جويدن غذا مي تواند باعث تکان خوردن قطعه هاي شکسته دندان شما شود که در نتيجه آن، مغز دندان (پالپ) تحريک مي شود. همچنين هنگامی که نيروي گاز گرفتن آزاد مي شود، ترک دندان به سرعت بسته مي شود و يک درد شديد و تيز ايجاد مي کند. در نهايت مغز دندان آسيب مي بيند و درد و ناراحتي دندان به يک درد مداوم تبديل مي شود و حتي هنگامی که در حال جويدن غذا هم نباشيد، اين درد شديد وجود خواهد داشت. این احتمال وجود دارد که ترک خوردگی دندان باعث بروز عفونت در بافت مغز دندان شود. این عفونت می تواند به استخوان و لثه های اطراف دندان نیز سرایت کند و مشکلات بیشتری برای دندان به وجود آورد.
چگونه از شکستن دندان خود آگاه شویم؟
شکستگی و ترک خوردن دندان، می تواند علائم مختلفی داشته باشد که از مهم ترین آن ها درد شدید در هنگام جویدن غذا و احتمالاً در هنگام آزاد کردن فشار گاز گرفتن، و نيز احساس درد در هنگامی که دندان شما در معرض دماهاي خيلي گرم يا خيلي سرد قرار مي گيرد، مي باشد. در بسياري از موارد ممکن است درد به صورت مقطعي شدت بگيرد و دوباره متوقف شود و در نتيجه دندانپزشک نتواند به راحتی محل دنداني که باعث درد و ناراحتي شده است را تشخيص دهد.
چرا دندان ترک مي خورد؟
عوامل بسياري مي تواند باعث شکستگي يا ترک خوردن دندان شود که مهم ترين آن عبارت است از:
- خرد کردن مواد سخت با دندان که مي تواند باعث وارد آمدن فشار بسيار زيادي بر روي دندان شود.
- پُر کردن دندان در حجم زیاد که می تواند باعث ضعیف شدن دندان شود.
- جویدن یا گاز گرفتن اجسام سخت مانند یخ، آب نبات، هسته میوه ها یا استخوان گوشت
- وارد آمدن ضربه محکم به چانه یا فک پایینی
- بیماری های لثه درصورتی که منجر به آسیب دیدگی استخوان شود. این عامل می تواند احتمال بروز شکستگی در محل ریشه دندان را نیز افزایش دهد.
- تغییرات ناگهانی دمای دهان
علائم شکستگی دندان
- احساس ناهمواری روی سطح دندانتان وقتی زبانتان را روی آن می کشید
- سوزش لثه در اطراف دندان خرد شده
- سوزش زبانتان از "گرفتن" آن بر روی لبه های ناهموار و خشن دندان
- احساس درد هنگامی که فشار روی دندان است (مواقعی که در حال گاز زدن یا جویدن هستید)، اگر شکستگی به اعصاب دندان نزدیک باشد، این درد می تواند شدید باشد.
تشخیص شکستگی دندان
تشخیص علائم شکستگی دندان غالباً به سادگی امکان پذیر نیست. دندانپزشک ابتدا یک معاینه کامل از دهان و دندان های شما به عمل می آورد و بیشتر بر روی دندان مورد نظر متمرکز می شود. ممکن است دندانپزشک از یک ابزار تیز به نام اکسپلورر برای یافتن محل ترک خوردگی دندان استفاده کند و وضعیت لثه ها در اطراف دندان را نیز بررسی کند تا بتواند هرگونه آسیب دیدگی یا حالت غیرمعمول را در آن تشخیص دهد. همچنین ممکن است دندانپزشک از دندان شما عکس اشعه ایکس بگیرد، هرچند که این نوع عکس معمولاً ترک خوردگی را نشان نمی دهد.
ممکن است دندانپزشک شما از یک ابزار مخصوص برای تست کردن دندان از نظر وجود شکستگی و ترک استفاده کند. این وسیله شبیه به یک مسواک بدون پرز است که وقتی شما آرواره ها را برای گاز گرفتن بر روی هم قرار می دهید، این وسیله بر روی یک قسمت از دندان قرار داده می شود. اگر در این حالت شما احساس درد داشته باشید، پس به احتمال زیاد همان دندانی که در حال تست شدن است، دچار ترک خوردگی می باشد.
عوامل خطرناکی که باعث شکسته شدن دندان ها می شوند
دندان های ضعیف نسبت به دندان های قوی، بیشتر در معرض شکستن قرار می گیرند ، برخی از عواملی که باعث کاهش استحکام دندان می شوند عبارت اند از:
- حفره ها و پوسیدگی دندان باعث فرسایش مینای دندان می شوند. همچنین در صورتی که برای پرکردن دندان از مواد بسیار زیادی استفاده شود، دندان تضعیف خواهد شد.
- دندان قروچه نیز می تواند باعث فرسایش مینای دندان شود.
- خوردن بسیاری از غذاهای اسیدی مانند آب میوه، قهوه و غذاهای تند می تواند مینای دندان را از بین ببرد و سطح دندان ها را در معرض خطر قرار دهد.
- ریفلاکس اسید یا سوزش سر دل، دو وضعیت گوارشی که اسید معده را به دهان شما وارد می کنند و می توانند به مینای دندان صدمه بزنند.
- اختلالات خوردن یا مصرف بیش از حد الکل می تواند باعث استفراغ مکرر شود که به نوبه خود می تواند اسید مینا را از بین ببرد.
- شکر در دهان شما باکتری تولید می کند و باکتری ها می توانند به مینای دندان حمله کنند و باعث شکستن دندان ها می شود.
