به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز، روزنامه جوان نوشت: در روز های گذشته روزنامه ایتالیایی «لارپوبلیکا» به انتشار مصاحبه ای از فرح دیبا مبادرت کرد که بیشتر به اسباب طنز و مزاح جریانات سیاسی مبدل شد. با این همه از آن روی که حتی اصحاب فرهنگ و سیاست نیز به مطایبه و رفع خستگی نیاز دارند، بخش هایی از گفته های وی را مورد بازخوانی تحلیلی قرار داده ایم. امید آنکه مقبول آید.
در افسانه «توسعه اقتصادی» قزاق و فرزندش
فرح دیبا در آغازین پاسخ خود به روزنامه ایتالیایی «لارپوبلیکا» به اقدامات انجام شده توسط خاندان پهلوی ـ از سال ۱۹۲۵ با روی کار آمدن رضاخان تا سال ۱۹۷۹ یعنی زمان فرار محمدرضا ـ و انگاره پیشرفت کشور در زمینه بهداشت، آموزش و توسعه اشاره کرده و می گوید: «آنچه با گذشت زمان، ایرانیان بیشتر و بیشتر متوجه می شوند، این است که شاه قصد داشت به محض اینکه رشد و توسعه تثبیت شد، سیاست داخلی را به معنای آزادی بیشتر باز کند و به نسل های جدید فرصت های بیشتری بدهد...». به واقع مفروض گوینده در این مدعا آن است که ایران در دوره پهلوی ها و به ویژه در جنبه اقتصادی، در مسیر رشد و توسعه بوده و شاه می خواسته آن را تثبیت کند! گذشته از مقوله توسعه گرایی پهلویستی و توهم پردازی هایی که در خصوص آن صورت گرفته، آمار های ارائه شده بانک مرکزی طی سال های پس از اصلاحات ارضی در دوران پهلوی دوم، بیانگر سیر نزولی سریع بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی کشور است. براساس گزارش سالانه بانک مرکزی، سهم بخش کشاورزی کشور در آغاز اصلاحات ارضی، یعنی در سال ۱۳۴۱، در تولید ناخالص داخلی ۹/۲۷ درصد بود، اما طی سال های بعد کاهش یافته و سرانجام در سال ۱۳۵۶ به پایین ترین حد خود یعنی ۳/۹ درصد رسیده است. این در حالی بود که در آخرین سال حاکمیت رژیم پهلوی، هنوز حدود ۴۰ درصد از جمعیت فعال کشور، در بخش کشاورزی فعالیت داشتند؛ بنابراین برخلاف ادعا های فرح و سلطنت طلبان متوهم، کشور نه تنها در مسیر پیشرفت اقتصادی قرار نداشت، بلکه حتی در زمینه کشاورزی و دامپروری نیز روز به روز به واردات خارجی وابسته تر شده بود. گذشته از آمار های رسمی بانک مرکزی، اسدالله علم به عنوان وزیر دربار، در دوران اوج درآمد های نفتی در یادداشت های خود به تاریخ ۳/۱۱/۱۳۵۴، با اشاره به مشکلات اقتصادی کشور، وقوع انقلاب را پیش بینی کرده و می نویسد: «مطلبی که مرا بیشتر تحت تأثیر قرار داد، مذاکراتی بود که دیشب با عبدالمجید مجیدی رئیس سازمان برنامه و بودجه داشتم، چون چند تا پروژه مورد علاقه شاهنشاه را باید با او مذاکره می کردم. دیشب به منزل من آمده بود و به صورت وحشتناکی از کمی پول و هدر داده شدن پول در گذشته سخن می گفت که بی نهایت ناراحتم کرد. یعنی وضع به طوری است که قاعدتاً باید به انقلاب بینجامد...»
