به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از بهداشت نیوز: زبان عضوی از بدن محسوب می‌شود که به راحتی می‌تواند از بیماری‌های نهفته در بدن حکایت نماید و در طب سنتی چینی نقشی مهم در درمان و تعیین وضعیت سلامتی انسان‌ها دارد.
حال تغییر رنگ این عضو مهم ممکن است اطلاعاتی از درون بدن شما و یا احتمالا بیماری که به آن مبتلا هستید خبر دهد.
یکی از این تغییر حالات یا تغییر رنگ‌ها سفید شدن آن است.
تغییر رنگ زبان
متخصصان اطفال به پریدگی رنگ زبان که می‌تواند از رنگ سفید تا خاکستری را شامل شود، به عنوان نشانه‌ای برای بررسی سلامت سیستم گوارشی کودک بسیار توجه می‌کنند. به اعتقاد این متخصصان، معمولا چنین تغییر رنگی در زبان، بیشتر در اطفال بالای یک سال به چشم می‌خورد و علت آن رژیم غذایی نادرست و مشکلات گوارشی ناشی از آن است.
این بچه‌ها معمولا روده تنبلی دارند و عمل بازدم را به راحتی انجام نمی‌دهند. در رژیم غذایی آن‌ها از فیبر غذایی به اندازه کافی استفاده نمی‌شود و خشک شدن زبان این کودکان نیز به علت کم بودن ترشح غدد بزاقی و آب بدن است.
البته باید به این نکته اشاره کنیم که؛ تغییرات بافت زبان در برخی موارد مادرزادی است و به بیماری خاصی برنمی‌گردد.
برخی از افراد به صورت ژنتیکی دارای زبان‌های پرزدار هستند، بدون آن‌که دچار بیماری خاصی باشند. همچنین زبان برخی افراد در نقاط مختلف، دارای چند رنگ است که به آن زبان جغرافیایی می‌گویند.
سفیدی زبان می‌تواند در اثر التهاب و عفونت پرز‌های چشایی در سطح زبان ایجاد شود. قرار گرفتن باقیمانده غذاها، باکتری‌ها و سلول‌های مرده در بین پرز‌های چشایی ملتهب باعث سفیدی زبان می‌شود.
علت سفیدی زبان چیست؟
متخصصان گوش و حلق و بینی، رنگ زبان را نشانه‌ای از سلامت تلقی می‌کنند، به خصوص وقتی که در کودکان، زبان دچار نوعی بیماری قارچی به نام برفک می‌شود، یا در بزرگسالان زمانی که رنگ و بافت سطحی زبان به دلیل رعایت نکردن بهداشت یا استعمال سیگار و مواد مخدر دچار تغییراتی می‌شود.
بی‌جهت نیست که در طب سنتی نیز داشتن یک زبان مرطوب، صورتی‌رنگ و کمی زبر، از علائم سلامت بدن شناخته شده است.
اما تغییرات رنگ و بافت زبان در مواردی بسیار، هشداردهنده و نشان‌دهنده احتمال بروز بیماری‌های خطرناکی، چون سرطان حفره دهان و زبان یا بیماری‌های مزمن کلیوی و کبدی است، ولی در برخی موارد نیز تغییر رنگ زبان نشانه بیماری نیست و نیاز به درمان خاصی نیز ندارد که سفید شدن سطح زبان از این موارد است.
اگر روی زبان زخمی ایجاد شود که بیش از دو هفته بماند، نیاز به بررسی جدی دارد، چراکه می‌تواند نشانه اولیه‌ای از سرطان حفره دهان و زبان باشد.
