هر صبح از باغ بزرگی که دور تا دورش پوشانده شده و هیچ جوری نمی شود به آن سرک کشید، صدای غرش و زوزه می آید. نگهبانان و کارکنان کارخانه ها و اداره های اطراف، این صدا ها را شنیده و رفت وآمد ها به این باغ را دیده اند. نیمه مردادماه خبر آمد که حسن میرکاظمی مشهور به «حسن رعیت»، دستیار بابک زنجانی در همین باغ که به «بهشت گمشده» معروف است، بازداشت شده همراه با ۱۷ ببر. بهشت گمشده، همسایه کارخانه «دنیای فلز» است. این دو یک کوچه را در کیلومتر ۱۸ جاده مخصوص کرج قبضه کرده اند؛ احتمالا گوشه ای از دارایی های «رعیت».
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از شهروند، چند هفته بعد از بازداشت رعیت هنوز کسی وجود ۱۷ ببر در این باغ را رد یا تأیید نکرده، اما نشانی بهشت گمشده را خیلی ها می دانند. آقای احمدی یکی از آنهاست، نگهبان پیر یکی از کارخانه های اطراف. این منطقه پر است از کارخانه و اداره، دنج و خلوت. می گویند این باغ یکی از پاتوق های پر رفت وآمد رعیت بوده که حالا از رونق افتاده است.
آقای احمدی دستش را بلند می کند و ته کوچه را نشان می دهد: «باغ حیوانات؟ همین اولین کوچه دست راست. من هیچ وقت آن تو نرفته ام، فقط می دانم حیوانات زیادی دارد؛ حیوانات زیادی در قفس و تعدادی اسب که گاهی بیرون می آوردندشان. این جا قبلا که دنیای فلز کار می کرد، آدم های مختلفی می آمدند، خیلی زیاد. میهمان های کت وشلواری و خیلی رسمی، دولتی ها. اما مدتی است که کمتر کسی می آید.» قصه ببر ها به گوش او هم رسیده: «ببر دارند، اما نمی دانم چندتا، چندوقتی است که می گویند ۱۷ تا.»
صدای پارس سگی می آید. ساعات آخر کار اداره ها و کارخانه هاست و تک و توک کارمندان سوار بر ماشین، رو به رفتن اند. ته کوچه، جلوی باغ، یکی از کارمندان می گوید که همیشه صدا هایی از این باغ می شنود: «صدای همه حیوانات، غرش، نعره، صدای پرنده ها.» بعد یک در را نشان می دهد: «باغ وحش همین است.»
دور تا دور باغ تا ارتفاع بلندی پوشانده شده است
یک سوی باغ، برِ اتوبان تهران – کرج است و سوی دیگر، کارخانه دنیای نور. این باغ سه در دارد؛ در چوبی بزرگی که احتمالا برای ورود میهمانان رسمی است و در کوچه ای همجوار اتوبان تهران – کرج قرار گرفته، دری که رو به روی کارخانه میرکاظمی است و در دیگری در کوچه کناری. دور تا دور باغ با یونولیت های بلند سبز پوشیده شده و هیچ دیدی به داخل ندارد، اما در نقشه های هوایی گوگل پیداست که این باغ درخت دارد؛ چند جایگاه برای حیوانات و زمینی سنگفرش.
نگهبان ورودی کارخانه در جاده مخصوص کرج می گوید، از حیوانات این باغ بی خبر است و کسی هم نیست که اطلاعات بیشتری داشته باشد. نگهبان دوم، پسرجوانی است که اتاقش رو به روی یکی از ورودی های ویلاست و کلید خانه را دارد. «اینجا باغ وحش نیست، باغ شخصی است. من دوماه است آمده ام و از رفت وآمدشان خبر ندارم.»
۱۷ ببر نیست، ۱۷۰ تاست!
بعد از یکی دوبار زنگ زدن، زنی پشت آیفون تصویری جواب می دهد.
می گویند در این باغ ۱۷ ببر نگهداری می شود، درست می گویند؟
۱۷ تا نیست، ۱۷۰ تاست. یکیش هم خودمم. اگر دوست دارید، در خدمتیم.
او احتمالا از نزدیکان حسن رعیت است و عصبانی از مزاحمت های گاه و بیگاه. راضی به صحبت درباره وضع حیوانات باغ نیست و کسی را هم راه نمی دهد. با تشر به کارگری که تازه در را باز کرده، می گوید: «فرزین، برو به کارت برس، خودم دارم می آیم پایین.» فرزین هم با نگرانی می گوید که این جا هیچ حیوانی نیست و «اشتباه آمده اید.»