نمایش هایی موهوم به نام فرهنگ و تاریخ ایران
همسر شاه مخلوع در بخش دیگری از این مصاحبه به برپایی جشن های موسوم به ۲۵۰۰ ساله اشاره کرده و می گوید: «هدف پادشاه این بود که تاریخ و فرهنگ ایران را به مردم خود ایران و تمام جهان نشان دهد، کشوری که مهد تمدن های بزرگ بوده است. تقریباً همه سران کشور های جهان، برای این جشن به تخت جمشید آمدند...». سؤال این است که اگر طبق گفته فرح پهلوی قرار بوده «تاریخ و فرهنگ ایران» نمایش داده شود، پس چرا تمام راه های منتهی به تخت جمشید (محل برگزاری جشن) به روی مردم ایران بسته بود؟ و چرا آنان که از سر کنجکاوی در مسیر برگزاری جشن حضور پیدا می کردند، به بهانه هایی نظیر برهم زدن نظم، دستگیر و زندانی می شدند؟ چرا مردم دنیا نباید ظاهر و شرایط زیستی آن ها را می دیدند و نهایتاً اگر همه مردم از شرایط کشور در آن مقطع رضایت کامل داشتند، وجود بیش از ۵ هزار زندانی سیاسی در زندان ها چه توجیهی داشت؟
فرح در ادامه، به انتقادات رسانه های خارجی طی برگزاری این جشن ها اشاره و آن را ناشی از قدرت یافتن ایران به واسطه افزایش قیمت نفت و تنگ نظری غربیان نسبت آن عنوان می کند. نکته اول اینکه جشن های۲۵۰۰ ساله، در شرایطی برپا شده بود که طبق گفته های وزیر دربار وقت پهلوی، مردم پایتخت با کمبود توزیع نان مواجه بودند و از هر ۱۰۰ روستا، تنها یک روستا آب لوله کشی داشت. در چنین موقعیتی شاه برای برپایی جشن ها، بیش از ۳۰۰ میلیون دلار هزینه کرد و ۲۵۹ آشپز و پیشخدمت را همراه با ماکس باوئه به عنوان سرآشپز از فرانسه به تهران فرا خوانده بود. نکته دوم اینکه ابعاد فقر و فلاکت مردم ایران به قدری اسفناک بود که موجب شد عده ای از خبرنگاران کشور های میهمان پس از پایان مراسم و به رغم محدودیت های رژیم به مناطق جنوبی پایتخت رفته و از وضعیت نامطلوب مردم آن محدوده، فیلم و عکس تهیه کنند و شاه را مورد انتقاد قرار دهند. از جمله این روزنامه های منتقد، «اسپوار» فرانسه است. حتی جورج بال معاون وقت وزارت خارجه امریکا نیز جشن ها را مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: «چه مناظر پوچ و زننده ای! فرزند یک سرهنگ قزاق، در کشوری که درآمد سرانه مردم آن ۲۵۰ دلار در سال است، مانند یک امپراطور جشن برپاکرده و با ادعای رفورم و نوگرایی البسه و پوشاک، دوران باستانی را به نمایش گذاشته است...». روزنامه اشپیگل آلمان نیز با چاپ مقالات و عکس هایی از این جشن ها آن ها را برای نظام شاهنشاهی مضر معرفی کرد. خبرنگار واشنگتن پست نیز پس از مشاهده وضعیت مردم ایران در گزارشی نوشت: «بسیاری از مردم، از این جشن راضی نبودند. آن ها انتقاد می کردند که وقتی آن ها پول ندارند تا فرزندانشان را به مدرسه بفرستند، یا شکمشان را سیر کنند، چرا آن پول باید صرف جشن شود؟...». البته وقاحت فرح و همسرش در افتخار به آن جشن ها در شرایطی که مردم ایران در فقر به سرمی بردند، کاملاً همسان می نماید. چه اینکه پهلوی دوم نیز در پاسخ به خبرنگاران و معترضان به صرف هزینه های گزاف برای برگزاری جشن گفته بود: «اول از همه، آن ها چطور اطلاع دارند که چقدر خرج شده؟ تنها پولی که صرف این جشن ها شده، برای دو ضیافت رسمی شام است که برای میهمانان ترتیب می دهیم. این کمترین کاری است، که می توانیم برای چنین گردهمایی انجام دهیم...». نکته آخر اینکه به رغم چیدن آن همه آفتابه و لگن، حتی بزرگ ترین حامیان شاه یعنی ملکه انگلستان و نیکسون رئیس جمهور وقت امریکا نیز دعوت او را نپذیرفتند.
