راند هفتم؛ حرف چه کسی به کرسی می‌نشیند؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، بالاخره پس از کش و قوس های فراوان مذاکرات پرسروصدای برجامی در راند هفتم آغاز شد. این بار، اما جدال ایران و تروئیکای اروپایی برای کمک به برجام با عزم دو طرف برای رسیدن به توافق نهایی جدی است. به گفته برخی منابع خبری ایران دست بالا را در این دور از مذاکرات دارد. حالا چشم ها به هتل کوبورگ وین دوخته شده تا ببینیم تروئیکای اروپا این بار می تواند میان خواسته های تهران و فشارهای واشنگتن تعادل برقرار کند و به اصطلاح این مذاکرات ختم به خیر می شود؟

پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا هم اخیرا از سوی ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در بیانیه ای اعلام کرده که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا سه شنبه با ژان ایو لودریان وزیر امور خارجه فرانسه، هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان و الیزابت تراس وزیر امور خارجه انگلیس، کشور های نماینده اتحاد ترانس آتلانتیک دیدار کرد.

در ادامه این بیانیه آمده است: وزیر امور خارجه بلینکن و دیگر وزرای خارجه درباره تهدید هایی که متوجه اروپا است، از جمله اقدامات نگران کننده روسیه در قبال اوکراین گفت وگو کردند. آن ها همچنین درباره نگرانی های موجود درباره برنامه هسته ای ایران و تلاش برای رسیدن به بازگشتی دوجانبه به برجام همزمان با برگزاری مذاکرات در وین تاکید کردند.

علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان هم در نشست افتتاحیه دور جدید مذاکرات وین ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران، بر لزوم لغو تمامی تحریم های غیرانسانی و قهرآمیز آمریکا علیه ملت ایران تأکید و تصریح کرد که ضروری است مسئله رفع تحریم ها در اولویت نخست گفت و گو ها قرار گیرد. رئیس هیأت مذاکره کننده ایرانی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران در عمل پایبندی خود به تعهداتش را نشان داده است، بر عزم و اراده جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به تفاهمی عادلانه که تأمین کننده منافع مشروع ایران باشد، تأکید کرد.

باقری با اشاره به ادعای برخی طرف های غربی برای احیای برجام تأکید کرد تا زمانی که کارزار فشار حداکثری آمریکا نفس می کشد، احیای برجام سخن گزافی بیش نیست.

اما حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان هم قبل از آغاز مذاکرات اعلام کرده بود که پس از شش دور مذاکره فشرده در وین که به دلیل زیاده خواهی و مواضع زیاده خواهانه آمریکا به موفقیت نرسید، اکنون در آستانه شروع دور جدیدی از مذاکرات هستیم. هدف اصلی این مذاکرات احقاق حقوق ملت ایران و رفع همه تحریم هاست. تحریم هایی که به صورت یک جانبه و فراسرزمینی از سوی آمریکای خارج شده از برجام اعمال گردیده است.

آمریکا و ترامپ در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ به صورت یک جانبه از برجام خارج شدند؛ اقدامی که در سطح بین المللی به عنوان عملی غیرقانونی شناسایی و محکوم گردید. اجماعی بین المللی وجود دارد که این گونه رفتار های ضد قانونی ایالات متحده، نادیده گرفتن کامل قوانین بین المللی و منشور ملل متحد و در راستای تخریب چندجانبه گرایی و تهدید بزرگی برای صلح و امنیت بین المللی است.

حنیف غفاری کارشناس روابط بین الملل با اشاره به در جریان بودن دور هفتم مذاکرات وین در گفت وگویی مشروح با باشگاه خبرنگاران جوان درباره محور های مهم این دور از مذاکرات داشته است. او درباره سازوکار برداشته شدن تحریم ها در دور هفتم مذاکرات برجامی می گوید که اینطور که از فضای مذاکرات بر می آید مذاکره کنندگان کشورمان توانستند مسئله مهم رفع تحریم های ضد ایرنی را به اولویت اصلی مذاکرات تبدیل کنند که یک دستاورد بزرگ محسوب می شود.

غفاری معتقد است این در حالی بود که واشنگتن و تروئیکای اروپایی تاکید می کردند که تا زمانی که ایران به تعهدات خود باز نگردد خبری از رفع تحریم ها و حتی تعلیق آن ها نیست. مسئله بعدی این است که جمهوری اسلامی ایران از طریق تاکید برسه خط قرمز به خط کشی میدان مذاکرات پرداخته است. یکی رفع تمام تحریم های مغایر با برجام دوم بحث تضمین و سوم بحث راستی آزمایی. تاکید مداوم بر مذاکره کنندگان کشور بر روی این مولفه ها قدرت بازی غرب را در میدان مذاکرات محدود کرد.

صراحت در طرح مطالبات از سوی ایران

این کارشناس سیاست خارجی می گوید: همین مسئله منجر به این شد که که مقامات آمریکایی و انگلیسی مجبور شدند به فرامتن مذاکرات رو بیاورند، یعنی سعی کردند تا از طریق عوامل بیرونی و مولفه های تاثیرگذار بر فضا مذاکرات خواسته های ایران را کاهش دهند یا اینکه کاری کنند تا کشورمان از خطوط قرمز عقب نشینی کند. اما در جریان مذاکرات مشاهده کردیم که تیم مذاکره کننده زیربار فشار روانی و تبلیغات از طرف غرب نرفت؛ و مطالبت خود را مبنی بر رفع تحریم ها تضمین و راستی ازمایی را صریح مطرح کرد.

