در ایام سالگرد رحلت آیت الله طالقانی بازهم کم وبیش بحث ربوده شدن فرزند او یعنی مجتبی طالقانی مطرح می شود؛ به نحوی که اخیرا وحیده طالقانی گفته است که «زمانی که پسر های آقا (طالقانی) توسط آن کمیته خودساخته دستگیر شدند، خلیل رضایی خانه اش را در اختیار آقا گذاشت که در خیابان طالقانی هم واقع است و یادم هست آقا در اتاق حرکت می کرد و لا اله الا الله می گفت؛ فکر می کرد ساواکی ها بچه ها را دستگیر کرده اند تا با زندانیان سلطنت طلب مبادله کنند.
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از شرق، بعد که ماجرا فاش شد، اعضای آن کمیته درخواست عذرخواهی کردند. پسر ها که دیدند آقا ناراحت است، ایشان را به شمال بردند که خستگی درکند. در غیاب آقا کشور شلوغ شد و مجاهدین خلق شروع به شلوغ کاری کردند که مثلا آقای طالقانی قهر کرده است و به نحوی می خواستند از این کار آقا علیه انقلاب بهره برداری کنند.
امام که این شرایط را دید، به حاج احمدآقا گفت: بگو آیت الله طالقانی برگردد. حاج احمد هم به هر طریقی بود آیت الله طالقانی را پیدا کرد و به قم آمدند. آقا هم یک سخنرانی در فیضیه کردند و گفتند چرا شلوغ کاری می کنید؟ من هروقت دلتنگ می شوم به اینجا می آیم و از امام آرامش می گیرم».
روایت مهدی طالقانی
مهدی، فرزند دیگر آیت الله طالقانی هم در وصف چگونگی دستگیری مجتبی گفته بود: «این دستگیری به تحریک علی محمد بشارتی، از اعضای ارشد سپاه پاسداران صورت گرفت؛ به نحوی که بشارتی قتل یکی از اعضای سازمان مجاهدین را به مجتبی طالقانی نسبت داده بود».
روایت عزت شاهی
عزت مطهری یا همان عزت شاهی هم روایت خود از دستگیری مجتبی طالقانی را این گونه بیان می کند: «کمیته ای فرعی اوایل انقلاب شکل گرفت که از افراد این کمیته آقای غرضی و صباغیان بودند. اعضای این کمیته پسر ایشان (طالقانی) را گرفتند. البته دادستانی و کمیته انقلاب نقشی نداشت بلکه غرضی او را دستگیر کرد. دلیل دستگیری هم برای ما معلوم نیست. بعد از دستگیری مجتبی طالقانی، آیت الله طالقانی ناراحت شدند و به شمال رفتند. مجاهدین خلق از این موقعیت سوءاستفاده و شروع به تبلیغ کردند که آقای طالقانی از تهران قهر کرده است. بعضی از شهر ها و تهران هم التهاب پیدا کرد؛ چراکه گفتند آیت الله طالقانی به نشانه اعتراض تهران را ترک کرده است».
روایت هاشمی رفسنجانی
اگرچه دختر مرحوم طالقانی اخیرا شمال رفتن پدرش را نشانه اعتراض به دستگیری پسرانش نمی داند، اما اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال ۵۸ خود این مدعا را تأیید می کند: «خروج غیرمنتظره آیت الله طالقانی از تهران و اعتراض قهرگونه وی به این حادثه و رفتن به نقطه نامعلومی که جز افراد خاص، کسی به ایشان دسترسی نداشته باشد، بهانه ای در دست گروه های سیاسی مخالف، به ویژه منافقین و چپگرا ها داد که با برگزاری راهپیمایی و گردهمایی های متعدد بر شدت برخورد با نیرو های انقلابی و ایجاد تنش و التهاب در جامعه بیفزایند. امام بلافاصله دستور بررسی مسئله را دادند و حاج احمدآقا برای دلجویی از آقای طالقانی از قم عازم تهران شد».