فضاحت فرهنگی در شیراز
همسر سوم شاه در پاسخ به این سؤال که چه پروژه ای بیشتر از همه شما را به وجد آورد، به جشن هنر شیراز اشاره می برد: «مسلماً جشنواره شیراز که هنرمندان بزرگ و متنوع ترین جلوه های هنری سنتی و پیشرو را از سراسر جهان گرد می آورد، من به عنوان شهروند کشوری با تمدن بزرگ، همیشه به هنر و فرهنگ علاقه زیادی داشته ام...». واقعیت، اما این است که این جشن در طول حیات ۱۱ ساله اش، هویت و فرهنگ ایرانى را تحقیر کرد و ضرباتی سخت بدان وارد ساخت. با اینکه ابتدا، هدف از برگزاری جشن «ارتقاى سطح هنر و هنرمند ایرانى» اعلام شد، اما عملاً تاریخ و فرهنگ ایران را زیر سؤال برد، چراکه مسئولان اجرایى با دعوت از گروه هاى به اصطلاح هنرى غرب، عملاً جشن هنر شیراز را به جولانگاه فرهنگ و تمدن غربى، آن هم از نوع مبتذلش تبدیل کرده بودند. پروفسور جولیو کوگنی یکی از حاضران در جشن هنر می گوید: «برای ما اروپایی ها، آنچه از غرب به این فستیوال می آید، تازگی ندارد، مهم عنصر فرهنگ شرقی این جشنواره است که متأسفانه روی آن تأکید و تبلیغی نشده است. وقتی من در اروپا با بسیاری از منتقدان بزرگ درباره این فستیوال صحبت می کردم، هیچ کدام متوجه اهمیت سهم هنر شرق در این فستیوال نبودند... بهتر است در این فستیوال، توجه بیشتر و عمیق تری به عرضه موسیقی شرقی شود...». آنتونى پارسونز سفیر وقت انگلیس در ایران نیز در خاطرات خود با انتقاد از این جشن آن را به عنوان نخستین جرقه هاى انقلاب اسلامى توصیف مى کند: «جشن هنر سال ۱۳۵۶ شیراز، از نظر کثرت صحنه هاى اهانت آمیز به ارزش هاى اخلاقى ایرانیان از جشن هاى پیشین فراتر رفته بود. به عنوان مثال، یک باب مغازه را در یکى از خیابان هاى پر رفت و آمد شیراز اجاره کرده و ظاهراً مى خواستند برنامه خود را کاملاً طبیعى کنار خیابان اجرا کنند، صحنه نمایش نیمى در داخل مغازه و نیمى در پیاده روی مقابل آن بود. یکى از صحنه هایى که در پیاده رو اجرا مى شد، تجاوز به عنف بود که به طور کامل (نه به طور نمایشى و وانمودسازى)، به وسیله یک مرد (کاملاً عریان یا بدون شلوار، درست به خاطر ندارم) با یک زن که پیراهنش به وسیله مرد متجاوز چاک داده مى شد و در مقابل چشم همه صورت مى گرفت. موضوع به شیراز محدود نشد و طوفان اعتراضی که علیه این نمایش برخاست، به مطبوعات و تلویزیون هم رسید. من موضوع را با شاه در میان گذاشتم و به او گفتم اگر چنین نمایشى به طور مثال در شهر منچستر انگلیس اجرا مى شد، کارگردان و هنرپیشگان آن جان سالم به در نمى بردند! شاه مدتى خندید و چیزى نگفت...». جشن هنر شیراز نه تنها در نگاه داخلی، بلکه از منظر غربیان هم بی فایده بود و به سقوط رژیم پهلوی کمک فراوانی کرد.