پیداست که زن، شال مشکی اش را سرسری پوشیده و آمده که مزاحمان را دور کند: «آخر حرفتان خیلی بی ربط است. اینجا یک باغ کاملا شخصی است. اگر ۱۷ تا ببر باشد، محیط زیست پس کجاست؟» پیگیری ها معلوم می کند که اداره محیط زیست تهران بعد از حواشی پیش آمده، کارشناسی برای وضع تنها ببری که مجوز نگهداری هم دارد یا احتمالا ببرها، برای سرکشی به این مجموعه نیامده است.
کوچه اختصاصی شده خانه باغ وحش
زن صاحبخانه می گوید: «من دوست ندارم درباره حیوانات اینجا توضیح بدهم. اصلا نیازی ندارم به شما پاسخ بدهم. ما نیازی نداریم کسی صدایمان را بشنود. ما آن قدر قدرتمند هستیم که نیازی نداریم به کسی پاسخ بدهیم.»
هیچ توضیحی راضی اش نمی کند و تا اسم حسن رعیت می آید، با لبخندی تصنعی چندبار این تک جمله را تکرار می کند: «اشتباه آمده اید.» بعد نگهبان کارخانه را صدا می کند تا در خانه را برایش باز کند، همان نگهبانی که تا قبل از این گفته بود بی خبر است: «هماهنگی های این باغ با من است. تا به حال داخل نرفته ام، فقط در را برایشان باز می کنم و می بندم. این خانم یک روز درمیان، دوروز درمیان، می آید، من در را برایش باز می کنم و دیگر رفتنش را نمی بینم.»
رئیس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست استان تهران می گوید این باغ وحش مجوز دارد
ما فقط از یک ببر خبر داریم
آن ها که پیش از این بهشت گمشده را دیده اند می گویند، وضعش به نسبت مراکز دیگر نگهداری از حیوانات بهتر است. کتایون جهانگیری، مستندساز محیط زیست یکی از آنهاست که دو، سه سال پیش همراه تیم سازمان محیط زیست از این باغ بازدید کرده.
او می گوید: «آن زمان سگ های زیادی داشتند و انواع پرنده. یک لاما هم بود، اما هنوز ببری نداشتند. آن طور که من دیدم رسیدگی شان از خیلی از باغ وحش ها بهتر به نظر می آمد. اما باز هم اجازه ندادند از حیواناتشان تصویربرداری کنم. نمی دانم دلیل این ممنوعیت چه بود.»
پیگیری ها معلوم می کند سازمان محیط زیست در سال های اخیر برای نگهداری از یک ببر به این مجموعه مجوز داده، اما معلوم نیست درحال حاضر دقیقا چند گونه و به چه تعداد این جا نگهداری می شود
پیگیری ها معلوم می کند سازمان محیط زیست در سال های اخیر برای نگهداری از یک ببر به این مجموعه مجوز داده، اما معلوم نیست درحال حاضر دقیقا چند گونه و به چه تعداد این جا نگهداری می شود. بعد از سروصدای بازداشت رعیت به همراه ۱۷ ببر، سازمان محیط زیست هیچ واکنشی دراین باره نشان نداده است.
امین افتخار، مدیر روابط عمومی اداره محیط زیست استان تهران می گوید: «بازداشت این فرد با اطلاع محیط زیست نبوده و به ما درباره ۱۷ ببر چیزی نگفته اند. باید گزارشی به ما ابلاغ شده باشد تا دراین باره بدانیم. حتی از یگان حفاظت هم پیگیری کردم و به ما گفتند درباره این قضیه، اطلاعاتی به آن ها نداده اند.»
دست آخر اداره محیط زیست استان تهران بعد از اصرار و توضیحات بسیار، راضی به پاسخ دراین باره می شود.
محمد کرمی، رئیس اداره نظارت بر حیات وحش استان تهران، در گفتگو با شهروند جزییاتی درباره باغ وحش خصوصی حسن رعیت می گوید:
آقای کرمی این مجموعه خصوصی مجوز چند گونه را دارد؟ دقیقا چه حیواناتی و از چه زمانی در آن نگهداری می شوند؟
این مرکز جزو مراکز مجوزدار ماست. یعنی سال های قبل از ما مجوز گرفته است. دقیقا نمی دانم چه زمانی، پرونده اش را بررسی نکرده ام.
یعنی بعد از این که گفته شد فردی با ۱۷ ببر بازداشت شده، شما واکنشی نشان ندادید؟ اطلاعی دراین باره ندارید؟
در این زمینه به ما گزارشی نشده است. ۱۷ ببر خیلی زیاد است.
پس این تعداد ببر در این باغ، آن قدر غیرمنطقی است که در فضای این باغ جا نشود؟
بله. هر کدام از آن ها ۴۰۰ متر مربع فضا می خواهند. چندین هکتار فضا باید بهشان اختصاص داد. ممکن نیست.
