ساعدنیوز
ساعدنیوز

رسانه های نارسا

  سه شنبه، 27 اردیبهشت 1401   زمان مطالعه 8 دقیقه
رسانه های نارسا
در سراسر جهان همواره تمامی رسانه های دولتی و خصوصی ادعای استقلال و آزادی کرده و عنوان می کنند که رسالت برقراری جریان آزاد اطلاعات را بر عهده دارند. این ادعا در حالی مطرح می شود که آزادی رسانه ها با توجه به مفهوم آن اَمری نِسبی بوده و نسبت به زمان و مکان متغیر می باشد. دکتر فرید حیدری مدرس دانشگاه این موضوع را می کاود.

تجربه نشان داده است که هیچ رسانه ای در جهان به صورت مطلق آزاد نیست و هر فرد، سازمان ویا حاکمیتی که منابع مالی رسانه ای را تامین کند، آن رسانه به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم تابع سیاستگذاری ها و اهداف سرمایه گذار خواهد بود. در نتیجه آزادی مطبوعات و رسانه ها امری نسبی و شاید مِیلی بوده که در مقیاس جغرافیایی و نظام سیاسی و اجتماعی یک جامعه تعریف می گردد.

شواهد نشان می دهد، هر رسانه ای با توجه به نوع و درجه وابستگی خود تعریف و تفسیری مَنفعت طلبانه و البته سلیقه ای از آزادی دارد. به عنوان نمونه یک روزنامه در نیویورک از قحطی در سودان می نویسد، یک روزنامه در تهران از جنبش وال استریت در واشینگتن دی سی، یا یک روزنامه در لندن از انقلاب نارنجی اوکراین و یا روزنامه ای در پاریس از انقلاب مخملی در چکسلواکی خبر می دهد. بر همین اساس چنین به نظر می رسد، که آزادی به نسبت رسالت و سیاست حاکم بر رسانه ها در اتاق فکر و پشت درهای بسته آن تعریف و به مخاطب تحمیل و تزریق می گردد.

روزنامه یا رسانه ای که قادر باشد با پشتوانه مردمی، نظام سیاسی و اجتماعی جامعه میزبان خود را مورد انتقاد قرار دهد، به چالش بکشد و یا حتی ناگفته ها را افشاگری کند، آن رسانه صدای رسای مردم بوده و دارای پایگاه اجتماعی مستحکمی خواهد بود. چرا که مطبوعات به عنوان ضلع چهارم دموکراسی در کنار قانون اساسی، احزاب رقیب و نظام پارلمانی می تواند هر جامعه ای را از استبداد و دیکتاتوری رهایی بخشد. بدیهی است که پایگاه اجتماعی رسانه ها نیز با شاخص هایی همانند سیاست گذاری و استراتژی های رسانه ای مضاف بر میزان شفافیت، صداقت و امانت داری تعیین می گردد.

حال اگر امکان نقد نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یک جامعه به صورت واقعی و نه صرفا نمایشی توسط رسانه هایی که در آن جغرافیا فعالیت می کند، وجود داشته باشد چنین به نظر می رسد که آزادی مطبوعات در آن جامعه به رسمیت شناخته شده است. برقراری جریان آزاد اطلاعات در یک جامعه می تواند به پویایی و رشد آن جامعه در تمامی ابعاد کمک شایانی نماید. اما شواهد نشان می دهد که در طول تاریخ، اکثر قریب به اتفاق، مطبوعات در جوامع مختلف هزینه های گزافی پرداخت نموده اند.

اولین روزنامه رسمی در تاریخ جهان با نام انگلیسی " ریلیشن " به معنی " ارتباط " در حدود چهار قرن پیش توسط یوهان کارولوس در فرانسه چاپ و منتشر گردید که البته پس از هفتاد سال فعالیت در نهایت تعطیل شد . در ایران نیز پیشینه مطبوعات نزدیک به دو قرن قدمت دارد که البته در طول این 190 سال تاریخ پر فراز و نشیب خود، درگیر کِش و قوس ها و قربانی زَد و بندهای سیاسی و جنگ ها و اِشغالگری ها بوده است. لذا بر اساس یکسری واقعیت های تاریخی چنین به نظر می رسد که مطبوعات به صورت متوالی در برهه های مختلف تاریخ، ماهیت حقیقی خود را گم کرده و همواره خاستگاه منافع صاحب قُدرتان بوده است.

