به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از مهر، اختلاف نظر مسئولان وزارت علوم و دانشگاه آزاد بر سر ظرفیت های پذیرش دانشجو، موضوع تازه ای نیست و به نظر می رسد این اختلافات همگی به یک کلیدواژه ختم می شود؛ «کاهش ظرفیت در دانشگاه آزاد». حذف مرحله تکمیل ظرفیت ارشد، ممانعت از صدور مجوز برای پذیرش دانشجو، عدم تأیید برخی رشته های محل های دانشگاه و همچنین الزام دانشگاه آزاد به اصلاح ساختار کد رشته های یک بار پذیرش، از جمله موارد اختلاف میان این دو نهاد در سال های اخیر بوده است.
حالا مناقشه جدیدی میان بزرگ ترین مرکز آموزشی و پژوهشی ایران و وزارت علوم شکل گرفته که سر منشأ آن به جدیدترین مصوبه شورای گسترش این وزارتخانه در خصوص محدودیت پذیرش دانشجو در دانشگاه ها بر می گردد.
منصور غلامی وزیر علوم در مصاحبه ای که ابتدای امسال داشت، در تشریح جزئیات این مصوبه توضیح داده بود که «پذیرش دانشجو در کشور بر اساس شاخص های کیفی نظام مند و در سال ۱۴۰۰ بر مبنای شاخص های جدید صورت خواهد گرفت. از شاخص های اصلی آن هیأت علمی است که باید دانشگاه ها برای پذیرش دانشجو هیأت علمی استاندارد از نظر تعداد، رشته و گرایش داشته باشند، لذا به دانشگاه هایی که این شاخص ها را نداشته باشند دانشجو داده نمی شود».
غلامی در ادامه این را هم گفته بود که برای دانشگاه های آزاد و غیرانتفاعی که بخش غیردولتی هستند با یک اغماضی از نظر نوع قرارداد استخدامی، تعداد هیأت علمی آنها را کم نکرده ایم اما اعلام کرده ایم اگر هیأت علمی تمام وقت نیست، می توانید از هیأت علمی پاره وقت نیز استفاده کنید، همچنین آنها برای برخی رشته ها می توانند از ظرفیت استاد مدعو استفاده کنند».
بر اساس این مصوبه در مقطع کارشناسی به ازای هر عضو هیئت علمی (صرف نظر از مرتبه علمی)، ۴ دانشجو، برای مقطع کارشناسی ارشد به ازای هر عضو هیئت علمی در مرتبه استادیاری ۲ و در مراتب دانشیاری و استادی ۳ دانشجو قابل پذیرش است. برای مقطع دکتری نیز به ازای هر سه عضو هیئت علمی در مرتبه استادیاری، هر دو عضو هیئت علمی در مرتبه دانشیاری و یک عضو هیئت علمی در مرتبه استادی، یک دانشجو قابل پذیرش است.
این مصوبه ظرفیت پذیرش در دوره دکتری و ارشد دانشگاه آزاد را تا حد زیادی کاهش داده و دانشگاه آزادی ها را با یک شوک رو به رو کرده است؛ در همین رابطه رئیس مرکز سنجش، پذیرش و امور فارغ التحصیلی دانشگاه آزاد به تشریح ابعاد کاهش ظرفیت و چرایی آن پرداخته و از تلاش برای حل این اختلاف با شورای گسترش خبر داده است.
متن این مصاحبه به شرح زیر است:
بهروز طهماسب کاظمی با اشاره به آخرین مصوبه شورای گسترش وزارت علوم در خصوص اعمال محدودیت پذیرش در دوره دکتری در دانشگاه ها گفت: وزارت علوم در انتهای سال ۹۹ و در اسفندماه مصوبه ای را به دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ کرد که بر اساس این مصوبه، حدود ۵۰ درصد ظرفیت های ما را در دوره دکتری کاهش دادند. در مقاطع کارشناسی ارشد نیز ظرفیت دانشگاه آزاد اسلامی را ۷۵ درصد کاهش داده اند.
