از دیدگاه محققان و مفسران حقوقی پیشگیری از جرم و اموری که بتوانند جایگزین مجازات شوند تاثیر بیشتری از وضع قوانین برای بعد از وقوع جرم دارند.
اتریکوفری از محققان و دانشمندان علم حقوق است که لقب مصلح اجتماعی را از آن خود کرده است. وی پیشنهاداتی را در راستای پیشگیری از تخلفات و جرایم عرضه داشته که در اینجا به مواردی از آن اشاره می نماییم :
راهکارهایی جهت پیشگیری از وقوع جرم و تخلفات:
- از دیدیگاه اقتصادی : ایجاد تحولات اقتصادی و مالی : پیشرفت خدمات اداری و بهبود رفاه عمومی کارکنان.
- از دیدگاه حاکمیت : ایجاد مدیریتی قوی که حقوق سازمان یا نهاد را با خطر مواجه نکند و با ایجاد حس مشارکت در همگان ، به مدیریت سازمان بپردازد.
- از دیدیگاه مذهب: بالا بردن سطح ایمان و باورهای دینی از روشهای گوناگون و از بین بردن بسترهای فساد و جرائم به وسیله توسعه ی ارزش های اخلاقی.
- وضع قوانین و قانون گذاری باید به گونه ای پیشگیرانه باشد. لذا باید به نظارت های دقیق و جبران خسارات ناشی از فساد، بازرسی دقیق و نظارت بر کارکنان با درآمد پایین و افزایش مسولیت مدنی مدیران اشاره نمود .
یکی از راه هایی که میتواند منجر به پیشگیری از جرم و فساد شود توجه به امکانات رفاهی اجتماعی و معیشتی جامعه است باید به گونه ای که تدابیری اتخاذ شود که باهدف سالم سازی و ریشه کنی بسترهای جرم زا به مبارزه با فساد بپردازد. تدابیری همچون ایجاد مسکن، رسیدگی به وضع حاشیه نشینی در شهر ها، کم نمودن جمعیت شهری در برخی نقاط از شهر و افزایش پایگاه ها و تشکیلات نیروی انتظامی که ایجاد کننده امنیت شهر میباشند از نمونه تدابیریست که میتواند در پیشگیری از وقوع جرم موثر واقع شوند .
زمانیکه تدابیر پیشگیری کننده ی اجتماعی موثر واقع نشود و نتوان از وقوع یک عمل ناهنجار ضد اجتماعی جلوگیری کرد و جرمی روی دهد، در این صورت قوانین از پیش تعیین شده تحت عنوان تدابیر پیشگیری سرکوبنده به کار می آید و مطابق قانون فرد با مجازات عمل خویش روبه رو خواهد شد .
در یک حکومت عادل و معقول مجازات تنها به عنوان وسیله ای برای آزار فرد خاطی بکار نمیرود بلکه تاثیرات پیشگیری کننده ی آن بیشتر مورد توجه قرار داشته و موجب ندامت فرد و عدم تکرار وی به عمل مشابه را در پی خواهد داشت .
پیشگیری از جرایم در حقوق اسلام
در دین مبیین اسلام و شریعت به پیشگیری از وقوع جرم بیش از اقدامات پس از وقوع جرم اشاره شده و راهکارهتی متفاوتی در راستای این امر ارائه شده است.
در یک حکومت اسلامی باید با توجه به نقش پیشگیرانه ی دین و باور های دینی، برای توسعه ی ارزش های اخلاقی و از بین بردن رذایل اخلاقی قدم های بیشماری برداشته شود .
پرداخت وام قرض الحسنه جهت پیشگیری از ربا خواری، ایجاد روحیه انفاق و احسان جهت حس رابطه ی برادری و اخوت، تامین شرایط و امکانات کار برای همه و رسیدگی به وضیت معیشت مردم نمونه هایی از اقدامات پیشگیرانه ی توصیه شده از دیدگاه اسلام می باشد.