به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، فاطمه زهرا نصراللهی، بر اساس اکثریت برآورد های تحلیل گران و نظریه پردازان دهه دوم قرن بیست و یکم، قدرت در حال انتقال از غرب به شرق است، چراکه نظام سرمایه دار بنا به دلایل مختلف از توانایی لازم برای پاسخ گویی به نیاز جامعه بشری برخوردار نیست، نمونه بارز آن ناکارآمدی نظام سرمایه دار در برابر یک بیماری همه گیر مانند کروناست.
در شرایطی که آمریکا روز به روز به دوران افول خود نزدیک می شود، کشور های دیگر در حال تقویت همکاری های منطقه ای و دو جانبه خود هستند، جمهوری اسلامی ایران هم از این دسته مستثنی نیست و در صدد تقویت روابط خود با شرق آسیا به ویژه چین و روسیه است. در همین راستا اخیرا صحبت از انعقاد توافق ۲۵ ساله میان تهران و پکن مطرح شده است.
توافقی که برخی سعی دارند آن را در نطفه خفه کنند و از همان ابتدا آن را نزد افکار عمومی توافق نامطلوب جلوه دهند، لذا این چنین شد که برنامه همکاری جامع ایران و چین قبل از توافق نهایی با چالش های جدی رو به رو شد، بنا به گفته فن خونگ داء عضو هیئت علمی دانشگاه مطالعات بین الملل شانگ های چین، این اتفاقات به ما نشان داد که برخی از کشور های جهان خوش ندارند تهران و پکن با هم روابط خوبی داشته باشند.
عمده این هجمه ها و دروغ پراکنی از سوی آمریکا به گوش می رسد، چراکه سیاست آنها مبنی بر اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران است و در راستای افزایش تحریم ها و انزوای هرچه بیشتر کشور و مردم ما تلاش می کنند، آمریکا از همان ابتدای امر سعی کردند با استفاده از امپراتوری بزرگ رسانه ای زمینه ای برای ابهام آفرینی درمورد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین را فراهم کند، در حالی که این تفاهم نامه در چین و ایران رسمی نشده است و دو کشور در حال بررسی جزییات آن هستند.
همچنین هوا لیمینگ سفیر اسبق چین در ایران، هم معتقد است که آمریکا سعی دارد سوء تفامی برای روابط ایران و چین به وجود بیاورد، اما کشور ها نباید در بازی آمریکا قرار بگیرند.
گذری به توافق پر سر و صدای ایران و چین
جین لیانگ شیانگ عضو هیئت انستیتو مطالعات بین الملل شانگ های چین، در توضیح اهمیت روابط تهران و پکن می گوید که ایران و چین برای روابط جامع و مشارکت راهبردی خود دلایل زیادی دارند؛ از جمله آن تجارب زیاد، روابط دیرینه و دغدغه های مشترکی مثل حاکمیت و استقلال ملی در تهران و پکن موجب مشارکت و نزدیکی این دو کشور در سال های اخیر است.
برنامه همکاری های مشترک ۲۵ ساله ایران و چین، توافقی راهبردی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین است که بر اساس آن قرار است که چینی ها در صنعت نفت، گاز، پتروشیمی، زیرساخت حمل و نقل، کشاورزی و ... سرمایه گذاری وسیعی انجام دهند. این توافق شامل همکاری نظامی، تسلیحاتی و اطلاعاتی میان دو کشور نیز می شود؛ موضوعی که شاید بیش از زمینه های اقتصادی که منجر به بی اثر شدن تحریم های آمریکا خواهد شد که نگرانی دشمنان جمهوری اسلامی را برانگیخته است، ایران در آستانه اتمام تحریم های تسلیحاتی قرار دارد به نظر می رسد آمریکایی ها و همپیمانان آنها به ویژه در منطقه قادر نیستند که برای جلوگیری از این موضوع اقدام خاصی انجام دهند.
همانطور که گفته شد این توافق حکایت امروز و دیروز نیست بلکه ۵ سال گذشته مقام معظم رهبری در دیدار با شی جین پینگ، رئیس جمهور چین از «توافق ایران و چین برای روابط استراتژیک ۲۵ ساله» صحبت کرده بودند. دیداری که ۱۱ روز پیش از توافق هسته ای ایران و ۱+۵ در تاریخ ۱۱ تیر برگزار شده بود. رهبرانقلاب در این دیدار فرمودند که «دولت و ملت ایران همواره به دنبال گسترش روابط با کشور های مستقل و قابل اطمینان همچون چین بوده و هست و بر همین اساس، توافق رؤسای جمهوری ایران و چین برای یک روابط استراتژیک ۲۵ ساله، کاملاً درست و حکمت آمیز است، جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه همکاری های چین در دوران تحریم را فراموش نخواهد کرد [سیاست های سلطه گرانه ی برخی کشور ها به ویژه آمریکا و همکاری غیرصادقانه آن ها با کشور های دیگر] موجب شده است که کشور های مستقل، به دنبال همکاری های بیشتر با یکدیگر باشند و توافق ایران و چین برای روابط استراتژیک ۲۵ ساله در همین چارچوب است که باید با پیگیری جدی دو طرف، توافق ها حتماً به مرحله ی عملیاتی برسند.»