رئیس مرکز سنجش، پذیرش و امور فارغ التحصیلی دانشگاه آزاد درباره چرایی کاهش ظرفیت در دوره دکتری توضیح داد و گفت: در جلسه ای از شورای گسترش وزارت علوم تحقیقات و فناوری که با هدف افزایش کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه ها در وزارت علوم تشکیل شد؛ موضوع به صورت کلی مطرح و در مورد آن تصمیم گرفته شده است. از نظر دانشگاه آزاد اسلامی اشکالاتی به این مصوبه وارد است که از نگاه تصمیم گیرندگان مغفول مانده است.
انتقادات دانشگاه آزاد به مصوبه کاهش ظرفیت وزارت علوم
وی با اشاره به انتقادات دانشگاه آزاد به این مصوبه گفت: اولاً در برنامه ششم توسعه نسبت هیأت علمی به دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی یک به ۴۳ تعیین شده است. این نسبت برای دانشگاه های دولتی تابع وزارت علوم تحقیقات و فناوری یک به ۲۰ تعیین شده است. با ظرفیتی که در این مصوبه برای دانشگاه آزاد تعیین شده است؛ نسبت هیأت علمی به دانشجو را دانشگاه آزاد اسلامی تا یک به ۲۳ کاهش می دهد. از طرف دیگر این نسبت برای دانشگاه های دولتی تا یک به ۲۵ افزایش یافته است. با این تصمیم معلوم نیست چرا این نسبت برای دانشگاه آزاد اسلامی که هیچ درآمدی از بودجه دولتی ندارد از دانشگاه های دولتی کمتر دیده شده است.
کاظمی خاطرنشان کرد: علاوه بر این در جلسه مذکور موضوع دانشگاه های دولتی و غیر انتفاعی مطرح شده و در مورد آنها تصمیم گیری شده است و موضوع دانشگاه آزاد اسلامی مطرح نبوده است؛ اما در تعیین ظرفیت ها برای دانشگاه آزاد اسلامی هم تعیین تکلیف و تصمیم گیری شده است. از طرفی در صورت تصمیم به تعمیم این مصوبه به دانشگاه آزاد اسلامی باید دانشگاه آزاد اسلامی همانند دانشگاه های غیر انتفاعی مورد توجه قرار می گرفت و با آمار و اطلاعاتی که از اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در اختیار است، ظرفیت دانشگاه آزاد اسلامی در تمامی رشته گرایش / مقطع ها با درصد قابل توجهی افزایش پیدا می کرد.
یک محاسبه اشتباه در میان است / از ما اطلاعات هیأت علمی رسمی و پیمانی را خواستند
این مقام مسول دانشگاه آزاد در پاسخ به این سوال که آیا این اطلاعات را دانشگاه آزاد در اختیار شورا قرار داده است؟ گفت: اطلاعاتی که از دانشگاه آزاد درخواست شد، اطلاعات اعضای هیأت علمی رسمی و پیمانی تمام وقت بوده است. در حالی که علیرغم اینکه در مصوبه مذکور در مورد دانشگاه آزاد سکوت شده است اما اطلاعات درخواستی شبیه اطلاعات دانشگاه های دولتی بوده است. این در حالیست که در مورد مؤسسات غیر دولتی و غیرانتفاعی مقرر شده ملاک عمل همه اعضای هیأت علمی اعم از رسمی، پیمانی و حق التدریس باشد. در صورتی که این ملاک برای دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته شود ظرفیت دانشگاه آزاد اسلامی با همین وضعیت فعلی تا حدود سه میلیون دانشجو افزایش می یابد.
دانشگاه آزاد ۷۰ هزار هیأت علمی همکار دارد
طهماسب کاظمی ضمن اشاره به اینکه با احتساب اعضای هیأت علمی حق التدریس و مدعو، دانشگاه آزاد اسلامی نزدیک به ۷۰ هزار نفر عضو همکار هیأت علمی دارد، تصریح کرد: بیش از ۲۳ هزار نفر به عنوان عضو هیأت علمی رسمی و پیمانی تمام وقت و نیمه وقت در مجموعه دانشگاه مشغول به فعالیت هستند.
