به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، یک روزنامه کویتی مدعی شد که جمهوری اسلامی به معاون وزیرخارجه کویت پیامی از جانب حسن روحانی، رئیس جمهور خطاب به پادشاهان عربستان و بحرین درباره ابتکار صلح هرمز تحویل داده و پاسخ مثبتی دریافت کرده است. پیش تر معاون وزیرخارجه کویت گفته بود که کشورش درحال بررسی طرح ابتکاری رئیس جمهور ایران برای امنیت خلیج فارس است. حسن روحانی در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج فارس با نام ابتکار صلح هرمز پرداخت.
روزنامه الجریده در گزارشی اختصاصی ادعا کرد ایران در اقدامی بی سابقه و برای نخستین بار از طریق کویت یک پیام رسمی مکتوب به عربستان و بحرین ارسال و در آن ابتکارش در زمینه برقراری صلح در خلیج فارس را تشریح کرده است. به گفته الجریده، پیام ایران که توسط حسن روحانی امضا شده، به معاون وزیرخارجه کویت تحویل داده شده، چون میان ایران و این دو کشور روابط رسمی وجود ندارد. ایران از طریق مجاری دیپلماتیک این امر را دنبال و از کشور های منطقه در این خصوص واکنش مثبتی دریافت کرده است. براساس پیشنهاد ایران، اختلافات موجود میان ایران و کشور های عربی، از طریق برگزاری نشست سران، احتمالا در کویت، حل وفصل می شود.
ایران، عربستان، بحرین و کویت تاکنون هیچ کدام این خبر را تایید یا تکذیب نکرده اند. اگرچه پیش تر خالد الجارالله معاون وزیرخارجه کویت درباره طرح ابتکاری «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران درباره امنیت خلیج فارس نیز گفت: «کویت این طرح ابتکاری را تحویل گرفته و اکنون درحال بررسی آن هستیم و هر زمان درباره آن تصمیم گیری کنیم به تهران ابلاغ خواهیم کرد.»
پیش از انتشار این خبر در روزنامه الجریده، حمد بن جاسم، نخست وزیر سابق قطر، در توییتی، ارسال پیام ها از جانب ایران به کشور های عربی را تایید کرده و گفته عرب ها باید این فرصت را غنیمت بشمارند. بن جاسم در توییتی نوشت: «آن طور که می شنویم، پیام هایی از جانب ایران به کشور های شورا (همکاری خلیج فارس) درخصوص آغاز گفت وگوی جدی زیر چتر سازمان ملل متحد ارسال شده است. به نظرم این فرصت مهمی است که باید کشور های شورا مسوولانه آن را بررسی کنند.»
نخست وزیر سابق قطر که هنوز هم ارتباطات نزدیکی با خانواده حاکم قطر دارد، پیام های ایران را «فرصتی تکرارنشدنی» توصیف کرد که اگر ایران و آمریکا توافق کنند، ممکن است از بین برود. او اضافه کرد: بنده معتقدم این یک فرصت مهم است که باید کاملا مسوولانه توسط کشورهای عضو این شورا بررسی شود و دو طرف تمامی نگرانی های خود را در میز مذاکرات به طور روشن بیان کنند تا دست کم به یک توافق برای پایان دادن به وضعیت بحرانی خلیج (فارس) دست یابند.» از سوی دیگر، عبدالله بن یحیی المعلمی، نماینده دائم عربستان در سازمان ملل هفته گذشته در جلسه شورای امنیت گفت: ما نه به دنبال جنگ هستیم، نه آن را می خواهیم و نه آتش آن را شعله ور می کنیم اما همزمان برای حمایت از خاک، شهروندان و منافع خود در برابر تجاوزهای دشمن دریغ نخواهیم کرد و تمام ابزارهای قانونی را به کار خواهیم گرفت. این مقام سعودی در بخش دیگری از سخنرانی خود گفته بود: عربستان به اصل گفت وگو و حل درگیری ها از راه های مسالمت آمیز ایمان دارد اما هرگونه دعوت به گفت وگو باید همراه با توقف فوری تهدیدات و فعالیت های خصمانه باشد. او در اشاره غیرمستقیم به ایران ادعا کرد: کشورهایی که ما را به گفت وگو دعوت می کنند باید در ابتدا سیاست صادر کردن انقلاب و ایجاد اختلافات فرقه ای در کشورهای دیگر به منظور دخالت در امور داخلی آن کشورها را متوقف کنند. نماینده عربستان در سازمان ملل پیش از این نیز تاکید کرده بود که عربستان آماده ایجاد روابط دوستانه و همکاری میان کشورهای عربی و ایران براساس اصل حسن همجواری، عدم دخالت در امور داخلی و احترام به حاکمیت کشورها است.
