در زمان تولد اولین نوزاد با استفاده از روش درمانی IVF در سال 1978 این روش درمانی امید تازه ای برای زوج های نابارور به وجود آورد.IVF یک روش درمان باروری است که در طی آن اسپرم مرد و تخمک زن در خارج از بدن در محیط آزمایشگاه در ظرف مخصوص در کنار هم گذاشته شده تا با یکدیگر لقاح پیدا کنند. پس از لقاح جنین حاصله سه روزه یا پنج روزه، با کاتتر های مخصوص به رحم زن انتقال داده می شود.
مراحل انجام IVF یا نحوه انجام لقاح آزمایشگاهی
مراحل ای وی اف به صورت زیر می باشد:
- تحریک تخمدان
- عمل تخمک گیری یا پانکچر
- فرایند آماده سازی اسپرم پس از پانکچر
- بارور کردن تخمک ها در آزمایشگاه
- انتقال جنین به رحم با کاتتر بعد از دو تا پنج روز
بعد از انتقال جنین، لانه گزینی و بارداری اتفاق می افتد. بیمار چند ساعت پس از انتقال جنین مرخص می شود. بعد از انجام تمام مراحلIVF ، طی روز های آتی بیمار نباید در معرض استرس و خستگی شدید قرار بگیرد. آزمایشات هورمونی حدود دو هفته بعد از انتقال جنین به منظور ارزیابی میزان BHCG (هورمونی که افزایش آن نشانه ی بارداری است) انجام می شود. از برتری های این روش درمان ناباروری، امکان مشاهده ی مستقیم لقاح تخمک و اسپرم و تحت کنترل بودن آن است. درزنانی که لوله های رحمی ندارند نیز شانس بارداری با IVF وجود دارد. اما در زنان بالای 40 سال به دلیل کاهش کیفیت تخمک، شانس بارداری کاهش می یابد.
درمان ناباروری با ivf برای چه افرادی با چه شرایطی مناسب است ؟
- این روش به عنوان یک درمان اصلی برای ناباروری در زنان بالای 40 سال ارائه می شود.
- آسیب یا انسداد لوله های فالوپ ، لقاح تخمک یا انتقال جنین به رحم را دشوار می کند.
- اختلالات تخمک گذاری : در صورتی که تخمک گذاری کم باشد ، تخمک های کمتری برای لقاح در دسترس هستند.
- آندومتریوز :هنگامی رخ می دهد که بافت رحم ( آندومتر ) در خارج از رحم شروع به رشد می کند که اغلب بر عملکرد تخمدان ها ، رحم و لوله های فالوپ تأثیر می گذارد.
- فیبروم رحم : تومورهای خوش خیم در دیواره رحم است و در زنان درسنین 30 – 40 شایع است. فیبروم ها می توانند در لانه گزینی تخمک بارور شده اختلال ایجاد کنند.
- سابقه عقیم سازی یا برداشتن لوله رحم: نوعی عقیم سازی که در آن لوله های فالوپ قطع یا مسدود شده است تا از بارداری دائم جلوگیری شود . اختلال در تولید یا عملکرد اسپرم، غلظت اسپرم پایین تر از متوسط ، حرکت ضعیف اسپرم (تحرک ضعیف) یا ناهنجاری در اندازه و شکل اسپرم می تواند لقاح تخمک را برای اسپرم دشوار کند.
- ناباروری با علت ناشناخته: ناباروری ناشناخته بدان معنی است که علیرغم ارزیابی دلایل شایع نازایی، عللی برای آن یافت نشده است.
- بررسی اختلال ژنتیکی: اگر شما یا همسرتان در معرض خطر ابتلا به اختلال ژنتیکی به فرزند خود هستید ، ممکن است کاندیدای آزمایش ژنتیکی preimplantation باشید. روشی که شامل IVF می باشد. در این روش بعد از بارور شدن تخمک ها و خارج کردن آنها از رحم ، برای بررسی مشکلات ژنتیکی به آزمایشگاه ارسال می شود .اگرچه همه مشکلات ژنتیکی را نمی توان یافت. جنین هایی که مشکلات مشخصی ندارند می توانند به رحم منتقل شوند.
- حفظ باروری درصورت داشتن سرطان : درمان سرطان – مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی –می تواند به باروری آسیب برساند .IVF روشی برای حفظ باروری باشد. در این زنان می توان تخمک های سالم و بالغ را از تخمدان ها خارج کرد و آنها را فریز کرد. این تخمک ها بعد از اتمام درمان سرطان برای لقاح استفاده می شوند.