کاهش ۷۵ درصد ظرفیت در دوره کارشناسی!
وی در ادامه به ظرفیت پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی در مقاطع مختلف بر اساس مصوبه قبلی شورای گسترش اشاره کرد و گفت: طبق مجموعه مصوبات قبلی شورای گسترش درباره رشته / محل های مجوز دار، دانشگاه آزاد در مقطع کاردانی ناپیوسته، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ناپیوسته و کاردانی پیوسته یک میلیون و ۹ هزار و ۹۲۰ صندلی مصوب دارد. در مقطع ارشد نیز ۱۴۰ هزار و ۵۵۰ صندلی مصوب دارد و در دوره دکتری به ۱۱ هزار و ۹۳۸ نفر، مجوز پذیرش داده شده است.
کاظمی خاطرنشان کرد: در مصوبه جدید شورای گسترش، ۵۱۶ هزار و ۵۸۸ ظرفیت مصوب پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی در مقطع کارشناسی به ۱۳۳ هزار نفر تقلیل داده شده است و اعلام شده که این ظرفیت باید ۷۵ درصد کاهش یابد. این اقدام حتی برای دانشگاه های دولتی که از بودجه عمومی کشور تأمین می شوند هم به هیچ وجه قابل انجام نیست و کاهش درآمدهای شهریه ای دانشگاه تا ۲۵ درصد درآمد فعلی، اصلاً امکان پذیر نیست.
در مصوبه جدید شورای گسترش، ۵۱۶ هزار و ۵۸۸ ظرفیت مصوب پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی در مقطع کارشناسی به ۱۳۳ هزار نفر تقلیل داده شده است و اعلام شده که این ظرفیت باید ۷۵ درصد کاهش یابد
آمار داوطلبان سال گذشته دانشگاه آزاد در سه مقطع
رئیس مرکز سنجش، پذیرش و امور فارغ التحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به آمار داوطلبان سال گذشته در سه مقطع گفت: در سال گذشته در مقطع دکتری ۵۰ هزار و ۲۶۸ نفر، در مقطع کارشناسی ارشد ۱۹۵ هزار و ۶۵۷ نفر و در مقطع کارشناسی پیوسته ۴۱۴ هزار و ۳۵۴ نفر داوطلب ورود به دانشگاه آزاد بوده اند. با این عددی که گزارش کردم، چیزی حدود ۱۰۰ درصد بیشتر از ظرفیت دانشگاه آزاد متقاضی تحصیل وجود داشته است. اگر طبق مصوبه پایان سال ۱۳۹۹ این ظرفیت را تا ۲۵ درصد ظرفیت فعلی دانشگاه کاهش دهیم، نسبت صندلی به داوطلب در رشته محل های دانشگاه آزاد اسلامی به طور متوسط یک به هشت خواهد شد و این یعنی طبق مصوبات مرتبط با سنجش و پذیرش نحوه جذب دانشجو در بسیاری از رشته های کاردانی و کارشناسی دانشگاه به کل تغییر خواهد کرد و در بسیاری موارد باید جذب دانشجو از طریق آزمون ورودی باشد که البته شورای سنجش و پذیرش تغییر نحوه پذیرش از بدون آزمون به با آزمون را هم ممنوع کرده است.
کاظمی در ادامه بیان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی دارای ۴۷۳ واحد دانشگاهی در ۳۶۰ شهر است که در ۱۵۰ محل دانشگاهی دوره دکتری برگزار می شود که زیرساخت های لازم، آزمایشگاه و عضو هیأت علمی لازم برای برگزاری این دوره ها را طی چندین سال برگزاری این دوره ها فراهم نموده و با کاهش ظرفیت، این امکانات بلا استفاده مانده و زیان ده خواهند شد.