فروش میراث باستانی ایران، در قبال خرید آثار هنری کم ارزش دنیا
فرح دیبا با اشاره به تقلای خود در خصوص تأسیس موزه هنر های معاصر و خرید آثار هنری معاصر دنیا به جمهوری اسلامی در مورد تخریب و فروش احتمالی آثار هنری خریداری شده، خرده گرفته که «وقتی برای تأسیس این موزه فعالیت می کردم، با خودم گفتم در دنیا این همه آثار هنری ایرانی وجود دارد، چرا آثار هنری از کشور های دیگر در ایران وجود نداشته باشد؟ ما توان خرید آثار باستانی را نداشتیم و به همین دلیل به هنر معاصر فکر کردیم. در اوایل دهه ۱۹۷۰، قیمت این آثار به اندازه امروز نبود. بعد از انقلاب این موزه تعطیل شد و من نگران بودم مبادا آثاری که در آن گرد آورده شده بود، تخریب یا فروخته شود...». فرح در این مصاحبه چنان ژست ملکه نگران میراث باستانى و هنری ایران را به خود می گیرد که گویی تاریخ، دزدی های او و اعضای دفترش را در این باره فراموش می کند! در دفتر مخصوص او، واحدى تعریف شده بود تا ضمن حفظ عتیقه جات، آثار هنرى و فرهنگى ایران را که در طول زمان به عناوین مختلف به خارج کشور منتقل شده بود، به کشور برگرداند، اما جالب اینجاست فرح کسانى را به این کار گماشته بود که در کارنامه شان سابقه غارت و فروش آثار باستانى ایران را داشتند! به عنوان مثال ایوب ربنو مشاور وی به همراه خواهرزاده اش مهدى محبوبیان از معروف ترین و پرکارترین غارتگران آثار باستانی ایران بودند. رشید کیخسروى درباره باند ایوب ربنو (مشاور امور عتیقه فرح دیبا) و اقدامات ویرانگرانه او مى نویسد: «باند مافیایى و مخوف ایوب ربنو مانند غده ای سرطانى، به جان آثار باستانى ما افتاد و بالغ بر ۵۰ سال، شیره جان این ملت زجر کشیده را مکید و هیچ اثرى را از تعرض خود مصون نداشت و نوک کلنگ این باند، به تمامى آثار باستانى ما فرو رفت... مدارک موجود نشان مى دهد باند صهیونیستى ایوب ربنو، روزانه با استفاده از حداقل ۱۵۰۰ نفر کارگر و تمامی تجهیزات و امکانات حفارى و با نظارت صورى و ظاهرى وزارت فرهنگ وقت، سال هاى متمادى و مستمر در تخت جمشید و مرودشت، شهررى، گنبدکاووس و ترکمن صحرا و سیلک کاشان، حسنلو، زیویه کردستان، قیلانتو و غار کرفتو در کردستان، همدان، عمارلو و تمامى نقاط باستانى گیلان و مازندران و مارلیک، خوزستان و هفت تپه و وجب به وجب لرستان، هرسین، کنگاور و سایر مناطق باستانى کرمانشاه و ذره ذره مناطق باستانى آذربایجان و سایر تپه ها و اتلال باستانى و بیشتر قبور متبرکه، حفارى نموده و آنچه را یافته است، به موزه هاى خارج و اندکى از آن را به موزه ایران باستان فروخته است... در سال هاى بعد از ۱۳۴۶ که تمامی حفاری هاى تجارتى ممنوع بود و تحت هیچ شرایطى دولت مجاز به صدور جواز حفارى تجارى نبود، باند صهیونیستى ایوب ربنو همچنان به حفارى هاى تجارتى اشتغال داشته و از تعقیب و مجازات و بازخواست مصون بوده است...».
تیاتر کمک به نیازمندان و بیماران
فرح در قسمتی دیگر، به فعالیت های اجتماعی اش در دوران شهبانوگری اشاره کرده و می گوید: «من فقط با هنر سر و کار نداشتم، به فعالیت های اجتماعی خود نیز اهمیت زیادی می دادم، برای زنان، برای بیماران، برای جذامیان. با کمک هموطنانم از جمله زنان، برنامه های بسیاری را در زمینه های اجتماعی و بشردوستانه به پایان رساندیم...». این ادعا تا آن پایه سست است که شنونده را از وقاحت گوینده شگفت زده می سازد. بهترین گواه در رد این ادعای فرح، خاطرات وابستگان به دفتر او از جمله مینو صمیمی است. وی که دو سال منشی امور بین المللی فرح بود، در خاطرات خود می نویسد: «در دفتر مخصوص ملکه، نامه ای از یک کشاورز روستایی دیدم که نوشته بود کارگزاران یکی از افراد متنفذ، او و خانواده اش را از مزرعه ای که چند سال پیش در برنامه اصلاحات ارضی نصیبش شده، بیرون کرده اند و از شکایت به دادگاه هم هیچ نتیجه ای نگرفته است. پس از خواندن این نامه از محمود مصلح پرسیدم شما این نوع نامه ها را به اطلاع شهبانو می رسانید؟ او خنده تلخی کرد و بعد در حالی که با دست روی شانه ام زد، با لحنی پدرانه گفت خیلی خوش خیال و ساده لوح هستی، به نظرم هنوز با سیستم حاکم آشنا نشده ای، هیچ می دانی روزی چند تا از این شکایت نامه ها به دست مان می رسد؟ راجع به این نامه هم مسئله کاملاً روشن است، مرد متنفذی که کارگزارانش آن روستایی بدبخت را از زمینش بیرون کرده اند، شریک تجاری یکی از برادران اعلیحضرت است، به این ترتیب معلوم است که از دست ما هیچ کاری برنمی آید...». به واقع فرح و بالاتر از او در رژیم پهلوی، نه تنها دغدغه ای نسبت به حل مشکلات و رفاه ملت نداشتند، بلکه در پوشش ایجاد سازمان های خیریه، در پی کسب سود های مالی کلان بودند. به تعبیر مینو صمیمی: «آنچه تحت عنوان امور خیریه توسط دربار انجام می گرفت، فی الواقع چیزی بیش از یک نمایش نبود. هر کدام از سازمان های خیریه موجود در کشور، تحت سرپرستی یکی از اعضای خانواده سلطنتی قرار داشت و، چون اینگونه سازمان ها باید به صورت غیرانتفاعی اداره شوند، بنابراین در ظاهر امر به نظر کسی که به عمق مسائل آگاه نبود، خانواده سلطنتی به خاطر احساسات بشردوستانه خود وظایف بس دشوار و سنگینی به عهده داشت، در حالی که حقیقت غیر از این بود...». در خصوص نمایشی بودن برنامه های خیرخواهانه رژیم پهلوی، صمیمی در بخشی از کتاب خود به هزینه برگزاری مراسم «سال جهانی کودک» که قرار بود توسط دفتر فرح در شهر های مختلف ایران ترتیب یابد، اشاره کرده و می نویسد: «من بیشتر راضی بودم پولی بابت برگزاری جشن ها و مراسم تشریفاتی مصرف نکنیم و تمام اعانات مردم را یکسره در اختیار خانواده های مستمند و محروم جنوب شهر تهران قرار دهیم، ولی نه اینکه تمام پول ها به سویی سرازیر شود که در نهایت جیب مدیرعامل و مدیر امور مالی یک سازمان را پر کند... این حقیقت تلخی بود که اتفاق افتاد. قبلاً شایعات زیادی راجع به اختلاس مبالغ کلان در سازمان شنیده بودم، اما در این مورد خودم با چشمانم دیدم چه پول هنگفتی هدر رفت و به جای کمک به خانواده های محروم یا حتی فراهم کردن وسیله شادی و تفریح کودکان، کلاً در جیب حضرات انباشته شد...». عاقل را اشارتی کافی است.
«رفاه زدگانی» که قیام کردند
بیوه شاه در بخش دیگری از بافته های خویش به آبادانی ایران در دوران گذشته اشاره کرده و می گوید: «در آن دوره ایران به بسیاری از زیرساخت های جدید مجهز شد که امروزه نیز مورد استفاده قرار می گیرند. بزرگراه ها، فرودگاه ها، صد ها مدرسه و بیمارستان ساخته شد. کارگران حقوقی داشتند که با آن خانواده های خود را تأمین می کردند. دانش آموزان می توانستند در مدارس یک وعده غذا بخورند و زنان در بسیاری از موارد، نقش مهمی در دولت و اداره کشور داشتند... همه چیز به نفع مردم انجام می شد... به این فکر کنید که ایران روزگاری چقدر با ثبات و آباد بود... اکنون عده ای بیشتر متوجه شده اند که در زمان پهلوی چه خدماتی انجام شده است...». بله به واسطه بالا رفتن قیمت نفت در سال ۱۳۵۲، پول بسیاری به کشور وارد شد، اما مسئله این است که این ثروت در کجا خرج می شد؟ در یکی از اسناد برجای مانده از ساواک به تاریخ ۱۷/۱۰/۱۳۵۴، به بخشی از این سؤال پاسخ داده شده است: «شخص مطلع و برجسته ای می گفت، دو روز قبل در جلسه ای با شرکت شریف امامی رئیس مجلس سنا بودیم و جلسه خیلی خصوصی بود. رئیس سنا می گفت من اوضاع را خیلی بد می بینم، تمام مردم ناراضی در حد انفجار هستند، من که همه چیز دارم، می بینم وضع به نحوی است که شخص وقتی به خود می اندیشد، عدم رضایت در باطن او مشاهده می شود و اضافه می کرد خیلی احساس وضع غیرعادی و آینده ای مبهم می کنم. در مورد نفت هم شریف امامی می گفت وضع را روشن نمی