البته ناگفته نماند در همین تاریخ پر هیاهو و حال و احوال آشفته و پریشان مطبوعات، در بزنگاه های مختلف و خاصی، نشریات به صورت چشمگیری تاثیر گذار بوده و حتی افکار عمومی را رهبری نموده است.

اولین نشریه مکتوب رسمی تاریخ ایران، در دوران حکومت محمد شاه قاجار و به دست میرزا صالح شیرازی در تهران تاسیس شد. نخستین شماره این نشریه به صورت ماهانه در حدود 70 سال قبل از انقلاب مشروطه چاپ و منتشر گردید. این ماهنامه داری نام خاصی نبوده و به صورت تحت اللفظی و به تقلید از واژه روزنامه در زبان انگلیسی " نیوز پِیپِر" یا همان کاغذِ اَخبار نامگذاری شد. سال ها بعد در زمان زمامداری ناصرالدین شاه قاجار و در دوران صدارت میرزا تقی خان امیرکَبیر، روزنامه وقایع اتفاقیه در اولین شماره خود با نام "روزنامچه اخباردارالخلافه طهران" در تاریخ 18 بهمن ماه سال 1229 چاپ گردید که با توجه به چاپ و نشر روزانه آن یک رویداد مهم در راستای پویایی و شکوفایی جامعه در عصر خود به شمار می رفت.

چند دهه بعد یعنی در زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار و دوران مشروطه نیز يكي از مهمترين مشخصه هاي انقلاب مشروطيت ايران، مطبوعات بود. رشد سريع مطبوعات و تحول ساختار، محتوا و کارکرد آنها يكي از مهمترين تبعات اين انقلاب بود. درمجموع، طی 15 سال برقراری نظام مشروطه بیش از 700 نشریه در ایران به چاپ رسیده است که نشان از پویایی و تحوّلی بزرگ در جامعه مدنی آن زمان ایران است.

مطبوعات که از سال 1320 رشد چشمگیری کرده بود، 12 سال بعد قربانی کودتای بیست و هشتم مرداد شد. در عصر روز چهارشنبه، 28 مرداد ۱۳۳۲، تمامی نشریاتی که در طول دوازده سال گذشته، اعم از طنز و نیمه طنز یا رنگین و بی رنگ پروبال گرفته بودند، پس از غارت و تخریب کیوسک های روزنامه فروشی توسط کمپرس سواران چماق به دست گروه شعبان جعفری ملقب به "شعبان بی مُخ" با عبور کامانکار های ارتش به این سو و آن سو پرتاپ می شدند و سپس در کف خیابان های نادری و استامبول زیر چرخ های تانک ها و زیر پای کودتاگران لِه و تِکه پاره می شدند.

تجربه نشان داده است که در هر زمان و مختصات جغرافیایی، سانسور و اهرم های نظارتی سختگیرانه بر مطبوعات و همچنین نقض استقلال تحریریه به همراه برخورد های سیاسی و امنیتی با رسانه ها می تواند منجر به بسته شدن فضا، ایجاد فساد سیستامیک، بروز و ظهور تعارض منافع، عدم توسعه سیاسی و نهادینه شدن فقر فرهنگی و اطلاعاتی جامعه میزبان منجر گردد . تعین و تبیین خط و مشی پوشش خبری از سوی دولت ها بر رسانه ها در هر جامعه ای منجر به بروز استبداد و یا تشدید آن و همچنین ایجاد خفقان سیاسی و اجتماعی خواهد گردید. رسانه ها صدای رسای هر جامعه ای هستند. رسانه ها می توانند در تمامی عرصه ها مطالبه گری کنند، که البته این مطالبه گری نیز شاید به مزاج حاکمان خوش نیاید.