- مینای دندان با گذشت زمان کاهش می یابد. در یک مطالعه منتشر شده در مجله اندودنتیکس، تقریبا دو سوم از کسانی که دندان های ترک خورده داشتند بیش از 50 سال سن داشتند.
روش های ترمیم دندان شکسته
روش های پیشنهادی مربوط به معالجه و بهترین روش ترمیم دندان شکسته به علت و میزان آسیب و پوسیدگی دندان بستگی دارد. در اینجا چند روش که دندانپزشکان برای ترمیم دندان شکسته استفاده می کنند را توضیح می دهیم.
کانتورینگ دندان از روشهای ترمیم دندان شکسته
اگر شکستگی بسیار جزئی و کوچک باشد کار ترمیم دندان شکسته شامل گرد کردن و شکل دادن لبه های تیز دندان و صیقل دادن و صاف کردن آن به طوریکه با سایر دندانها همخوانی پیدا کند و شکستگی دندان از نظر زیبایی طبیعی جلوه کند.
روش پر کردن یا چسباندن دندان شکسته
در این روش ترمیم دندان شکسته از مواد دندانپزشکی مخصوص استفاده می شود و در قسمت شکستگی یا ترک قرار می گیرنداین مواد می تواند امالگام یا کامپوزیت یا گلاس اینومر و غیره باشد و سپس توسط دندانپزشک آن را هم راستا با سایر دندانها فرم و شکل می دهد، بعد از آن مواد سفت و سخت می شود تا دندان شکسته طبیعی تر به نظر آید.
روکش برای ترمیم دندان شکسته
روکش کردن دندان یکی از روشهای ترمیم دندان شکسته است که معمولا برای هر بیمار به طور اختصاصی ساخته می شوند تا بتوانند جایگزین قسمت شکسته دندان باشند و در این حالت قسمت های پایه و ساختار اصلی دندان سالم باقی می ماند. در این روش ، یک تاج دندان مصنوعی جزئی یا کامل ساخته می شود و سپس به دندان وصل می شود تا استحکام بیشتری داشته باشد و تا حد ممکن دندان طبیعی را حفظ کند. اغلب برای اطمینان از موفقیت در ترمیم دندان شکسته درمان کانال ریشه نیز لازم است.
درمان کانال ریشه روش ترمیم دندان شکسته
برای صدمات شدیدتر، وقتی که ساختار داخلی (پالپ) دندان آسیب دیده است، می توان با روند تمیز کردن و پر کردن، ریشه طبیعی دندان را نجات داد. با حفظ ریشه طبیعی دندان، تاج و مینای طبیعی دندان به طور کلی ضعیف شده و نیاز به تعبیه یک تاج مصنوعی وجود دارد.
کشیدن دندان راه حل نهایی برای ترمیم دندان شکسته
برای دندانهای بسیار آسیب دیده که توسط هیچ یک از روش های ترمیم دندان شکسته که در بالا ذکر شد امکان نجات آنها وجود نداشته باشد کشیدن دندان آخرین گزینه ممکن است. کشیدن دندان منجر به ایجاد شکاف و فاصله بین دندان ها خواهد شد. برای حفظ سلامت لثه و زیبایی لبخند و افزایش اعتماد به نفس شما نیاز به نوعی از دندان مصنوعی در این زمان احساس می شود. در این مواقع از روش های کاشت و ایمپلنت دندانی برای ترمیم دندان شکسته استفاده می شود.
چگونه می توان از شکستگی و ترک خوردن دندان جلوگیری کرد؟
اگرچه ترک خوردن دندان به طور کامل قابل پیشگیری نیست، اما با انجام برخی از اقدامات و رعایت چند نکته می توان حساسیت دندان در برابر شکستگی و ترک خوردن را تا حد زیادی کاهش داد:
- از جویدن مواد سخت مانند یخ، دانه های سفت ذرت و انتهای خودکار و مداد خودداری کنید.
- از شکستن و خرد کردن اجسام سخت با دندان خود اکیداً خودداری کنید.
- اگر در هنگام خواب، دندان قروچه دارید و دندان های خود را به روی هم فشار می دهید، از دندانپزشک بخواهید که یک محافظ دهانی یا وسیله مناسب دیگر برای محافظت از دندان های شما تجویز کند.
- هنگامی که ورزش های تماسی که احتمال برخورد در آن ها زیاد است، انجام می دهید حتماً از محافظ دهانی یا ماسک محافظ صورت استفاده کنید.
مراقبت از دندان شکسته
در حالی که به احتمال زیاد برای ترمیم دندان شکسته شده به یک دندانپزشک نیاز دارید، اما راه هایی وجود دارد که تا زمانی که به پزشکتان مراجعه کنید می توانید از آنها برای جلوگیری از آسیب بیشتر به دندان خود استفاده کنید. این موارد عبارت اند از:
- برای محافظت از زبان و لثه ی خود، از مواد پرکننده ی موقتی دندان استفاده کنید، یک کیسه چای، آدامس بدون قند یا موم دندانی بر روی لبه ی ناهموار دندان قرار دهید.
- اگر درد دارید، از داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن استفاده کنید.
- اگر دندان تراشیده شده باعث سوزش در آن ناحیه می شود، روی گونه هایتان یخ قرار دهید.
- برای حذف مواد غذایی که بین دندان ها گیر کرده اند، استفاده از نخ دندان ضروری می باشد، چرا که هنگام جویدن فشار بیشتری روی دندان خرد شده ایجاد می کند.
- اجتناب از جویدن با دندان شکسته
- روغن میخک را اطراف لثه ای که درد دارد بمالید تا باعث از بین رفتن درد شود.
- هنگام ورزش و برای جلوگیری از دندان قروچه در خواب، از یک محافظ دهان استفاده کنید.
ترمیم دندان به روش اینلی و آنلی