خب چرا محیط زیست بعد از طرح این مسأله کارشناسی نفرستاده به این باغ و صحت و سقم وجود این تعداد حیوان را بررسی نکرده؟
ببینید، باید گزارشی دراین باره برای ما بیاید و ما گزارشی درباره وجود ۱۷ ببر نداشته ایم. این جا مرکزی است که تحت پایش و نظارت ما قرار دارد و آن ها هر سه ماه یک بار خوداظهاری می کنند و توضیح می دهند که چه گونه هایی دارند و ما این اطلاعات را با گزارش های کارشناسی مطابقت می دهیم. اگر هم مورد دیگری داشته باشد، با آن ها برخورد می شود و تا به امروز –دست کم از زمانی که من آمده ام- هم موردی نداشته اند.
در اصلی خانه باغ، اینجا در بزرگ دیگری هم داشت که گویا برای حمل ونقل تعبیه شده
درحال حاضر چه تعداد حیات وحش و چه گونه هایی را نگهداری می کنند؟
گوزن، طاووس، پرنده های آبزی و کنار آبزی و اینها.
پس گزارشی نیامده و محیط زیست هم در سرکشی هایش به چنین موردی برنخورده؟
سرکشی ما سالی یک یا دوبار است. قاعدتا در آخرین بازدید محیط زیست چنین چیزی دیده نشده است. به این دلیل که این خیلی غیرمنطقی است که یک نفر این تعداد ببر را نگه دارد. اگر یکی و دو تا باشد، ممکن است و می توانند از ما مجوز بگیرند. چیز خاصی نیست. این مراکز تحت نظارت و پایش ما قرار دارند. زمانی که مجوز می دهیم، آن ها در برگه های خوداظهاری هر سه ماه یک بار اعلام می کنند که چه تعداد گونه دارند و اگر تلفات یا ورود گونه داشته باشند –که باید با اجازه ما باشد- اعلام می کنند. ورود و خروج هر گونه حتما باید با اطلاع و اجازه ما باشد، در غیراین صورت تخلف محسوب می شود و ما اخطار می دهیم و براساس قانون با آن ها برخورد می کنیم.
این طور که پیگیری کرده ام، آن ها مجوز نگهداری از یک ببر را دارند. این یک ببر، دو تا نشده؟
چند ماه پیش که بازدید داشتیم آن ها یک ببر داشتند. فکر می کنم، می خواستند یک ببر دیگر هم از یکی از باغ وحش های یکی از شهرستان های دیگر بیاورند که باید پیش از آن، جایگاهش را ایجاد می کردند تا بتوانند حیوان را بیاورند. چون هر کدام از این گونه ها، فضای مشخصی می خواهند. اگر این فضای مشخص ایجاد نشود، ما چنین اجازه ای به هیچ مرکزی نمی دهیم؛ چه باغ پرندگان، چه باغ وحش و چه مرکز خصوصی. باید ضوابط و اصولی رعایت شود.
و الان در تهران چند مرکز خصوصی شبیه این وجود دارد که مجوز نگهداری گونه های خاص را داشته باشند؟
ما مرکزی به عنوان مرکز خصوصی به این معنا نداریم. این مرکز بازدید عام هم داشت.
تا چه زمانی بازدید عمومی داشت؟
شاید تا دیروز هم داشته، نمی دانم. با خودشان باید هماهنگ کرد، آن ها از ما اجازه نمی گیرند. مراکز آموزشی، دبستان ها و گروه ها برای آشنایی با حیات وحش درخواست بازدید می کنند. با آن ها هماهنگ می کنند و می توانند بروند. این جا جزو مراکزی است که خود ما هم برای بازدید و پایش می رویم و سوال می کنیم که کسی برای بازدید آمده و آن ها توضیح می دهند.
صحبتی که می کردند درباره این باغ وحش این بود که استاندارد های قابل قبولی داشته. همین طور است؟
بله. از میان همه مراکزی که بازدید کرده ام یکی از جا هایی است که از نظر تمیزی و برخورد با حیوانات جزو مراکز بسیار خوب است. چندین مرکز را خود من شخصا بازدید کرده ام و این یکی بسیار زیباست و حیات وحش خیلی بهتر از مراکز عمومی نگهداری می شود و شرایط حیوانات خوب است.
بازداشت صاحب این مجموعه باعث نمی شود که مجوز باغ باطل شود یا تغییری به وجود بیاید؟
به چه دلیلی؟ مقام قضائی که هنوز برای ایشان حکمی صادر نکرده.
اگر صادر بشود چه؟
آن وقت دیگر براساس ضوابط و قوانین بررسی می شود و می بینیم اصلا موضوع چه بوده.
ودر صورت تعطیل شدن برای حیواناتش چه اتفاقی می افتد؟
تصمیم گیری دراین باره باسازمان محیط زیست است. یا خودشان نگهداری می کنند یا در همان محل با مدیریت مشخص. این چیزی نیست که الان درباره اش صحبت کنیم.
موقعیت جغرافیایی خانه باغ وحش و کارخانه منسوب به حسن رعیت در فاصله آزادراه تا جاده مخصوص کرج