شاخص های توسعه یافتگی کشورها به عوامل متعددی بستگی دارد. درکنار شاخص های اقتصادی، پارامترهای فرهنگی و اجتماعی نیز از جمله نرخ پهنای باند اینترنت، دسترسی به جریان آزاد اطلاعات، تعداد و تنوع رسانه های گوناگون، تعداد سینماها، نرخ سرانه مطالعه و تعداد تیراژ روزنامه ها بر میزان توسعه یافتگی کشورها تاثیر مستقیم دارد. نرخ رشد این معیارها می تواند منجر به توسعه سیاسی جوامع و افزایش شعور اجتماعی گردد. از این رو می توان به انشتار گزارش های متعدد در سال های گذشته اشاره کرد، چرا که نتایج این گزارشات حاوی نکات تامل برانگیری می باشد.

انجمن جهانی روزنامه ها و نشریات خبری (WAN-IFRA) طبق روال هر سال لیست پر تیراژترین نشریات جهان را اعلام می نماید، که بر اساس آخرین گزارش آماری منتشر شده، روزنامه های ژاپنی «یومیوری شیمبون»، «آساهی شیمبون» و «ماینیچی شیمبون» همانند سال های قبل پرتیراژترین روزنامه های جهان هستند. «تایمز آو ایندیا» نیز بزرگترین روزنامه انگلیسی زبان در جهان محسوب می شود و «ریفرنس نیوز» هم پرتیراژترین روزنامه در کشور چین می باشد.

بر اساس آمار رسمی منتشر شده در سال ۲۰۲۱ میلادی، در حال حاضر مردم ژاپن در مطالعه روزنامه در جهان پیشتاز هستند. وب سایت world atlas به صورت متداول فهرستی از لیست پرتیراژترین روزنامه های جهان را منتشر می کند که بر اساس آن، روزنامه «یومیوری شیمبون» کشور ژاپن در صدر ۱۰ روزنامه پرتیراژ جهان قرار دارد. در این فهرست کشورهای ژاپن و هندوستان هشت عنوان از پرتیراژترین روزنامه ها را به خود اختصاص داده اند. بر اساس این گزارش سالانه ، کشورهای آمریکا و چین نیز دو عنوان دیگر را در اختیار دارند. البته این آمار در بُرهه ای از زمان منتشر می شود که مردم جهان ترجیح می دهند اخبار حوزه های مختلف را از طریق شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای پیام رسان پیگیری کنند.

در این میان رتبه بندی آزادی رسانه ها و مطبوعات نیز به صورت سالانه توسط سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) ارزیابی و منتشر می شود که در سال جاری میلادی نیز پنج شاخص دیگر به این ارزیابی اضافه گردید. این شاخص ها عبارتند از : بستر سیاسی، چارچوب قانونی، بستر اقتصادی، بستر اجتماعی و فرهنگی و بستر امنیت.

بر اساس آخرین گزارش منشتر شده سازمان گزارشگران بدون مرز که یک سازمان بین المللی غیر انتفاعی می باشد، کشورهای حوزه اسکاندیناوی یعنی نروژ، فنلاند و سوئد سه رتبه برتر برای فعالیت امن رسانه ها می باشد. در این گزارش، ایالات متحده آمریکا رده 45 را به خود اختصاص داده و ایران نیز در این رتبه بندی جز چند کشور آخر جهان مطرح گردید.