رئیس مرکز سنجش، پذیرش و امور فارغ التحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: این ۴۷۳ واحد دانشگاهی در هر شهرهایی که قرار دارند، در واقع بهترین زیرساخت های فیزیکی و آموزشی آن شهر به حساب می آیند؛ حتی در بسیاری از موارد از بسیاری از دانشگاه های دولتی، زیرساخت های بهتری داریم و اعضای هیأت علمی مدعو و حق التدریس واحدها، عمدتاً اعضای هیأت علمی دانشگاه های دولتی اند که با دانشگاه آزاد اسلامی همکاری می کنند.
با مصوبه شورا، ظرفیت برخی رشته ها صفر می شود
وی با بیان اینکه این یک افتخاری برای دانشگاه آزاد اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است که توانسته شبکه به این بزرگی را به صورت خودگردان در نظام ایجاد و به شهروندان خدمت رسانی کند، گفت: با این ظرفیتی که به صورت خودگردان اداره می شود و هیچ حمایتی از سوی دولت صورت نمی گیرد، کاهش ظرفیت، آن هم در رشته محل های دکتری که ظرفیت آن بعضاً ۳ تا ۵ نفر است منطقی و امکان پذیر نیست. زیرا اگر ظرفیت ۳ نفره در یک رشته محل به میزان ۵۰ درصد کم شود، رسماً ظرفیت پذیرش در آن رشته محل، به صفر می رسد و عملاً آن دوره تعطیل خواهد شد. از این رو با وجود زیر ساخت های ایجاد شده و امکاناتی که در واحدهای دانشگاهی وجود دارد، به لحاظ آمایشی، اجرایی شدن این مصوبه و مدیریت کردن آن امکان پذیر نیست.
کاظمی در پاسخ به این سوال که بر اساس این مصوبه، ظرفیت چند رشته محل دانشگاه آزاد صفر می شود؟ گفت: این موضوع را بررسی نکردیم ولی حداقلش این است که حتی در مقطع دکتری نه در دانشگاه آزاد بلکه در تمام زیر نظام های آموزش عالی در بعضی از رشته / گرایش / محل ها رقابت بسیار شدید خواهد شد. البته وزارت علوم می تواند آن دسته از رشته گرایش هایی که بار مالی زیادی برای دولت دارد، یا متقاضی برای آنها وجود ندارد و یا احیاناً کشور نیازی به آنها ندارد را کنترل و رشته محل جایگزین کند.
مصوبه وزارت علوم، مخالف نقشه جامع علمی کشور است
این مقام مسئول دانشگاه آزاد تصریح کرد: اگر سیاست های کلی نظام بر محدودسازی دوره تحصیلات تکمیلی باشد که مطمئنم این طور نیست، نیازمند برنامه ریزی دقیق چند دوره ای است. البته مطمئنم که این سیاست که با شعار کیفیت در حال پیگیری است، مخالف نقشه جامع علمی کشور است و قطعاً سیاست گذاران کلان نظام مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی با این رویکرد مخالفند.
رئیس مرکز سنجش، پذیرش و امور فارغ التحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: با توجه به مصوبه ای که شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزارت علوم تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ کرده است، دانشگاه آزاد اسلامی در حال تدوین برنامه راهبردی و سند آمایش دانشگاه است و بعد از نهایی شدن، آن را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه خواهیم کرد. سند آمایش دانشگاه آزاد اسلامی اگر تصویب شود، خیلی از این مصوبات تحت تأثیر قرار می گیرد و دوباره باید بازنگری شود. ان شاءالله این اتفاق به زودی رخ دهد؛ تا هماهنگی بین کل زیر نظام های آموزش عالی کشور به شکلی که بتواند در نقطه بهینه قرار بگیرد، ایجاد شود.
