سی وسه پل یا پل الله وردی خان، پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که زیرنظر الله وردی خان اوندیلادزه و با معماری استاد حسین بنا اصفهانی بر روی زاینده رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و جای برگزاری مراسم جشن آب پاشان و همچنین مراسم خاج شویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بوده است. اندیشهٔ بنای سی وسه پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال پادشاهی شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله وردی خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید. در سفرنامه های سیاحان اروپایی آن دوران؛ به برگزاری این جشن اشاره هایی شده است. در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یک دیگر در این مراسم شرکت می کرده اند. ارامنهٔ جلفای اصفهان هم مراسم خاج شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می کرده اند. این پل یکی از شاه کارهای معماری و پل سازی ایران محسوب می شود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است.پرسی سایکس، سی وسه پل را یکی از پل های درجه اوّل جهان خواند، شاردن آن را شاه کار معماری و شگفت آفرین و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران خواند.و به قول لرد کرزن «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می توان آن را باشکوه ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد». دن گارسیا در این باره می نویسد: «این پل نیز از بناهای الله وردی خان گرجی است و با این که دشمنان و حاسدانش می گویند این بنا با پول ساخته شده است، نمی توانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم این است که الله وردی خان پل را به خرج خود ساخته است».یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام علی نقی کمره ای تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آورده است و این سال، درست هم زمان با روزهایی است که خیابان بی همتای چهارباغ هم ساخته شده است. سی وسه پل، چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا متصل می کند.این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.بر اساس نظر کارشناسان زمین شناسی و میراث فرهنگی مصالح، پایه و فونداسیون این پل به گونه ای طراحی شده که استحکام آن تنها در رطوبت است و خشکی ادامه دار رودخانه در درازمدّت امکان خطر برای سی وسه پل را بسیار فراوان می نماید.
معرفی سی و سه پل
سی وسه پل به عنوان یکی از مشهورترین جاهای دیدنی اصفهان شناخته می شود؛ به طوری که بسیاری از ما این شهر زیبا را با آن می شناسیم. اگرچه امروز با خشک شدن آب زاینده رود، سی و سه پل نیز دیگر حال و هوای گذشته را ندارد؛ ولی این پل همچنان به عنوان یکی از نمادهای شهر اصفهان شناخته می شود. این پل در طول تاریخ با نام های مختلفی خوانده شده است که از جمله آن ها می توان به پل شاه عباسی، پل الله وردی خان، پل جلفا، پل چهل چشمه و پل سی وسه چشمه اشاره کرد.
سی و سه پل ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و منعکس شدن تصویر پل در آب زیبایی آن را دوچندان می کند.
پیترو دلاواله سی و سه پل را چنین توصیف می کند:روی این رودخانه پلی وجود دارد که تماما از آجر ساخته شده و عرض آن از تمام پل های رم بیشتر است و طول آن حداقل سه تا چهار برابر آن پل ها است. معماری این پل به طرز عجیبی انجام گرفته و دو طرف آن طاق نماهایی وجود دارد که مردم از زیر و بالای آن عبور می کنند. آنچه بیشتر نظر ایشان را جلب می کند، راهروهای پل است که تقریبا هم سطح قرار گرفته و زمزمه ی آب در طبقه ی زیرین پل به خصوص در تابستان های گرم بسیار خوش آیند است.
سی و سه پل کجاست؟
سی و سه پل در ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا از یک سو و ابتدای شمالی خیابان چهارباغ عباسی (میدان انقلاب) در دیگر سو واقع شده است. برای دسترسی می توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. ایستگاه متروی سی و سه پل در فاصله چند قدمی پل واقع شده است. همچنین ایستگاه اتوبوس میدان انقلاب در دیگر جانب پل قرار دارد. برای استفاده از خودروی شخصی، ترافیک منطقه را در ساعات شلوغی در نظر داشته باشید.