شایان ذکر است که با پیشرفت روز افزون تکنولوژی های نوین رسانه ای، مطبوعات و رسانه های اجتماعی کلاسیک جایگاه سابق خود را از دست داده و تبدیل به رِسانه های نارِسا شده اند و شاید افکار عمومی دیگر، حتی توجه و نیازی به مطبوعات در بَند ندارند، چرا که در عصرارتباطات هر شهروندی یک خبرنگار و صفحه و کانال وی نیز یک رسانه فراگیر می باشد. لذا چنین به نظر می رسد مطبوعاتی که در تاریخ جهان بیش از چهار قرن قدمت دارد، واپسین نفس های خود را زیر سُلطه ی امپراتوری شبکه های اجتماعی می کِشد.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
چیدمان مفصل و پر زرق و برق سفره هفت سین شاه و فرح در کاخ مجلل شان+عکس/بریز و بپاش زمانی که مردم پولی برای خرید عید نداشتند... (1114 نظر) سفره غذای ساده و بدون تجملات محمود احمدی نژاد در خانه اش +عکس/فرش ماشینی معمولی و ... (1023 نظر) افطار کردن ساده رهبر معظم انقلاب با خرما و چای در کنار مردم و تعارف کردن خرما به روزه داران توسط ایشان+ویدئو (686 نظر) سجاده رهبر ساده زیست انقلاب در بیت رهبری/ زیبایی و معنویت در اوج سادگی + عکس (431 نظر) شرط علی دایی برای بخشش آقای کمدین: دفعه آخرت باشد که ادای من را درآوردی! (394 نظر) دکوراسیون منزل ساده و میز هفت سین همسر باسلیقه محمود احمدی نژاد در تهران (356 نظر) رونمایی از سبک زندگی لوکس و مرفه گونه حسن روحانی در زمان ریاست جمهوری‌اش+ویدئو/ از عادت به خوردن آب پرتقال طبیعی تا استفاده از مارک خاص تشک (262 نظر) تصویری از آخرین افطاری سردار قاسم سلیمانی در منزل محسن رضایی (217 نظر) خلاقیت منحصر بفرد پزشک خوش ذوق در همراهی کردن بیماران تا اتاق عمل حماسه ساز شد+فیلم/ سلطان روحیه دهی در سطح خاورمیانه! (196 نظر) مدل مانتو خوش رنگ لیلا اوتادی برای عید 1403/خانوما ایده بگیرین + عکس (174 نظر) چیدمان میز کنسول شیک و خاص خونه فوق العاده زیبای علیرضا بیرانوند با لوازم آنتیک/ ماشالا به سلیقه اکرم بانو (151 نظر) دورهمی صمیمانه باربد بابایی با دختران جوانش سر میز ناهار ایتالیایی/ ماشالا یکی خوشگل تر از دیگری+عکس (145 نظر) کیک تولد خاص با شکلات 3 بعدی اکرم بانو همسر علیرضا بیرانوند/ مبارکا باشه + عکس (140 نظر) اولین روز ازدواج حامد سلطانی مجری برنامه سال تحویل با سلطان قلبش همسر دومش/ ماشالا چه عروس ماهی😍 (138 نظر) اتاق خواب اروپایی و امروزی پناه و نبات استخری در بلژیک/ چقدر سلیقه مامانشون شیک و خاصه+ویدیو (122 نظر)
دیگران می‌خوانند   
(ویدئو) جشن فارغ‌التحصیلی اسب و گربه/ جشن‌های دانشجویی داره به جاهای بغرنجی کشیده میشه🙄 حواشی داغ امروز سه شنبه 29 اسفند 1402/ رونمایی از موبایل و سیم کارت 7 میلیاردی سلطان علی پروین روی آنتن زنده تلویزیون تهیه و انتشار فیلم از دانش‌آموزان ممنوع است / معلم های بلاگر به هوش، خانواده ها به گوش! شورای نگهبان صحت انتخابات مجلس در کل کشور را تایید کرد خلاقیت تحسین برانگیز شهرداری در نقاشی دیوار و استفاده از درخت بعنوان موی چهره‌های بانمک و دوست داشتنی+عکس/ بهتر از این نمیشد👌 رونمایی از آتلیه عکاسی لاکچری با معماری سفید رنگ رضا عطاران، احمد