عواملی که سبب سفیدی زبان می‌شود؟
ازجمله مشکلات بهداشتی که باعث سفیدی زبان می‌شود، باید به موارد زیر اشاره کرد:
خشکی دهان که ناشی از نفس کشیدن و خوابیدن با دهان باز است؛
درست مسواک نزدن و عدم استفاده از نخ دندان؛
تمیز نکردن زبان؛
دی‌هیدراته شدن یا کم‌آبی بدن؛
تحریک زبان با لبه‌های تیز دندان، دندان مصنوعی و پروتز یا براکت‌های ارتودنسی؛
مصرف منظم الکل؛
مصرف، کشیدن و جویدن تنباکو
عواملی که مانع سفید شدن زبان می‌شود
رعایت نکات بهداشتی دهان برای همه ضروری است و مانع از ایجاد سفیدی در زبان می‌شود، اما با این حال، برخی از افرادی که این نظافت را هم رعایت می‌کنند باز دچار سفید شدن دندان هستند که ریشه‌ای دیگر دارد:
۱. خزه پوستی دهانی
خزه پوستی دهان یا لیکن پلان دهانی (Oral lichen planus)، نوعی التهاب است که باعث ایجاد تکه‌های سفید و ضخیمی روی زبان و در دهان می‌شود. این تکه‌های سفید همراه با نشانه‌های دیگری مثل زخم معده یا درد در نواحی گونه و لثه همراه است.
۲. لوکوپلاکی
لوکوپلاکی هم باعث ایجاد تکه‌های ضخیم و سفید روی زبان می‌شود. الکل و تنباکو معمولا باعث این سفیدی می‌شوند. علاوه بر تنباکو، تحریک شدن با دندان مصنوعی یا مشکلات التهابی نیز می‌توانند عامل سفیدی زبان بشوند.
تکه‌های سفیدی که لوکوپلاکی روی زبان ایجاد می‌کند معمولا بی‌خطرند، اما در بعضی موارد نادر هم این موضوع باعث بروز عوارض جانبی جدی می‌شود؛ بنابراین پزشک باید همیشه لوکوپلاکی را در فرد بررسی کند و به تشخیص درستی درباره‌ی آن برسد.
۳. برفک دهان
برفک دهانی هم عامل دیگری برای سفید شدن زبان است. برفک ناشی از عفونت قارچی است که قارچ کاندیدیاز در زبان ایجاد می‌کند.
تکه‌های سفیدی که برفک در دهان و روی زبان ایجاد می‌کند معمولا سفید یا متمایل به سفید هستند و ممکن است مزه و طعم بدی هم به دهان بدهند. ضمن اینکه برفک دهان می‌تواند دردناک هم باشد بخصوص هنگام غذاخوردن یا نوشیدن مایعات.
افرادی که سیستم ایمنی بدن‌شان ضعیف شده است، بیشتر در معرض ابتلا به برفک دهان هستند. به‌ویژه کسانی که تازه شیمی درمانی کرده‌اند یا مصرف آنتی بیوتیک داشته‌اند.
عدم رعایت بهداشت دهانی و استفاده از دندان مصنوعی نامناسب هم منجر به این مشکل می‌شود.
ممکن است برفک دهان به‌خاطر استنشاق دارو‌های کورتیکواستروئیدی آسم (کورتون) هم ایجاد بشوند. برخی مشکلات دیگر مانند دیابت هم می‌تواند عاملی برای برفک دهان باشد.
۴. سفلیس
سفلیس هم یکی از انواع بیماری‌ها است که در دهان علائمی مانند سفید شدن زبان ایجاد می‌کند. سفلیس باعث ایجاد تکه‌های سفید روی زبان و زخم در دهان می‌شود و نیاز جدی به درمان دارد.
۵. سایر عوامل ابتلا به سفید شدن زبان
در مواردی نادر، بیماری‌ها و مشکلات جدی باعث سفید شدن زبان می‌شوند. سرطان دهان و زبان هم باعث سفیدی زبان می‌شود و سایر وضعیت‌های پزشکی هم، مشکل را جدی‌تر می‌کنند.
مثلا اختلالات التهابی مزمن هم باعث سفید شدن زبان می‌شوند. در بیشتر موارد، سفیدی زبان به خودی خود حل و رفع می‌شود. اما اگر مراقبت‌های دهانی و دندانی افاقه نکرد و علائم سفیدی و سایر نشانه‌ها رفع نشدند باید به پزشک مراجعه شود.
چگونه سفید شدن زبان را درمان کنیم؟
سفید شدن زبان که ناشی از اختلالی جدی است باید حتما پیگیری و درمان بشود. مثلا برای رفع برفک دهانی باید از دارو‌های ضد قارچ استفاده بشود. دارو‌های برفک معمولا به شکل قطره و در طول ۱ تا ۲ هفته مورد استفاده قرار می‌گیرند. خزه پوستی دهان هم در صورت شدید بودن معمولا با دارو‌های کورتیکواستروئیدی درمان می‌شود، اما در موارد بسیاری فقط تحت نظارت پزشک یا دندان پزشک قرار می‌گیرد. لوکوپلاکی هم تحت نظر پزشک قرار می‌گیرد تا وضعیت آن بدتر نشود.
