مد پایدار چیست؟!
امروزه مد Fashion به يک تجارت بزرگ و پيچيده تبديل شده كه سالانه چيزی بيش از يک تريليون دلار را به خود اختصاص مي دهد، در واقع صنعت مد يكي از بزرگترين كسب و كارهای لوكس جهان است كه در كنار تمام زرق و برق اش يک واقعيت تاريک وجود دارد و آن اينكه دومين صنعت بزرگ آلوده كننده ی محيط زيست، از لحاظ تولید حجم بالای دی اکسید کربن می باشد.
در كشورهای جهان اول، خريد به يک شيوه ی زندگی و يک علاقه ی هفتگی تبديل شده است كه سوخت اين مصرف گرايی از الگویی به نام فست فشن Fast Fashion دريافت می شود، الگويی ده ساله که بر پایه ی لباس های يک بار مصرف و دور انداختنی است. احتمالا به تازگی کلمه مد پایداری یا مد سبز و اخلاقی (Sustainable fashion) را شنیده اید که وارد عرصه مد و فشن شده است. مد اخلاقی یا همان اخلاق گرا؛ حرکت و فرآیندی است که برای ایجاد تغییر در روند محصولات و سیستم مد به سمت عدالت اجتماعی بیشتر و حفاظت از محیط زیست می رود. به عبارتی دیگر مد پایدار به لباس هایی اشاره دارد که طراحی، تولید و پخش آنها همگی، سازگار با محیط زیست باشند.
مد سبز چگونه ایجاد شد؟
در سال ۲۰۱۹، مد پس از صنعت نفت به دومین تولیدکننده آلاینده بزرگ جهان تبدیل شد. در سال ۱۹۸۷، یونسکو تعریفی از پایداری ارائه داد: “فرآیندی که احتیاجات زمان حال را بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده، برای برآورده کردن نیازهای خود اعمال میکند. در نتیجه گروه های زیادی در این صنعت در سال های اخیر سعی در کاهش آلودگی داشته اند. مد پایدار یا سبز در سال ۱۹۶۰ شکل گرفت. به لطف جنبش های هیپی های غربی، استفاده از مواد طبیعی در صنعت مد رایج شد. همچنین در روستاها، مد اخلاق گرا از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. چرا که مردم آنجا انتخاب دیگری نداشتند و باید با روش های کم هزینه، استفاده از لوازم طبیعی و حتی دست دوم نیازهای خود را برطرف کنند. در دهه ۶۰ میلادی، هیچ گونه پوشاکی طبق مد روز وجود نداشت.
فست فشن قاتل طبیعت
صنعت مد و فشن در جهان، قطعا باید به گونه ای عمل نماید که بتواند برای سال های آینده به کار خود به روشی صحیح و سالم ادامه دهد. متأسفانه در دنیای امروزی، به دلیل غالب بودن مد سریع، قابلیت پایداری صنعتی دیده نمیشود. در مد سریع، در اصل لباس ها با قیمت های ارزان و بی کیفیت تولید شده و مصرف کنندگان به دلیل یکبار مصرف بودن آنها، بعد از فقط چند بار پوشیدن این پوشاک، به فکر بیرون انداختن آنها می افتند.
مد سریع برخلاف مد پایداری یا اخلاق گرا، منابع طبیعی زمین را به سرعت نابود میکند و منجر به تولید زیاد آلودگی و زباله در جهان میشود. برندها و مارک های مد سریع؛ بیشتر به فکر فروش زیاد و منافع خود هستند و در هر فصل مجموعه ای از لباس ها و مدهای ارزان را ارائه میکنند. درنهایت ما شاهد نابودی محیط و کم شدن منابع طبیعی هستیم.
مدگرایی بدون در نظر گرفتن هزینه های انسانی
قطعاً همه ما در این موضوع که هیچ شخصی نباید به دلیل تولید و ساخت یک تیشرت بمیرد هم نظر هستیم. به علاوه با تولید لباس و مد نباید سموم و آلودگی را به کره زمین تزریق کنیم. از طرفی دیگر از تاثیر هزینه های انسانی بر مد نباید غافل شد. در سال ۲۰۱۳ زمانی که کارخانه بنگلادش نابود شد، حدود ۱۱۰۰ نفر جان خود را از دست دادند و ۲۵۰۰ نفر دیگر مجروح شدند. در همان سال بود که دو حادثه مرگبار دیگر در صنعت مد و لباس اتفاق افتاد.
در همان سالها به کمپانی ها در مورد شریط کاری ایمن، هشدارهایی شده بود. این در حالی بود که برای رفع این مشکلات هیچ تصمیمی اتخاذ نمیشد و مشکلات همواره بودند. هزینه انسانی برای تولید لباس و مد، یکی از موارد مهمی است که تفاوت بین مد پایداری و قبل از آن را به خوبی نشان میدهد. بعد از حضور مد سبز؛ همه این مشکلات به طور چشمگیری حل شدند.
Eco Friendly
Eco Friendly يکی از بزرگ ترين چالش هايی كه صنعت مد امروزه با آن مواجه است چگونگی ايجاد لباس هايی ست كه علاوه بر تأمين نيازهای مصرف كننده، كمترين آسیب را داشته باشد . به عنوان مثال پلی استر Polyester و نايلون Nylon كه از مواد پتروشيمی ساخته می شود از نظر زيستی تجزيه پذير نيستند و طبيعت شان تجديد ناپذير است در حالی كه توليد هر دو آن ها نيازمند مقادير بالايی از انرژی است، اما در حال حاضر پلی استر بازيافت شده Recycling كه از محصولات پليمر پلاستيكی دور انداختنی توليد می شود به عنوان انتخابی سبزتر شناخته شده است.