سریال خانه به دوش + عکس/ چه اسمی هم انتخاب کرده "نکیسا" عید دیدنی در منزل ساده و بدون تجملات محمود احمدی نژاد+عکس/ خانه‌ای بدون مبلمان و دکوراسیون آنچنانی پس گردنی خوردن نیما شعبان نژاد از سعید آقاخانی بعد از نمک ریزی/ روزه شو باطل کرد! +فیلم خط و نشون کشیدن شاهرخ استخری بازیگر خانواده دوست وسط پاساژ/ فقط نگاه های جواد عزتی! + عکس دورهمی صمیمی مصطفی زمانی و شهاب حسینی با ابوالفضل پورعرب دور سفره هفت سین/ جمع شهرزادی ها جمع هست+عکس مدل مانتو مزونی و مخمل سوزن دوزی شهرزاد کمال زاده مخصوص خانم های شیک پوش در عید امسال/ مثل همیشه با اصالت+ عکس سکانس خنده دار دلتنگی مریم امیرجلالی برای حمید لولایی در خانه به دوش/ بوی جورابش هم برام خاطره است+ویدیو سفره هفت سین جمع و جور اما شیک ساره بیات در خانه اش+عکس/خانوما ایده بگیرین! چیدمان سفره هفت سین ساده و مختصر برای زهره فکور صبور، ستایش سریال دلنوازان در خانه ابدی اش+عکس/روحش شاد و یادش گرامی روانشناسی رابطه: راه های برگرداندن عشق از دست رفته / با این راهکار پس از جدایی به رابطه خود برگردید 29 راهکار عالی برای اینکه بیشتر از 100 سال عمر کنیم / چگونه می توان 100 سال و بیشتر عمر کرد؟ عکس های عجیب و چندش آور از جشنواره بیرون آوردن چشم / اگر روحیه لطیفی دارید از دیدن این تصاویر خودداری کنید جدیدترین تصاویر هلیا امامی با لباس عیدی در آستانه عید نوروز (عکس) پاساژگردی پناه و نبات استخری / دختران شاهرخ استخری برای خرید چه تیپ ملوسی زدن روانشناسی شخصیت: اگر این 9 رفتار را دارید شما ذاتا دوست داشتنی هستید / ببین از دید بقیه چجور آدمی هستی (ویدئو) تفریح فوق لاکچری رونالدو و خانوادش در یک مکان بهشتی / بچه هاش چه کیفی میکنن بهترین سن برای مهاجرت چه زمانی است و راحت‌تر میتوان پذیرش گرفت؟! (عکس) ماشین پر از گل مهراوه شریفی نیا/ انگار امسال وظیفه اومدن طراوت و سرسبزی به طبیعت با مهراوه خانومه نه با بهار! فال انبیاء روزانه سه شنبه 29 اسفند ماه 1402 زیلو های کهنه و نخ نمای منزل رهبر معظم انقلاب که جای خود را به فرش های نفیس نداد/ روایتی از یک زندگی ساده... غمگین ترین تصویر از سفره هفت سین نسرین مقانلو بعد از فوت عزیزانش با سینِ سوگ/ آدم جیگرش کباب میشه😭 رونمایی از تخت خواب عروسکی و لوازم کیوت اتاق ایران خانوم که با سلیقه عروس سیدحسن خمینی چیده شده/ ماشالا چه نوزاد خوشگلی+عکس (عکس) رونمایی از دسته گل عروس المیرا شریفی مقدم مجری برنامه سال تحویل با دیزاین شیک گل های لیلیوم حضور سید حسن خمینی در مراسم عقد ساده و بدون تجملات آزاده نامداری و فرزاد حسنی مجری ویژه برنامه سال نو+عکس نوه خوشگل و کیوت خشایار راد، آقای بیات سریال خانه به دوش/ماشالا چقدر ناز و بانمکه😍+عکس رونمایی از کیک تولد چندطبقه و فوندانتی پسر بانمک سپهر حیدری و آرام جوینده/ ماشالا چه پسر قندعسلی+عکس تبریک تولد جالب و خاص شاهرخ استخری به برادر خانومش/ معلومه خیلی باهم صمیمی هستن!+عکس برنامه نوستالژیک سال تحویل در سال 1368/ چقدر همه چیز حس زندگی داشت + فیلم روستای تاریخی حیرت انگیز کندوان در تبریز؛ مکانی زیبا برای تعطیلات نوروز پیام احساسی هادی چوپان به همسرش پس از قهرمانی+ عکس فال حافظ با تفسیر سه شنبه 29 اسفند 1402 + فیلم امضای بسیار زیبا و خاص الهه منصوریان قهرمان ووشو/ این امضا نیست اثر هنریه + عکس ماجرای عجیب پسری که شب عقد دختر مورد علاقه اش به تالار رفت +ویدئو فال قهوه با نشان روز سه شنبه 29 اسفند ماه 1402 همه چیز درباره‌ی ادامه تحصیل دکتری در خارج از کشور