روایت محسن رفیق دوست
محسن رفیق دوست هم چندی پیش در گفت وگویی درباره محل اقامت آیت الله طالقانی پس از دستگیری پسرش گفت: «بعد از پرس وجو معلوم شد که آقای طالقانی در باغ کسی به نام احمدعلی بابایی در شمال ایران، ظاهرا نزدیک تنکابن رفته بود». رفیق دوست به نوعی آزادی پسر طالقانی را خلاف میل باطنی امام می داند و می گوید: «امام به ما گفت که اگر این پرونده متعلق به احمد، پسر من، بود و شما او را دستگیر می کردید، من از شما تشکر می کردم؛ اما چه کنم که مربوط به آقای طالقانی است و ایشان گردن انقلاب خیلی حق دارند... شما بروید پسر ایشان را آزاد کنید و به هر نحو از ایشان دلجویی کنید».
با جمع تمام این نظرات می توان دریافت که در ماجرای دستگیری فرزند آیت الله طالقانی دو نظر وجود دارد؛ برخی دلیل آن دستگیری را اقدام «کمیته ای خودساخته» می دانند و برخی دیگر دستگیری مجتبی طالقانی را به دلیل اقدامات پیشینی او می دانند. از سوی دیگر درباره نوع واکنش آیت الله طالقانی به دستگیری پسرش نیز دو خوانش وجود دارد؛ به نحوی که برخی می گویند آیت الله طالقانی برای استراحت به «شمال» رفته بود و برخی دیگر معتقدند که او در اعتراض به دستگیری فرزندش به نوعی قهر کرد.
روایت محمد غرضی
محمد غرضی که در آن زمان مسئولیت عملیات های سپاه پاسداران را برعهده داشت، در وجوه مختلف روایت های دیگری دارد. او می گوید که اولا مجتبی طالقانی به دلیل دست داشتن در قتل مجید شریف واقفی دستگیر شد و ثانیا آیت الله طالقانی نه از سر اعتراض که بعد از دستگیری فرزندش می خواست برای مدتی از دسترس خارج باشد و به همین دلیل به باغی در کرج رفت. غرضی از اساس انکار می کند که طالقانی به شمال رفته بود و این در حالی است که عموم شخصیت های سیاسی می گویند او بعد از دستگیری فرزندش به شمال رفت.
غرضی درباره علت، نحوه و پیامد های دستگیری فرزند آیت الله طالقانی به «شرق» چنین می گوید: «مجتبی طالقانی در قتل ۱۷ نفر از مبارزانی که علیه نظام پهلوی فعالیت می کردند، دست داشت. او کسی است که باعث شهادت این تعداد از فرزندان این آب و خاک شد؛ با چنین وصفی پس از انقلاب عده ای او را به سپاه آوردند و من هم گفتم که نگهداری شود. مجتبی طالقانی که برخی از دستگیری او ناراحت اند، فردی است که عامل دست نقی شهرام بود و نامه کمونیست شدن خودش و شهرام را نزد آقای طالقانی برد. پس از آنکه او دستگیر شد، برادرانش به سپاه آمدند و پرسیدند که مجتبی اینجاست؟ گفتم بله؛ اما سالم است و هیچ مشکلی برایش به وجود نیامده است. بعد از آن پیش آقای طالقانی رفتیم و تا صبح بحث و جدل داشتیم. آقای طالقانی به دادستان وقت زنگ زد که من را دستگیر کند. دادستان هم من را به زندان انداخت. آقایان عراقی و جنتی صبح هنگام به خدمت امام در قم رفتند و ماجرا را برای ایشان توضیح دادند. امام گفت که غرضی کیست؟ و عراقی و جنتی پاسخ دادند که حیدری خودمان است. امام گفتند که غرضی به زندان افتاده است؟ گفتند بله. امام هم به سرعت به آقای اشراقی دستور داد که همین الان برو و غرضی را آزاد کن و من این گونه آزاد شدم. پس از آزادی به خدمت حضرت امام رفتم و گفتند که برو بهشتی را پیدا کن و بگو که برود و طالقانی را بیاورد. من، شهید بهشتی و آقای اشراقی پیگیر برگشت آقای طالقانی شدیم تا آنکه او خدمت حضرت امام در قم رفت».
