و پرکننده ها دارد.
- چطور می توانیم خود را جوان تر از آنچه هستیم نشان دهیم؟
از نظر پوستی، مهم ترین کار استفاده از ضدآفتاب و کرم های مرطوب کننده و دوری از اشعه UV یا آفتاب است که باعث پیری زودرس پوست می شود، اما غیر از این مسائل، داشتن رژیم غذایی مناسب و غنی از ریزمغذی ها و ویتامین ها و مواد معدنی، مصرف نکردن الکل و دخانیات، خواب و استراحت کافی و ورزش می تواند در جوان ماندن و پیشگیری از پیری زودرس موثر باشد.
حتی گاهی تغییر شیوه لباس پوشیدن یا تغییر فرم عینک، تغییر رنگ مو و نازک نکردن ابروها و رسیدگی به دندان ها می تواند در جوان یا پیرتر به نظر رسیدن افراد نقش داشته باشد و باید به این مسائل نیز توجه کرد.
- چرا بعضی ها سنشان را پنهان می کنند؟
دکتر پرویز رزاقی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی: بسیاز از افراد مخصوصا برخی از خانم ها سن واقعی شان را پنهان می کنند یا خود را جوان تر از آنچه هستند معرفی می کنند. این گروه از افراد از این کار لذت می برند. یا به دلیل ناکامی و نارضایتی از عمری که گذشته سعی می کنند با جوان نشان دادن خود فرصت کافی برای کسب رضایت پیدا کنند.
درست است که در این شرایطی به هر حال مردم ظاهر فرد را می بینند و فکر می کنند چقدر نسبت به سنش شکسته شده و سختی کشیده است و شاید حتی حرف فرد را باور نکنند اما به هر حال فرد با این کار سعی می کند آرامش روانی در خود ایجاد کند. اغلب افرادی که با سن و سال خود مشکل دارند، کسانی هستند که به معیارهای ظاهری نسبت به محتوای زندگی، توجه بیشتری نشانمی دهند و با فرا رسیدن میانسالی و پیری حس می کنند که دیگر مورد توجه و ارزشمند نیستند.
جوان تر نشان دادن خود یا پنهان کردن سن و سال اختلال روانی محسوب نمی شود چون روند طبیعی زندگی فرد را مختل نمی کند. این کار تنها نوعی نیاز روانی است. در صورتی که این افراد به دلیل پنهانکاری یا جوان تر معرفی کردن خود مورد تمسخر قرار گیرند باید با روان شناس مشاوره ای داشته باشند. روانکاو باید تلاش کند شرایط ظاهری را به فرد بقبولاند و با نشان دادن توانایی هایش، کاری کند که با افزایش اعتماد به نفس، شخص با سن خود کنار بیاید. البته میزان محبت و عشق و عاطفه ای که فرد از خانواده و اطرافیانش دریافت می کند نیز به مقدار زیادی بر خودباوری فرد و اینکه همیشه پذیرفتنی و دوست داشتنی است، موثر است.