برای درمان سفلیس هم از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود تا باکتری‌های بیماری کشته بشوند. عدم استفاده از محرک‌هایی مانند الکل و تنباکو هم به رفع سفیدی زبان کمک می‌کند.
درمان‌های خانگی سفیدی زبان چیست؟
برخی از درمان‌های خانگی و عادت‌های صحیح هم موجب رفع سفید شدن زبان می‌شوند.
۱. پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها دسته‌ای از باکتری‌ها هستند که برای هضم و گوارش مفیدند. این باکتری‌ها در رفع سفید شدن زبان هم مؤثر هستند. تحقیقات روی پروبیوتیک‌ها معمولا به اثرات مثبت آن‌ها درباره روده معطوف است، اما این باکتری‌ها در رفع سفیدی زبان هم نقش دارند. براساس نتیجه تحقیقات، پروبیوتیک‌ها علاوه بر روده می‌توانند در دهان هم قرار بگیرند و قارچ‌ها و بعضی باکتری‌ها را از بین ببرند
هرچند تحقیقات در این مورد هنوز تکمیل نشده است، اما پروبیوتیک‌ها به ایجاد محیطی متعادل در دهان و جلوگیری از سفید شدن زبان کمک می‌کنند.
۲. استفاده از لایه‌بردار جوش‌شیرین
مالیدن جوش شیرین روی مسواک و پاک کردن دهان، دندان و زبان با استفاده از آن از سفید شدن زبان جلوگیری می‌کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که باکتری‌های خطرناک عفونت‌زا در دهان مثل کاندیدیاز یا استرپتوکوک (Streptococcus) به کمک جوش‌شیرین از بین می‌روند.
۳. سیر خام
سیر خام هم با عفونت‌های ناشی از کاندیدیاز مبارزه می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که ماده‌ای موسوم به آلیسین (allicin) در سیر خام باعث کشتن قارچ خطرناکی به نام کاندیدا آلبیکانس می‌شود. برای جلوگیری از بروز این مشکلات می‌توانید حبه‌های سیر را روزانه مصرف کرده یا آن را خرد کنید و با روغن زیتون میل بفرمایید.
۴. تراشیدن روی سطح زبان
تراشیدن سطح برای برداشتن لایه‌های سفید به کمک لبه قاشق یا ابزاری که در داروخانه‌ها به همین منظور به فروش می‌رسد هم مانع از تجمع بقایای غذا و ذرات ریز روی زبان و بین پرز‌های چشایی می‌شود.
چطور از سفید شدن زبان جلوگیری کنیم؟!
اگرچه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان تنها عامل ابتلا به سفیدی زبان نیست، اما کمک زیادی به جلوگیری از آن می‌کند؛ بنابراین بهتر است در طول روز ۲ بار مسواک بزنید و ۱ بار هم نخ دندان استفاده کنید. برخی از افراد هم از تراشیدن سطح زبان با مسواک یا وسایل خاص، سعی در زدودن باکتری‌ها و… از روی زبان دارند.
مصرف مواد غذایی مناسب در رژیم غذایی و پرهیز از مصرف الکل و تنباکو هم در جلوگیری از سفید شدن زبان نقش دارد. هر ۶ ماه یک بار هم بهتر است به دندانپزشکی مراجعه کنید و تمام موارد مشکوک دهانی را هم به اطلاع متخصص برسانید.
اگرچه دیدن سفیدی‌ها روی زبان کمی نگران‌کننده است، اما در بیشتر موارد این علامت نشان از مشکلی جدی ندارد. شاید این موضوع سریعا با رعایت بهداشت و مراقبت‌های دهانی از بین نرود، اما رعایت نکات بهداشتی در این مورد ضروری است و افراد دچار سفیدی زبان باید بهداشت را رعایت کنند. گاهی اوقات، سفید شدن زبان نشان از مشکلات جدی دارد که حتما باید تحت نظارت و درمان پزشک قرار بگیرد.