تولید بر پایه بازیافت
Clothing Recycling تولید بر پایه بازيافت و جداسازی قطعات پوشاك دو رويكرد مربوط به هم هستند كه برای ترويج استفاده ی مجدد از محصولاتی است كه از كاربرد چسب و مواد مركب اجتناب مي كند. امروزه يكی از موارد فنی محدود و كند كننده ی عمليات بازيافت نساجی، تنوع مواد و استفاده ی گسترده از فيبر مخلوط شده است، برای همين شركت های مربوطه، توليد كنندگان را تشويق می كنند تا از پارچه های سفيد و رنگ روشن استفاده كنند كه رنگرزی مجدد آن ها آسان باشد.
مد پایدار در ایران
در ايران نيز زمينه هاي ايجاد فرهنگ براي توليد سالم و حفظ محيط زيست تا حدودی شكل گرفته است، برخی برند های ایرانی علاوه بر استفاده از الياف طبيعي در زمينه ی توليد و طراحي الگوها، از بهترین چيدمان برای کاهش هدر رفت پارچه استفاده مي كنند تا از توليد بي رويه ی زباله جلوگيری كنند و همچنين در فكر ايجاد اكسسوری هایی پارچه ای از اضافات پارچه ها هستند تا بتوانند تاثیر بيشتری بر سبک و استايل فردی زندگی شما داشته باشند.
شرکت های حامی مد اخلاق گرا
یکی از برندهایی که میشود به آن اشاره کرد برند Bold threads هست که با استفاده از تکنولوژی مایکرو سایکلینگ که از طبیعت الهام گرفته شده، استفاده می کند. در این روش از ابریشمی که عنکبوت برای تار تنیدن از آن استفاده میکنه که بادوام، نرم و لطیف است به شکل دیگری بهره گرفته می شود که با استفاده از مخمر شکر و آب تولید میشه و در نتیجه آسیبی به طبیعت نمی رسد.
Bottle top هم یکی دیگر از برندهاست؛ یه برند مد پایدار لوکس بریتانیایی هست که تلاش زیادی در زمینه مد پایدار انجام میدهد. برای نمونه کیف و اکسسوری با در نوشابه های غیر قابل بازیافت درست میشود و تلاش میشود تا از دور ریزهای مواد صنعتی در تولید محصولات استفاده شود. از شرکت های دیگر حامی مد اخلاق گرا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
برند levis، یکی از تولیدکننده شلوار جین
-
برند Alternative Apparel شرکت تولید کننده پوشاک
-
برند Pact تولیدی پوشاک و برند حامی مد پایداری
-
مارک Everlane تولید کننده لباس در عرصه مد سبز
-
برند تولید کننده پوشاکEileen Fisher
-
برند Amour vert، تولیدکننده لباس
-
برندPolo Ralph Lauren عرضه کننده پوشاک
-
برند Patogania تولیدکننده لباس
-
برند تولید کننده پوشاکManduka
ما چه مسئولیتی در قبال جنبش مد اخلاق گرا داریم؟
-
شايد ابتدايی ترين نقش برند ها، آگاهی بخشی و ايجاد انگيزه برای استفاده مجدد از پوشاک باشد. ما می دانيم يكی از علت هايی كه محصولات را به سمت پايان طول عمر سوق می دهند از مد افتادن و كهنه شدن جنبه ی زيبايی شناختی و فرهنگی آن است پس برای اينكه با اين اتفاق كمتر مواجه شويم پيشنهاد ما استفاده از مينيمال استايل Minimal است كه غالبا پيرو اصول جمعی زيبايی شناسيست و می تواند برای مدت طولانی تری قابل استفاده باشد.
-
ریدیزاین کردن لباس ها: تا حالا شده که یک لباس رو آنقدر دوست داشته باشید که خیلی زیاد بپوشید اما قیافه لباس برایتان تکراری شده باشد، یا لباسی خریدید که نمیپوشیدش. در این مواقع یک پیشنهاد خیلی ساده این است که با ایجاد تغییرات کوچیک در آن لباس، لباستان را شخصی سازی کنید. مثلاً اگر شلوار جینی دارید که دیگه ازآن استفاده نمیکنید، میتوانید به یک شلوارک تبدیلش کنید و به عنوان شلوارک بپوشید و یا با استفاده از مروارید و نخ کوبلن میتوانید طرح شلوار جینتان را تغییر بدهید؛ هم تبدیل به یک آیتم خاص میشود و هم اینکه دیگه لازم نیست آنها را دور بریزید.
-
قرض دادن لباس ها: میتونید لباسهایتان را به دوستانتون قرض بدید و یا با خواهرتون عوض کنید، اینطوری لباسهایتان تکراری نمیشود و در عین حال صرفه جویی هم کردید. این رو هم به یاد داشته باشید که هر چند وقت یک بار، یه کمد تکانی اساسی داشته باشید تا لباس هایی را که نمیپوشید، راحت تر فیلتر کنید و آنهایی که استفاده نمیکنید را به خیریه بدید و یا به فرد نیازمند دیگری هدیه دهید. این طوری همزمان هم کار خیر کردید و هم به طبیعت کمک کردید.
نگاهی به دنیای اوت کوتور