طالقانی به کرج رفت؛ نه شمال
غرضی درباره محلی که آیت الله طالقانی پس از دستگیری پسرش اقامت کرد، می گوید: «آقای طالقانی به باغ یکی از آشنایانش در کرج رفت. اینکه سال ها خانواده او می گویند که به شمال رفته بود و رسانه ها هم همین را منعکس کردند، صحیح نیست و به کرج رفته بود. آقای طالقانی به نوعی درباره دستگیری فرزندش واکنش نشان داد؛ اما این واکنش از جنس اعتراض نبود؛ بلکه می خواست تا مدتی در دسترس نباشد؛ به هرحال مجتبی طالقانی دم سفارت فلسطین و به دلیل مشارکت در قتل شریف واقفی دستگیر شد و من فقط او را نگه داشتم. بعد از آنکه او دستگیر شد، به آقای طالقانی گفتم که فرزند شما در یک قتل مشارکت داشته است او در پاسخ به من گفت که مجتبی ۲۰ روز بود که در خانه من اقامت داشت و داشت به تدریج از کمونیسم و کمونیست ها جدا می شد. گفتم واقعا او در این مدت در خانه شما بوده است؟ گفت: بله. واقعا برایم عجیب بود که چطور یک شخصیت برجسته انقلاب در خانه خود یک فراری را پناه داده بود؛ حتی اگر آن فراری فرزندش بوده باشد».
مسئولیت گرفتن تأیید از آیت الله طالقانی
غرضی درباره نوع فعالیت مجتبی طالقانی با بخش انشعاب یافته سازمان مجاهدین چنین گفت: «مجید شریف واقفی و افراد دیگری که به دست مجتبی طالقانی و تقی شهرام به شهادت رسیدند، افرادی بودند که نمی گذاشتند روش و تفکر شهرام حاکم شود؛ زیرا برایشان اسلام از اهمیت بالایی برخوردار بود. من هم توسط تقی شهرام و وحید افراخته به اعدام محکوم شده بودم و همین موضوع باعث شده بود که فراری باشم و در خانه تیمی خودمان زندگی می کردم. فرزند آقای طالقانی در مقطع تغییر ایدئولوژیک سازمان مجاهدین ابزار دست تقی شهرام شد تا برود و کاری کند که آقای طالقانی این تغییر ایدئولوژیک را به عنوان یک حق شناسایی کند که در نهایت هم این اتفاق نیفتاد. به جز این در مجموعه سازمان مجاهدین مجتبی طالقانی هیچ تأثیری نداشت؛ زیرا نه انسان توانمندی بود و نه اهل مبارزه بود و فقط با تشویق تقی شهرام اسمش بر سر زبان ها افتاد».
سرنوشت مجتبی طالقانی
محمد غرضی در پایان سرنوشت فرزند کوچک آیت الله طالقانی را چنین دانست: «اکنون تکلیف همه ما و شما اهالی رسانه این است که ببینید مجتبی طالقانی در حال حاضر چه می کند؟ او را شبانه روز می توانیم در شبکه های معاندی مانند صدای آمریکا مشاهده کنیم که بی وقفه علیه انقلاب اسلامی سخن می گوید. او دستگیر شد و من او را به دلیل قتل یکی از شریف ترین مبارزان انقلابی نگه داشتم و در نهایت با پیگیری آقای طالقانی به زندان رفتم و با دستور امام از زندان آزاد شدم. تمام این مجادلات که آقای طالقانی آن را پیگیری می کرد، برای فردی بود که در نهایت معلوم شد یک ضد انقلاب است. او اکنون با سیا و سازمان منافقین همکاری می کند و چند دهه است که در خدمت آمریکایی هاست و خوشحالم که تاریخ همه چیز را ثابت می کند و زوایای پنهان هر امری را بر مردم عیان می کند».