او معتقداست هنوز در ابتدای مسیر قرار داریم به این معنی که ایالات متحده و تروئیکای اروپایی تاکتیک بازگشت پوچ به برجام را دنبال می کنند. مطابق این تاکتیک آن ها می خواهند ایران کامل به تعهدات برجامی خود برگردد و در مقابل فرآیند تعلیق تحریم ها به صورت قطره چکانی انجام شود، پس تا زمانی که این توطئه طرف غربی را بخواهیم خنثی کنیم کماکان باید با گارد بسته در مذاکرات وین حاضر باشیم.

غفاری می گوید در خصوص ابعاد فنی ماجرا و بحث نظارت های آژانس و استفاده جمهوری اسلامی ایران از سانتریفیوژ های نسل جدید واقعیت این است که هم درمصوبه مجلس شورای اسلامی وهم در سیاست ها و رویکرد های اعلام شده توسط وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی نسبت به این مسئله تاکید شده است.

او معتقد است تا زمانی که برجام احیا نشود و کشورمان اطمینان و رضایت پیدا نکند نسبت به تامین منافع خود دلیل ندارد که ما تن به محدویدت های فرا پروتکلی مانند آنچه که در برجام آمده بدهیم. در خصوص همکاری ها با آژانس نیز ملاحظات امنیتی و داخلی و منافع ملی را اولویت می دهیم.

در جریان سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس به تهران، او تاکید ویژه ای بر بازرسی از مجتمع تسا در کرج داشت که در مقابل جمهوری اسلامی اعلام کرد با توجه به اینکه این موسسه مورد عملیات خرابکارانه قرار گرفته فضایی برا ی نصب دوربین ها ی آژانس حتی در قالب نظارت های پادمانی درآن وجود ندارد.

پس در قبال آژانس و مسائل فنی مذاکرات موضع کشورمان کاملا مشخص است. قرار هست مذاکرات با دستور اولیه رفع تحریم ها و متعاقبا با دستورالعمل مباحث فنی و گام های حقوقی بازگشت به برجام و انجام تعهدات طرفین ادامه پیدا کند. مذاکرات دوره جدید در وین نقطه اغاز خوبی داشته است.

این کارشناس روابط بین الملل درباره اینکه احتمال بازگشت ایالات متحده به برجام چقدر به واقعیت نزدیک است گفت: از یک طرف دولت جو بایدن در آمریکا در ماه های ابتدایی حضور خود در کاخ سفید خواستار بازگشت پوچ به برجام بود، یعنی حفظ یک طرفه ایران در توافق در مقابل بهره گیری کامل امتیازات آمریکا از توافق برجام، اما بعد از گذشت زمان و اصرار کشورمان بر حفظ خطوط خود ما شاهد هستیم که که در درون آمریکا و میان دموکرات های این کشور بر سر نحوه احیای برجام اختلافاتی به وجود آمده است. عده ای از نزدیکان بایدن کماکان به همان تاکتیک بازگشت پوچ به برجام معتقدندهرچند می دانند دیگر نمی توانند به راحتی این راه را بروند.

لزوم اتخاذ تصمیم اساسی واشنگتن تا قبل از بحرانی شدن

غفاری می گوید در مقابل طیف دیگری معتقد هستند که ایالات متحده تا زمانی که شرایط به ضرر واشنگتن بدتر نشده باید تصمیم اساسی برای بازگشت سریع به برجام بگیرد. این منازعات در داخل جامعه آمریکا وجود دارد، فرای منازعاتی که میان دموکرات ها و جمهوری خواهان برای احیای برجام وجود دارد؛ بین خود دموکرات ها و در حلقه نزدیک به بایدن هم اختلاف نظر هایی وجود دارد. اما منازعات داخلی آمریکا برای ایران اصالت و موضوعیت ندارد، آنچه که برای ما مهم است خروجی تصمیم و قضاوت درباره خروجی واحد آنهاست.

درباره احتمال بازگشت ایالات متحده به برجام برخی رسانه های آمریکایی مانند وال استریت ژورنال کد هایی داده اند که شاید بایدن مجبور شود در نهایت توافق را علیرغم نظر مشاورانش که طرفدار تاکتیک بازگشت پوچ به برجام هستند را بپذیرد و حقوق ایران را بدهد. برخی دیگر از منابع آمریکایی از ایده توافق موقت در خصوص برجام می گویند که قطعیت این ایده هنوز از سوی وزارت امور خارجه آمریکا و منابع امنیت ملی این کشور ترسیم نشده است.

غفاری در پاسخ به این سوال که در صورت اینکه توافقات به نتیجه مطلوب نرسد، احتمال محدودیت بازرسی های آژانس از سوی ایران وجود دارد؟ گفت: اگر مذاکرات به نتیجه مطلوب نرسد قطعا کشورمان در مناسبات خود با آژانس تجدید نظر خواهد کرد به این معنا که نظارت های فراپادمانی و حتی نظارت های پادمانی غیر مستند آژانس متوقف خواهند شد که اکثرا از همین دست هستند یعنی مطالعات ادعای را آژانس ارائه می کند. ومستند به این مطالعات که هیچ پایه واساسی ندارند تقاضای دسترسی به برخی اماکن را به ایران می دهد. قطعا گارد ایران در آنصورت درمقابل آژانس بسته خواهد شد.

گمانه زنی برخی کشور ها این است که ایران ممکن است در صورت نرسیدن به توافق در دور هفتم مذاکرات از غنی سازی ۶۰ درصد نیز عبور کند، گمانه زنی هایی که همیشه بوده، هست و خواهد بود. اما آنچه مشخص است این است که جمهوری اسلامی ایران از حق مسلم خود به هیچ وجه کوتاه نخواهد آمد.

شرط آمریکا برای لغو تحریم ها علیه ایران