بینم و فایده ای هم ندارد که ۲۴ میلیارد دلار به ما پول دادند، ۲۰ میلیارد آن را که پس دادیم و حتی به انگلستان وام دادیم و ۴ میلیارد بقیه هم به دست عوامل اجرایی از بین می رود و می خورند. اگر پولی نمی دادند بهتر بود، لااقل دلمان نمی سوخت و می گفتیم یک روز بالاخره پول وصول می شود، یعنی نفت به فروش می رسد و می توانیم با پول آن کاری برای مردم و مملکت انجام دهیم...». مینو صمیمی از اعضای دفتر فرح نیز در خاطراتش به اهمیت بالایی که ملت ایران برای مسئولان وقت رژیم پهلوی داشتند اشاره کرده و می نویسد: «یک روز بسیار سرد در زمستان ۱۹۷۵ که بنا داشتم با وزیر رفاه اجتماعی ملاقات کنم، در راهرو های وزارتخانه با گروه کثیری از افراد بدبخت و نیازمند مواجه شدم که در گوشه و کنار به انتظار رفع مشکلات خود صف کشیده بودند. یکی می خواست اجازه بگیرد تا مادر پیرش را برای عمل جراحی به یک بیمارستان دولتی ببرد. دیگری که شنیده بود وزارت رفاه اجتماعی به افراد معلول عصای زیر بغل می دهد، تقاضای یک جفت عصا برای برادر خود داشت که موقع بنایی در اثر حادثه ای پاهایش را از دست داده بود. عده زیادی از اهالی جنوب شهر تهران نیز در راهرو ها سرگردان بودند تا مقامات وزارتخانه برای تأمین مسکنشان در سرمای زمستان چاره ای بیندیشند، زیرا کلبه های گلی و محقر آنان بر اثر جاری شدن سیلاب از مناطق اعیان نشین شمال شهر و عدم وجود کانال های سیل گیر در جنوب شهر، به کلی از بین رفته بود. در اتاق انتظار وزیر، عده ای از مقامات وزارتخانه ها به انتظار ملاقات با او نشسته بودند و منشی وزیر سعی داشت آن ها را به بهانه های رنگارنگ مشغول نگه دارد تا به دلیل معطلی زیاده از حد بی حوصله نشوند، زیرا به طوری که بعداً فهمیدم، همان موقع جناب وزیر به اتفاق دو نفر از دوستان نزدیک خود و دو دختر در حمام سونا به سر می برد که این حمام پشت دفتر کار وزیر اختصاصاً برای استفاده او ساخته شده بود...». تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
طنزی به نام حفظ تمامیت ارضی و آزادی سیاسی در دوره پهلوی ها
نایب السلطنه ایران! در فراز دیگری از مصاحبه خود، با مباهات به آزادی های سیاسی ای که قرار است در آینده ای نامعلوم، فرزندش به مردم ایران اعطا کند، می گوید: «پسرم رضا در سال های اخیر نیز همواره تأکید کرده که به دفاع از تمامیت ارضی ایران، به آزادی سیاسی، به آزادی زنان و به جدایی دین از دولت اعتقاد دارد و می خواهد ایرانی ها آزادانه انتخاب کنند که نظام و ساختار سیاسی آینده ایران چگونه باید باشد...». این ادعا در حالی صورت گرفته که شرح بخشش بخش هایی از خاک ایران توسط آن پدر و پسر کذایی به شفافیت در تاریخ ثبت شده است. تاریخ می گوید: طی پیمان سعد آباد که در دوران رضاخان و به خواست انگلیسی ها منعقد شد، ترکیه قسمتی از ارتفاعات آرارات را که دارای موقعیت سوق الجیشی مناسبی بود، به دست آورد. منابع نفتی غرب ایران و اداره کامل اروندرود نیز به عراق واگذار شد و افغانستان نیز با امضای این پیمان به بخش هایی از نقاط شرقی کشور دست یافت. محمدرضا پهلوی نیز در سال ۱۳۴۹، پس از مذاکراتی که با انگلیسی ها انجام داد و در سفری به دهلی، بدون مشورت با نخست وزیر و وزیرامورخارجه خود اعلام کرد ایران از حق مالکیت بر بحرین می گذرد! پزشکپور و دیگر اعضای حزب پان ایرانیسم تنها کسانی بودند که در مجلس وقت به این واگذاری ایراد گرفتند و دولت هویدا را استیضاح کردند، اما، چون شاه می خواست این مسئله تمام شود، نهایتاً اقدامی صورت نگرفت. البته هویدا در مقابل سؤالاتی که در خصوص واگذاری بحرین از وی می شد، برای اینکه بگوید بی طرف است و شاه این دستور را داده، گفته بود: «هر دختری به سن ازدواج می رسد، بحرین هم دختر ما بود که به سن ازدواج رسید و شوهرش دادیم، من شنیده ام که حامله هم شده!»
