قرارداد کار چیست و انواع آن کدامند؟

قرارداد کار چیست؟

در تمام قراردادهای کاری ما ۲ طرف داریم. یک طرف این قرارداد کارفرما و دیگری کارگر است. کارگر در ماده ۲ قانون کار، شخص حقیقی یعنی یک انسان تعریف شده است که به دستور کارفرما کار را انجام می دهد و در قبال آن کار، مُزد دریافت می‫کند و این مزد می‫تواند روزانه، ماهانه یا هفتگی باشد؛ در مقابل، کارفرما می‫تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد به عبارتی لازم نیست حتما انسان باشد. رابطه بین کارگر و کارفرما مطابق قانون کار در صورت انعقاد قرارداد بین کارگر و کارفرما رسمیت می یابد. ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار را اینگونه تعریف کرده است : قرارداد کار عبارت است از قراردادی کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق العمل، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد. پس با توجه به اینکه قرارداد کار در قانون تعریف شده است، این قرارداد معین محسوب می شود؛ از دیدگاه حقوقی، قرارداد معین، قراردادی است که شرایط و چهارچوب آن در قانون تعریف شده است و برخلاف برخی شرایط آن نمی شود توافق کرد.

انواع قرارداد کار

1. قرارداد کار دائمی
2. قرارداد کار موقت
3. قرارداد کار معین

پیش نیازهای اساسی و ویژگی های ضروری قراردادهای کاری

بحث ویژگی های قرارداد کار بحثی بسیار مفصل است که در چنین مقاله ای مجال توضیح جزئیات آن وجود ندارد. بدیهی است که نوشتن یک قرارداد کار شرایط اساسی و نکات حقوقی بسیاری را در پس خود دارد که نیازمند آموزش فراوان است و هرکسی تخصص کافی در این زمینه ندارد. این موارد همه می توانند در صحت قرارداد اثرگذار باشند. در این بخش تنها قصد داریم به پیش نیازهای اساسی و ویژگی های ضروری که هر قرارداد کاری باید از آن ها بهره مند باشند توضیحاتی ارائه کنیم. این پیش نیازهای اساسی شامل موارد زیر هستند.

1. رضایت طرفین قرارداد کار
2. اهلیت طرفین قرارداد کار
3. مشروعیت موضوع قرارداد
4. معین بودن موضوع قرارداد

شیوه تنظیم قرارداد کار

اگر طرفین قرارداد، به حقوق خود آگاه نباشند یا کارفرما قصد انجام کارهای خلاف قانون کار داشته باشد تضییع حقوق کارگر را در پی خواهد داشت. بنابراین باید ابتدا از شیوه تنظیم قرارداد و محتوای آن و انواع قراردادها آگاهی کاملی حاصل شود و سپس عقد قرارداد انجام شود. بر همین اساس در ادامه این متن اطلاعات مفیدی درباره شیوه تنظیم قرارداد کار ارائه شده است.

لازم است که قرارداد کار در 4 نسخه یکسان تهیه و تنظیم شده:

1. یک نسخه به کارگر
2. یک نسخه به کارفرما
3. یک نسخه به اداره کار
4. یک نسخه به شورای کار/اتحادیه کارگری

در صورت وجود نداشتن شورای کار/اتحادیه کارگری، مطابق قانون کار، این نسخه از قرارداد، در اختیار نماینده کارگر قرار خواهد گرفت.

مطابق ماده ۱۰ قانون کار، غیر از مشخصات دقیق کارگر و کارفرما، محتوای قرارداد باید شامل :

1. روز آغاز کار
2. حقوق یا مزد مبنا
3. کسورات در ازای حق­ السعی کارگر یا کارمند
4. نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد
5. زمان و ساعت های کار
6. تعطیلات و مرخصی ها
7. محل کار
8. تاریخ عقد قرارداد
9. مدت قرارداد (درصورت موقت بودن)
10. شرایط و نحوه ی فسخ قرارداد کار
11. موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل ایجاب می کند

حقوق و وظایف کارگر و کارفرما در قبال هم

مطابق قرارداد منعقد شده بین کارگر و کارفرما، هریک دارای حقوقی بوده و در قبال هم تکالیفی دارند. در این راستا، از جمله تعهداتی که کارگر نسبت به کار و کارفرما دارد می توان به مواردی از قبیل ذیل اشاره کرد:

1. اجرای کار
2. دقت
3. مراعات امانت
4. اجرای فرامین کارفرما
5. رعایت مقررات انضباطی
6. تشریک مساعی در کارهای گروهی

در طرف مقابل، از جمله تعهداتی که کارفرما در قبال کارگر یا کارمند دارد می توان مواردی مانند ذیل اشاره نمود:

1. رعایت شرایط کار
2. پرداخت کامل و به موقع حق السعی
3. پرداخت حق سنوات
4. بیمه
5. پرداخت معوقات در پایان کار
6. تسلیم گواهی انجام کار
7. تأمین ایمنی و سلامت کارگر
8. تأمین ابزار و وسایل کار برای کارگر
9. پرهیز از بهره کشی از کارگر

در چه صورت قرار داد کار فسق می شود؟

قراردادهای کار به یکی از دلایل زیر می توانند فسق شوند:

• از کار افتادگی کلی کارگر
• بازنشستگی کارگر
• فوت کارگر
• انقضای مدت قرارداد در قراردادهای موقت و عدم تمدید آن
• پایان کار در قراردادهای کار معین
• استعفای کارگر

در مورد قانون کار چه می دانید؟