چرا روابط ایران و چین اهمیت دارد؟
حسن عابدینی کارشناس مسائل بین الملل در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، معتقد است که آمریکا در حال تلاش است تا از تحریم ها به عنوان حربه ای برای تسلیم کردن جمهوری اسلامی ایران استفاده کند، حال اگر کشور ما بتواند روابط خود را با کشور های دیگری مانند چین و روسیه که قدرت های بزرگ اقتصادی، نظامی، فرهنگی و بین المللی هستند، تقویت کنند؛ تحریم ها از بین می رود و دیگر فشار آمریکا نمی تواند موثر واقع شود.
ابوالفضل ظهره وند دیپلمات سابق کشورمان در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، نیز در این باره می گوید که ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای و جهانی باید با قدرت هایی وارد تعامل و توافق شود که آن ها از جنبه گفتمانی، تهدید ها و فرصت ها با ما هم سویی دارند، بنابراین این موضوع توجیه می کند که چرا ایران به سمت توافق با چین می رود و آمریکایی ها چقدر از آن به هم ریخته اند. در واقع توازن ژئوپلتیکی در کل منطقه با این توافق در حال تغییر است.
او ادامه می دهد که چین ظرفیت قدرت سخت بسیار بالایی دارند و تاکنون صد ها میلیارد دلار در راستای اجرای استراتژی یک جاده یک کمربند هزینه کرده است و زودتر از آنچه خودش پیش بینی کرده، در سال ۲۰۲۱ قطعا به عنوان قدرت اول جهان خواهد بود. این قدرت و نقش آفرینی در محیط بین الملل بر پایه گفتمان چندجانبه گرایی و مشارکت کشور های فعال در استراتژی یک جاده و یک کمربند است که بر اساس سرمایه گذاری روی زیرساخت های کشور هایی که می توانند در اقصی نقاط جهان به چین مرتبط شوند، تعریف می شود.
دیپلمات سابق کشورمان همچنین می گوید که یکی از کانونی ترین نقطه ها در اجرای استراتژی یک جاده یک کمربند ایران است که به عنوان یک نقطه چهار راه باید از آن رد شد، بنابراین با توجه به تغییرات به وجود آمده، ایران نقطه کلیدی در استراتژی یک جاده یک کمربند چینی است. اروپایی ها و غربی ها هم متقابلا به همین نقطه واقفند، ایران هم تکلیفش روشن است و باید در این تغییر و تحولات نقش خود را بازیابی کند.
همکاری ایران و چین؛ خاری در چشم آمریکا
عابدینی کارشناس مسائل بین الملل درباره دلایل نگرانی آمریکا از توافق ایران و چین، می گوید که تهران، پکن و مسکو در صدد کنار گذاشتن دلار از بازار تجارت بین المللی هستند که اجرای شدن این موضوع می تواند ضربه سنگینی به حیثیت آمریکایی ها بزند، بنابراین آنها تلاش می کنند تا از هر حربه ای برای منع همکاری های راهبردی میان ایران و روسیه یا ایران و چین استفاده کند.
او ادامه داد که آمریکایی ها برای ابهام آفرینی و هجمه سازی چیزی را در پیش نویس طرح ۲۵ ساله ایران و چین مطرح کردند که اصلا در آن نیامده، مثلا یکی از آن ها موضوع فروش کیش به چین است، در صورتی که در ۱۸ صفحه پیش نویس این قرارداد اسمی از کیش نیامده است.
غلامعلی خوشرو سفیر و نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد هم در این باره گفت که چین در پیشرفت های صنعتی و حوزه های دانش بنیان بسیار خوب عمل کرده است و این موضوع برای آمریکا قابل قبول نیست، لذا جنگ سردی بین واشنگتن و پکن خواسته یا ناخواسته در حال جریان است، در حالی که چینی ها سیاست را به حاشیه بردند و اقتصاد را محور قرار دادند.
سفیر و نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه موقعیت استراتژیک ایران کمک می کند که با چین رابطه داشته باشیم، گفت که سند همکاری ٢۵ ساله ایران و چین نقشه راه بوده و بهتر است با همه کشور ها برنامه ٢۵ ساله داشته باشیم، چین در زمینه فقر زدایی موفق بوده است و ما هم می توانیم از آن ها درس بگیریم.