- زنانی که اختلال در عملکرد رحم دارند یا بارداری برای آنها خطر جدی دارد ممکن است IVF را با استفاده از شخص دیگری برای حمل بارداری انتخاب کنند. در این حالت تخمکهای زن با اسپرم بارور می شوند ، اما جنین حاصل از این روش در رحم شخص دیگری قرار گرفته و حمل می شود .
راهکارهای بالا بردن موفقیت آی وی اف
- اولین نکته این هست که صبر و حوصله داشته باشید. شانس باروری در یک زوج طبیعی 25-20% است . در آی وی اف این میزان در بهترین حالت 35% میباشد. بنابراین با توقع بالا و انتظار نتیجه صد در صد داشتن ، خود و همسرتان را ناامید نکنید.با روحیه و امیدواری بالا سیکل درمان را تحت نظر پزشک فوق تخصص نازایی با تجربه شروع کنید.
- حداقل از چندین ماه قبل از انجام آی وی اف ، شیوه زندگی خود را اصلاح کنید. از تغذیه صحیح گرفته تا تحرک داشتن و پرانرژی بودن و.....
- سعی کنید از محصولات سنتتیک و ساخت کارخانجات که مواد نگهدارنده با دوز بالا دارند و این میزان برای بدن سرطان زا و مسمویت زا ست و کارکرد صحیح سلولها را تحت تاثیر قرار میدهد استفاده نکنید.
- از میوه و سبزیجات بیشتر استفاده کنید.مواد غذایی حاوی انتی اکسیدان هایی چون ویتامین سی ، ویتامین ای و امگا 3 و 6 را در رژیم غذایی خود بگنجانید زیرا در تقویت سیستم ایمنی بدن و نیز سیستم تولید مثل بسیار کاربردی و ضروری هستند.
- مصرف کافئین و قهوه را به حداقل برسانید.
- ورزش و تحرک را فراموش نکنید . ورزش روزانه بطور منظم به مدت نیم ساعت هم برای سلامتی و هم برای سوخت و ساز بدن و نیز رسیدن به وزن مطلوب و در نتیجه عملکرد سیستم هورمونی مفید است .فعالیتهایی مثل یوگا ، شنا و پیاده روی جنبه آرام بخشی نیز دارند. مخصوصا زنانی که دچار بی نظمی سیکل پریود و تخمدان پلی سیستیک هستند از ورزش و رژیم غذایی سود میبرند.
- رژیم غذایی باید سبک و قابل اجرا باشد. از رژیمهای سنگین و فشرده و غیر اصولی که وعده کاهش وزن در مدت کوتاه به شما میدهند اجتناب کنید.
- به مصرف مکمل های ضروری اهمیت بدهید. ازجمله اسید فولیک که باید از سه ماه قبل از اقدام به بارداری و آی وی اف ، در طول مدت بارداری و پس از ان ادامه داد. ممکن است مکملهای دیگری نیز توسط پزشک شما تجویز شود که حاوی اسید امینه ها ویا مواد دیگری است که برای عملکرد سیستم تولید مثل لازم هستند . از مصرف خودسرانه و بیش از اندازه انها خودداری کنید .
- پس از انجام عمل تخمک گیری و انتقال جنین باید از انجام کارهای سنگین خودداری کنید. هرگونه فشار به کف لگن مانند یبوست ممکن است به ضرر شما باشد. اما استراحت مطلق در هیچ یک از رفرنسهای علمی توصیه نشده است.
- مصرف داروهای هورمونی تجویز شده جهت انتقال جنین را تا زمان انجام آزمایش بارداری ادامه دهید.
- میتوانید از انجام پی آر پی که در واقع تزریق پلاسمای غنی از پلاکت است و در برخی موارد که اندومتر ضخامت و کیفیت مورد نظررا نداشته باشد و یا نتیجه کاشت جنین در آی وی اف های قبلی منفی بوده باشد سود ببرید.
- خواب کافی داشته باشید.
- بهتر است از مدتی قبل از آی وی اف از مصرف الکل و سیگار و قلیان که حاوی مواد سمی برای بدن شما و جنین هستند اجتناب کنید.چراکه کیفیت اسپرم و تخمک و نیز جنین را کاهش داده پس از انتقال جنین هم اثرات منفی بر نتیجه باروری و آی وی اف دارند.
- حتی المقدور در معرض الاینده های محیطی و هوای الوده هم قرار نگیرید.
- از گوشی موبایل و امواج اینترنت هم تا حد امکان دور باشید .
تنگی دهانه رحم چگونه باعث نازایی می شود؟