تیتر امروز   
حداقل حقوق کارگران چقدر شد؟ / تعیین تکلیف پایه حقوق 1403 حواشی داغ امروز سه شنبه 29 اسفند 1402/ رونمایی از موبایل و سیم کارت 7 میلیاردی سلطان علی پروین روی آنتن زنده تلویزیون تهیه و انتشار فیلم از دانش‌آموزان ممنوع است / معلم های بلاگر به هوش، خانواده ها به گوش! شورای نگهبان صحت انتخابات مجلس در کل کشور را تایید کرد روانشناسی رابطه: راه های برگرداندن عشق از دست رفته / با این راهکار پس از جدایی به رابطه خود برگردید 29 راهکار عالی برای اینکه بیشتر از 100 سال عمر کنیم / چگونه می توان 100 سال و بیشتر عمر کرد؟ روانشناسی شخصیت: اگر این 9 رفتار را دارید شما ذاتا دوست داشتنی هستید / ببین از دید بقیه چجور آدمی هستی زیلو های کهنه و نخ نمای منزل رهبر معظم انقلاب که جای خود را به فرش های نفیس نداد/ روایتی از یک زندگی ساده... حضور سید حسن خمینی در مراسم عقد ساده و بدون تجملات آزاده نامداری و فرزاد حسنی مجری ویژه برنامه سال نو+عکس روستای تاریخی حیرت انگیز کندوان در تبریز؛ مکانی زیبا برای تعطیلات نوروز فال ابجد روزانه سه شنبه 29 اسفند 1402 شوک به جامعه هنری؛ کشف جسد بی‌جان یک کارگردان دیگر در خانه‌اش +عکس قتل هولناک زن جوان در مسیر رفتن به دکتر / قاتل جسد را پس از قتل سوزاند + جزییات فال انبیاء روزانه سه شنبه 29 اسفند ماه 1402 فال روزانه امروز سه شنبه 29 اسفند ماه 1402
منتخب روز   
(ویدئو) سورپرایز تولد یک پسر تُرک توسط مادرش در محل کار با کیک/ تو این شرایط هم دست از کار نمیکشه😍 سید محمد خاتمی پرسپولیسی است یا استقلالی؟ (فیلم) به وجد آمدن رهبر معظم انقلاب از اجرای هنری نوجوانان ایرانی در حسینیه بیت رهبری / عشق یعنی لافتی الا علی، عشق یعنی رهبرم سید علی ... (فیلم) ویدئویی دیده نشده از نظر صریح رهبر معظم انقلاب درباره حمله به بدحجاب‌ها کوبیدن صورت دختر جوان روی کیک تولد جان او را گرفت/ ویدئو را تا انتها تماشا کنید خطر از بیخ گوش مسافران گذشت/ هر دو خلبان با هم به خواب رفتند (ویدئو)وحشتناک‌ترین حادثه جاده‌ای/ همه داخل خودرو، بلا از آسمان نازل شد! لحظات دلهره آور در حیات وحش/ کمین مار چند 10 متری برای شکار میمون + فیلم (ویدئو) شکستن دکور برنامه تلویزیونی و سقوط مجری صداوسیما در برنامه زنده حرکت زشت و دور از انسانیت یک تازه به دوران رسیده نو کیسه در جایگاه سوخت+ فیلم/ با اینا باید چیکار کرد؟ (فیلم) رونمایی از یک وسیله آتیش بازی خطرناک / اینا دست چهارشنبه سوری ما رو از پشت بستن! (عکس) تصاویر دیده نشده از پسران رهبر انقلاب در مراسم ختم دایی‌شان با رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی کرونا / از دست ندادن با میهمانان تا گذاشتن ماسک دوتایی