نگرانی از تکرار تجربه تلخ برجام در همکاری ایران و چین
عابدینی کارشناس مسائل بین الملل درباره اینکه چه اقدامی باید انجام داد تا قرارداد ایران و چین مانند تجربه ناموفق برجام نشود، گفت: برجام از ابتدا مشخص بود، اتحادیه اروپا و آمریکا هنگامی که تلاش کردند برجام را تصویب کنند، چند خواسته مشخص داشتند و توافق هسته ای در چارچوب یک توافق دوجانبه نبود و نیست، چراکه طرف های غربی به ایران گفتند که برای شفاف سازی باید پروتکل الحاقی را بپذیرید، بازرسی های فرا پادمانی را قبول کنید و کد اصلاحی ۳.۱ را بپذیرید.
عابدینی در ادامه می گوید که در توافقنامه برجام، غرب پرونده دروغینی برای کشور ما ساخته بود و ایران برای عادی سازی یک سری محدودیت هایی را پذیرفت، اما در مورد توافق های دیگر این چنین نیست، در عرف بین الملل انعقاد قرارداد در چارچوب برابر با کشور های دیگر نشان دهنده قدرت آن کشور است، بنابراین نمی توان قرارداد تهران و پکن را با برجام مقایسه کرد.
همچنین ظهره وند، تعامل ما با قدرتی مانند روسیه و چین حوزه های مختلف را در برمی گیرد و طبیعتا در کوتاه مدت نمی توان با این کشور ها همکاری کرد، اکنون مسئله محتوا و جزییات این قرارداد مطرح نیست، بلکه یک نقشه راه بلند مدتی بین ایران و چین مطرح است، قطعا باید توافق این چنینی را با روس ها هم داشته باشیم، چراکه چالش ها، فرصت ها و تهدیدات ما بلند مدت است.
دیپلمات سابق کشورمان تصریح کرد که توافق استراتژیک یعنی برای تهدیداتی که در قبال کشور هایی که منافع مشترک دارند، مطرح است، اگر این توافق را مانند یک کیک در نظر بگیریم، سعی می کنیم همه چیز را بین خودمان تقسیم کنیم که در محتوای این قرارداد هر کس باید سهم متوازنی داشته باشد، اما برجام یک توافق برای تقسیم کیک نبود، بلکه یک توافق از سر استیصال بود که طرف مقابل پای خود را روی گردن ما گذاشته بود و سعی در تصاحب ظرفیت های ما در قبال برداشتن فشار تحریمی داشت.
ظهره وند می گوید که چین و ایران هر دو به یکدیگر نیاز دارند و این هم پوشانی نیاز های دو نظام سیاسی به همدیگر است، ما با ایالات متحده ای که در دشمنی با کشورمان کوچکترین تردیدی ندارد بر سر میز مذاکره رفتیم و هرچیزی که خواستند از ما نقد گرفتند و نسیه هم قرار بود پای خود را از گلوی ما بردارند که برنداشتند، لذا این توافق نیست بلکه حرکت در مسیر تسلیم است.
دیپلمات سابق کشورمان ادامه داد: برجام و قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین از نظر ماهیتی جنسشان با یکدیگر فرق می کند، افرادی که به پیروزی جو بایدن نامزد انتخاباتی آمریکا امید بستند باید بدانند که قرار است مسیر تسلیم ایران با آن را جلو ببرند.
منافع ایران در قرارداد همکاری ایران و چین؛ اولویت اول کشور
خوشرو نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه چین و ایران منفعت خود را در توافق جامع همکاری ۲۵ ساله در نظر دارند، گفت که ایران نیازمند یکسری تکنولوژی و سرمایه است که کشور چین توانایی ارائه آن را دارد، در مقابل هم پکن انرژی می خواهد که تهران می تواند آن را تامین کند.
عابدینی کارشناس مسائل بین الملل هم می گوید که نباید ایران را با زمان قاجار و پهلوی مقایسه کرد، چراکه جمهوری اسلامی از منافع خود کوتاه نمی آید، اثبات کرده طی ۴۳ سال گذشته به هیچ عنوان از حقوق خود کوتاه نمی آید و بر اساس چشم انداز ۱۴۰۴ هم با همه کشور ها، منهای برخی از آنها که با جمهوری اسلامی خصومت دارند، روابط کاملا گسترده ای را در چارچوب برابر ادامه خواهد داد.
همچنین ظهره وند سفیر اسبق ایران در ایتالیا و افغانستان معتقد است که محتوای توافق ۲۵ ساله ایران و چین به هوشمندی افرادی که این مسیر را جلو می روند، برمی گردد، محتوای این قرارداد راهبردی است و باید به مجلس شورای اسلامی بیاید و از طریق کمیسیون ها وارد یک بررسی کارشناسانه شود تا سابقه برجام تکرار نشود.
او همچنین معتقد است که توافق یک بحث است و نحوه مهندسی محتوای آن در راستای منافع ملی بحث مهم تری است.
