سفره هفت میم در بوشهر

وقتی قرار است سال عوض شود، مناسبات هم باید تغییر کند و رسم و رسوم هم باید خودی نشان دهند. حالا اگر این رسم و رسوم ها از زمان های خیلی دور به ما رسیده باشد که دیگر همه چیز باید پرشکوه تر هم باشد. در کتاب های تاریخی آمده است که از قدیم الایام، مردم برای مراسم عید نوروز، خانه هایشان را تمیز می کردند و می آراستند و بازارها پر می شدند از خوراکی ها، نوشیدنی ها، پوشیدنی ها و کالاهای دیگر. همچنین در دوره ساسانی، نوروز به قدری اهمیت داشت که بر موسیقی آن روزگاران تاثیر زیادی گذاشته بود و نام های این روز را به شکل های مختلف به کار می برند. از میان این نام ها می توان به «نوروز»، «نوروز بزرگ»، «نوروز قباد»، «نوروز خارا»، و «نوروز خردک» اشاره کرد و سرودهایی هم با نام «آفرین»، «خسروانی» و «مدارستانی»، ویژه و خاص این ایام وجود داشته است که آنها را می خوانده اند. همه ما واژه هفت سین را شنیده ایم و با آن آشنا هستیم ولی شاید برایتان جالب باشد بدانید که اجزای سفره هفت سین، فقط همین موارد امروزی نبوده اند. در زمان های قدیم، به عنوان برکت و شگون، هفت «سینی» را از دانه هایی که به اعتقاد ایرانیان باستان باعث برکت بخشی می شد، در سفره نوروزی قرار می دادند. احتمالا هفت سین بازمانده همین هفت «سینی» باشد یا نمادی از «سرسبزی» و «سبزه». اما در میان برخی خانواده ها و به ویژه در میان هموطنان زرتشتی، هفت شین هم معمول است که باید ناشی از شبیه سازی «شین» با «سین» باشد و شاید به این دلیل که شهد و شکر از قدیمی ترین اجزای این سفره بوده اند. در مرور تاریخچه هفت سین در برخی کتب هم از هفت «میم» نام برده شده که گفته می شود برخی در سفره ها ماهی، ماست، مویز، مرغ و … قرار می دادند. ولی به هر حال به شیوه معمول امروزی، هفت سین در بین آنها شناخته شده ترین است.

سفره هفت میم بوشهر

در بیشتر نقاط ایران، چیدن هفت سین متداول است، اما در بعضی فرهنگ ها، سفره هایی با حروف الفبای دیگر هم پهن می کنند. یکی از جالب ترین و متفاوت ترین سفره ها مربوط به بوشهری هاست که سفره هفت میم پهن می کنند. در سفره هفت میم بوشهر غذاهای مختلفی چیده می شود که شامل: ماهی، میگو، میوه، مرغ، مربا، ماست و مسقطی است. البته ناگفته نماند که بر اساس منابع تاریخی، در زمان های گذشته نیز بر سر سفره عید، بیشتر نعمات الهی را می آوردند که از بین آن ها می توان به گندم، جو و موارد اینچنینی اشاره کرد.

اما بهتر است بدانید، حوالی سال 1393، شهردار دوشنبه تاجیکستان این مورد را نیز به تصمیمات اضافه کرد که سفره هفت میم را نیز در کنار سفره هفت سین بچینند. نکته جالب این که برخی از اجزای سفره هفت میم تاجیکستان با اجزای سفره هفت میم ایرانی ها که بیشتر در جنوب ایران آن را پهن می کنند، فرق داشته و متفاوت هستند. در سفر هفت میم تاجیکی ها از این موارد استفاده می شود: ماهی سرخ، میگو، مشک، می (یک نوع نوشیدنی محلی)، مسیه (یک نوع گیاه کوهی) موز و میوه که هر کدام را در سفره می چینند. امروزه پهن کردن این سفره در جنوب ایران، کمتر شده و دیگر مثل گذشته نیست.البته سفره هفت میم شیرازی هم وجود دارد و این رسم در شیراز هم برگزار می شود.

اما در سفره عید جنوبی ها چیزهای دیگری هم دیده می شوند؛ برای مثال، قراپیچ و بی بی گلی، از شیرینی های مخصوص بوشهری هاست که حتماً برای سفره عیدشان تهیه می کنند و در آن قرار می دهند. با این حال، باید به این اشاره کرد که شیرینی بی بی گل را چند روز زودتر درست می کنند تا با آن به پیشواز سال نو بروند. مردمان جنوب هم مثل خیلی از افراد، جشن عید نوروز را از مهمترین جشن ها می دانند. یکی دیگر از کارهایی که بوشهری ها انجام می دهند، این است که شیر گوسفندان را در برخی از شهرستان ها می دوشند، سپس با آن ماست تهیه می کنند، اما این زمان بندی برای درست کردن ماست هم باید به گونه ای باشد که زمان تحویل سال، ماست ببندد. اگرچه سیستانی ها سفره هفت سین می چینند، اما موارد خاص دیگری هم به آن اضافه می کنند که حاکی از باور نعمت افزونی شان دارد. علاوه بر هفت سین، قتلمه (نوعی شیرینی)، تجگی (سمنو)، آیینه ای که روی آن تخم مرغ خام گذاشته اند و انواع کلوچه خرمایی نیز وجود دارند. آن ها این سفره را تا پایان روز سیزده به در جمع نمی کنند و هر مهمانی هم که رسید، از او دور سفره هفت سین پذیرایی می کنند.

زمزمه های بوشهری

زمزمه های دریایی به هنگام صید در دریا را نیمه خوانی (نغمه خوانی) می گویند که تنوع بسیاری دارد که معمولا در میان جاشوان و باربران تخلیه لنج ها و قایق ها رواج دارد. یکی از آنها هله مالی هله است.
طیفون لیمرن و دوباره مهمون ساری هله، هله مالی هله، هله مالی
دریا واری واوید از موج شمالی هله، هله مالی هله، هله مالی
اینجا پوزی مطافن بمبکی خال خالی هله، هله مالی هله، هله مالی
اینجا که مرد میخواد غوص بکنه تو موجا هله، هله مالی هله، هله مالی
لنگر بکش بالا بلند بوگو هله مالی هله، هله مالی هله، هله مالی

سخن آخر

عید نوروز همراه با رسوم مهرورزانه اش به دلیل اصالت و غنایی که داشت، پا به پای زمان و نسل ها از عهد باستان به امروز رسید تا هیچ گاه شکوه و ابهت تمدن و فرهنگ غنی نیاکان مان از خاطرها پاک نشوند و امروز این جشن بزرگ با همه متعلقات با کمی تغییر و تلفیق با مدرنیته در هر جای این کره خاکی که ایرانی ها حضور دارند و همچنین کشورهایی که روزی جزو ایران بودند، باشکوه برگزار می شود.

معرفی فستیوال های جذاب و شگفت انگیز روسیه