پیرانه سر در پی نایب السلطنگی
فرح دیبا در بخش پایانی خیال پردازی خود با این روزنامه ایتالیایی، متوهمانه به مسئله جانشینی نور، نوه ارشد خود اشاره کرده و می گوید: «اگر سلطنت در ایران باشد، نور جانشین پدرش می شود. قانون اساسی قدیمی ما جایگاه مهمی را برای زنان به رسمیت می شناخت. زمانی که شاه مرا به عنوان نایب السلطنه منصوب کرد، هدفش برجسته کردن نقش و اهمیت زنان در یک کشور مسلمان در خاورمیانه بود...». برای شناخت دقیق جایگاه زن و به خصوص فرح پهلوی به عنوان نایب السلطنه ایران بد نیست به مصاحبه تلویزیونی که در واپسین سالیان سلطنت پهلوی دوم با وی انجام گرفته، اشاره کنیم. نکته جالب اینکه این گفتگو، در حضور فرح پهلوی انجام گرفته و خود او هم از اظهارات شوی خود، بهت زده شده است! مجری در ابتدای مصاحبه، به نقل قولی از محمدرضا پهلوی در خصوص زنان اشاره می کند که گفته است: «زنان در زندگی یک مرد، باید بدانند چطور زیبا، سپاسگزار و زنانه باشند. شما ممکن است در برابر قانون برابر باشید، اما توانایی های برابر ندارید. شما هرگز یک میکل آنژ یا باخ یا حتی یک آشپز فوق العاده تولید نکرده اید، شما متقلب و دروغگو هستید، همه شما!...» بعد از او می پرسد: شما حس می کنید که زنان از این جنبه برابر نیستند و هوش و توان برابر ندارند؟ شاه پاسخ می دهد: «تا الان که نداشته اید، شاید در آینده پیدا کنید». مجری در بخش دیگری از او می پرسد: آیا فکر می کنید همسر شما به خوبی یک مرد می تواند حکومت کند؟ شاه می گوید: «ترجیح می دهم جوابی ندهم!» مجری ادامه می دهد:، اما شما همسرتان را نایب السلطنه این کشور کرده اید، اگر شما بمیرید همسر شما رهبر این کشور خواهد بود و می گویید که مطمئن نیستید که ایشان بتواند به خوبی یک مرد بر کشور حکومت کند؟ شاه می گوید: «نمی دانم در شرایط بحران چه واکنشی نشان خواهد داد، این سؤال ها غیرقابل پاسخ است...». در واقع برای اعلیحضرت نیز نایب السلطنگی امری مبهم بود و جنبه تشریفاتی داشت. او در شرایط خطیر، نمی توانست کشور را به فرح بسپارد. علاوه بر اینکه از سوی حلقه دوستان و نزدیکان وی نیز - که اغلب چپ بودند- احساس خطر می کرد. به همین دلیل نیز در واپسین روز های سلطنت، با ماندن فرح در کشور مخالفت کرد و او را با خود به سفر ابدی برد!
هزینه تزئینات توالت فرح در دوره پهلوی
2 سال پیش
2 سال پیش
2 سال پیش