طرح ایران برای خلیج فارس
دولت روحانی برای کاهش تنش ها در منطقه تا حالا چند طرح صلح، مانند امضای پیمان عدم تجاوز، «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» به کشور های عربی حوزه خلیج فارس پیشنهاد کرده است. اما کشور های عربی به همه این طرح ها واکنش سردی نشان داده اند. در آخرین این طرح ها حسن روحانی رئیس جمهور ایران در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تشریح طرح ایران درباره امنیت خلیج فارس پرداخت و گفت: «بنا به مسوولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج فارس و تنگه هرمز متاثر می شوند به «ائتلاف امید» یعنی «ابتکار صلح هرمز» (Hormoz Peace Endeavor) دعوت می کنم.» روحانی افزود که «هدف «ائتلاف امید» ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز و تفاهم متقابل و روابط صلح آمیز و دوستانه میان ایشان است. ظریف پیش تر و در اوایل روی کار آمدن دولت روحانی مجمع گفت وگوهای منطقه ای را پیشنهاد کرده بود که تاکنون واکنشی از سوی عربستان سعودی به دنبال نداشته است. وزیرخارجه ایران در سال ۹۶ و در یادداشتی در روزنامه فایننشال تایمز مجددا نوشت جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می کند که یک مجمع گفت وگوی منطقه ای در خلیج فارس شکل گیرد. دعوت دیرپای ما برای گفت وگو همچنان بر جای خود است و ما منتظر روزی هستیم که همسایگانمان این دعوت را بپذیرند و متحدان آنها در اروپا و غرب آن را تشویق کنند.
مصاحبه بن سلمان
این تحولات در شرایطی است که ولیعهد عربستان اوایل مهر ماه در گفت وگو با شبکه «پی بی اس» با هشدار نسبت به خطرات وقوع جنگ برای اقتصاد جهانی، از ترجیح راه حل سیاسی بر اقدام نظامی در ارتباط با ایران سخن گفت. بن سلمان همچنین گفت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا باید با حسن روحانی رئیس جمهور ایران دیدار کند تا یک توافق جدید پیرامون برنامه هسته ای و فعالیت های ایران در سراسر خاورمیانه منعقد شود. او سال ۲۰۱۷ در گفت وگو با شبکه ام بی اس عربستان گفته بود سعودی منتظر نخواهد نشست که ایران جنگ را به عربستان بکشاند، بلکه این ماییم که جنگ را به داخل خاک ایران خواهیم کشاند. از این رو تحلیلگران این اظهارات جدید بن سلمان را چرخشی آشکار از مواضع قبلی او می دانند که ناشی از ذهنیت جدید او از تغییر روندها و رویکردها در سطح منطقه و بین الملل است.
واکنش ایران
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با «الجزیره» با اشاره به سخنان ولیعهد عربستان، از موضع محمد بن سلمان برای «حل مساله از راه گفت وگو با تهران» استقبال کرد و گفت: «درهای ایران به روی سعودی ها باز است.» لاریجانی تاکید کرد که گفت وگوی ایران با عربستان «بسیاری از مشکلات منطقه را حل خواهد کرد.» او همچنین به انصار الله یمن توصیه کرد هرگونه آتش بس را بپذیرند. جنگ یمن به اصلی ترین اختلاف تهران و ریاض در منطقه تبدیل شده است و مقامات جمهوری اسلامی تاکید می کنند که هرگونه پیشرفت در گفت وگو با عربستان به توقف جنگ یمن بستگی دارد. ایران همواره خواستار گفت وگو با کشورهای منطقه از جمله عربستان و حل اختلافات از طریق راه های مسالمت آمیز بوده است. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه اخیرا در گفت وگویی تاکید کرد که اگر شرایط مناسب فراهم شود، آماده سفر به ریاض برای حل اختلافات خواهد بود.