امکان اجرایی کردن مصوبه شورای گسترش وجود ندارد / رایزنی برای حل مشکل
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر در پذیرش های دانشگاه آزاد، امکان اجرایی کردن مصوبه شورای گسترش وجود ندارد، گفت: البته باید مذاکراتی بین دانشگاه و وزارت علوم انجام و این مشکل حل شود. ریاست دانشگاه و مجموعه وزارت علوم تحقیقات فناوری در حال رایزنی در این مورد هستند و انشاالله مشکلات مرتفع خواهد شد.
وی افزود: البته دانشگاه موضوع را از طریق طرح در دیوان عدالت اداری نیز پیگیری کرده است تا در صورت عدم رعایت عدالت در سیاست های وزارت علوم تحقیقات و فناوری در مورد نظام های شهریه پرداز در این خصوص مشکلات را مرتفع سازد.
وزارت علوم با توسعه دوره های شهریه پرداز، شهریه دانشگاه را کنترل می کند
عضو شورای گسترش دانشگاه آزاد اسلامی افزود: برداشت مدیران دانشگاه این است که وزارت علوم دانشگاه آزاد اسلامی را به دلیل قدمت و توانمندی علمی مانند دانشگاه های دولتی ارزیابی می کند؛ ولی در اعمال سیاست ها از طرفی با یک مصوبه ظرفیت این شبکه عظیم دانشگاهی را تا حدود یک سوم کاهش می دهد. از طرفی شهریه دانشگاه را از طریق توسعه بی رویه دوره های شهریه پرداز نوبت دوم و پردیس ها در دانشگاه های دولتی کنترل می کند و اجازه ارائه خدمات بر اساس قیمت تمام شده را در فضای غیر رقابتی به وجود آمده نمی دهد.
وزارت علوم در اعمال سیاست ها از طرفی با یک مصوبه ظرفیت این شبکه عظیم دانشگاهی را تا حدود یک سوم کاهش می دهد. از طرفی شهریه دانشگاه را از طریق توسعه بی رویه دوره های شهریه پرداز نوبت دوم و پردیس ها در دانشگاه های دولتی کنترل می کند
دانشگاه آزاد با پیروی از این سیاست ها تعطیل می شود
وی افزود: از طرفی با افزایش چند برابری ناگهانی حقوق اعضای هیأت علمی هزینه های جاری دانشگاه را چند برابر می کند و در کنار همه این اقدامات محدود کننده، مؤسسات کوچک آموزش عالی غیر انتفاعی را بدون داشتن هیأت علمی و زیرساخت های لازم مانند فضای آموزشی، آزمایشگاه و غیره از اکثر ارزیابی های فنی مستثنی نموده و مورد حمایت قرار می دهد. دانشگاه آزاد اسلامی در صورت پیروی از این سیاست ها به صورت قطع در بازه زمانی کوتاه تعطیل خواهد شد. این موضوع باعث می شود که در صورت عدم حل موضوع از سوی وزارت علوم تحقیقات و فناوری موضوع از طریق دیوان عدالت و سایر مراجع بالادستی نظام مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی پیگیری می شود.
وزارت علوم پیش از این اولویت خود را اجرای سیاستهای کیفی سازی نظام آموزش عالی عنوان کرده و هدف از مصوبه هایی نظیر مصوبه «الگوی جدید تخصیص ظرفیت پذیرش دانشجو» را کیفی سازی آموزش در دوره های تحصیلات تکمیلی، مقابله با مدرک گرایی و خروجی بهتر دانشگاه ها اعلام کرده است. اما بنا بر اظهارات رئیس مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد، شورای گسترش این وزارتخانه در محاسبه تعداد اعضای هیات علمی این دانشگاه برای تخصیص ظرفیت پذیرش دانشجو دچار اشتباه محاسباتی شده و دانشگاه آزاد را هم رده با دانشگاه های دولتی دیده است! در حالی که به گفته کاظمی، دانشگاه آزاد باید مانند سایر زیر نظام های شهریه ای (مؤسسات غیر دولتی و غیرانتفاعی) در نظر گرفته شود.
مخالفت وزارت علوم با برگزاری کنکور ۱۴۰۰ به شیوه نظام قدیم