تاریخچه سی و سه پل
پل سی و سه پل یا پل الله وردی خان با قدمتی که به دوران حکومت شاه عباس اول صفوی بازمی گردد، با نظارت و هزینه سردار معروف صفوی، الله وردی خان، روی زاینده رود ساخته شد. ساخت بنای سی و سه پل در سال ۱۰۰۸ هجری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس اول مطرح شد و در سال ۱۰۱۱، الله وردی خان اوندیلادزه گرجی مامور اتمام آن شد. معمار سی و سه پل نیز استاد حسین بنا اصفهانی بود که پسر او شاهکارهایی نظیر مسجد شیخ لطف الله را ساخته است. شاعر زمان شاه عباس به نام شیخ علی نقی کمره ای هم در یکی از اشعار خود زمان ساخت پل را ۱۰۰۵ هجری عنوان کرده است.
معماری سی و سه پل
سی و سه پل چیزی در حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد. برای ساخت این پل از مصالحی مانند سنگ، آجر، ملات ساروج و گچ استفاده کرده اند. بر اساس نظر کارشناسان زمین شناسی و میراث فرهنگی، پایه و فونداسیون این پل به گونه ای ساخته شده است که رطوبت، دوام و استحکام آن را افزایش می دهد و به همین دلیل در درازمدت آب به آن آسیبی نزده است.در دو طرف پل طاق نماهای سرپوشیده ای به چشم می خورد که از یک طرف به رودخانه و از طرفی دیگر به میان پل مشرف هستند و باعث شده اند تا معبر باریک مسقفی در دو سوی پل ایجاد شود. پیاده رو پل دارای ۹۹ طاقچه است که در آن ها تابلوهای نقاشی وجود داشتند و امروزه اثری از آن ها دیده نمی شود.
چرا ۳۳ پل؟
نظریه های زیادی در رابطه با عدد ۳۳ وجود دارد که یکی از آن ها به ارتباط میان تبار گرجی الله وردی خان و الفبای ۳۳ حرفی گرجی اشاره دارد. عده ای این نظریه را کاملا رد کرده اند، چون سی و سه پل ابتدا ۴۰ دهانه داشت.برخی دیگر از کارشناسان بر این باور هستند که عدد ۳۳ مربوط به آناهیتا، الهه آب است و این پل در واقع نمادی از آناهیتا، الهه آب بوده است.
بهترین زمان بازدید از سی و سه پل
سی و سه پل بدون زاینده رود لطف سابق را ندارد؛ بنابراین بهترین زمان برای بازدید از سی و سه پل اوقاتی است که زاینده رود پرآب است و به شکوه همیشگی خود بازگشته است. در ساعات روشنایی روز امکان دیدن جزئیات بیشتری وجود دارد و شب های سی و سه پل با نورپردازی صفایی دیگر دارد. با این همه اگر قصد عکاسی دارید، در روز عکس هایی متنوع تر و کیفیت بهتر می توانید تهیه کنید.
مراسم های تاریخی در سی و سه پل
سی و سه پل در طول تاریخ محلی برای اجتماع شاعران، بزرگان، رجال و سایر مردم و همچنین برگزاری جشن ها و مراسم های گوناگون بوده است که برخی از آن ها شامل موارد زیر می شود:
- جشن آب پاشان یا آب ریزان: ریختن آب و گلاب روی یک دیگر در ۱۳ تیرماه
- مراسم خاج شویان: مراسمی مخصوص ارامنه اصفهان در دوران صفویه
- جشن نوروزی: هفت روز جشن نوروزی در عصر صفوی همراه با چراغانی و گل ریزان
و در پایان....
سی وسه پل بر روی زاینده رود اصفهان 33 دهانه، 295 متر طول و 14 متر عرض دارد و شاهکار معماری و پل سازی ایران و جهان محسوب می شود. امیدواریم از خواندن این مطالب لذت ببرید با ساعد نیوز همراه باشید.
معرفی کاخ چهلستون اصفهان
