دکتر روحانی رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه «سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» که بنا به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جهت دستیابی به اقتدار علمی و فناوری حوزه دفاعی و امنیت کشور در جلسه 837 مورخ 05/12/1399 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، را برای اجرا ابلاغ کرد.
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا و به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، متن این مصوبه به شرح ذیل است:
ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
دفتر عقیدتی – سیاسی فرماندهی معظم کل قوا
ارتش جمهوری اسلامی ایران
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی
وزارت اطلاعات
وزارت صنعت، معدن و تجارت
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
دانشگاه آزاد اسلامی
«سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» که بنا به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 837 مورخ 05/12/1399 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می گردد:
مقدمه
نیروهای مسلح انقلابی و قدرت آفرین در چارچوب فکری انقلاب اسلامی و در مسیر تحقق اهداف و آرمان های آن، خط مقدم تحرک و نشانه اقتدار ملت است. علم و فناوری به عنوان یکی از پیشران های اصلی و موتورهای محرک پیشرفت کشور در گام دوم انقلاب اسلامی است که این امر در حوزه دفاع و امنیت کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و نیازمند طرح ریزی دقیق و جامع است.
با استناد به سیاست های کلی علم و فناوری و سیاست های کلی نظام در موضوع خودکفایی دفاعی و امنیتی ابلاغی مقام معظم رهبری(حفظه الله) و باتوجه به راهبرد کلان 7 از نقشه جامع علمی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی سند «جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» که از این پس به اختصار «سند» نامیده می شود به شرح مواد آتی، طراحی و تدوین گردیده است.
در این راستا، «سند» به گونه ای تدوین شده است که مجموعه ای پویا و یکپارچه جهت دستیابی به اقتدار علمی و فناوری حوزه دفاع و امنیت مهیا شود و با همراهی ذی نفعان دخیل در پیشرفت علمی و تربیت انسان هایی آزاداندیش و برخوردار از قدرت منطق همراه با منطق قدرت، ارتباط گسترده با جامعه علمی و تقویت سرریز متقابل علم و فناوری بین بخش های نظامی و ملی را ساماندهی کند.
ماده 1- اصول و ارزش ها
با توجه به مبانی ارزشی نظام علم و فناوری مصرح در اسناد راهبردی شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله نقشه جامع علمی کشور، اصول و ارزش های بنیادین بخش علم و فناوری دفاعی و امنیتی کشور بدین شرح مقرر می گردد:
1- حاکمیت جهان بینی دینی و مبانی، اصول و منابع معرفتی و شناختی برگرفته از آن در تمام ساحتها و شئون اقتداریابی علمی و هماهنگی نظام مند همۀ علوم با یکدیگر و با دین مبین اسلام؛
2- قرآن محوری در همۀ فرایندهای تولید، توزیع و کاربست علم و فناوری؛
3- تداوم خط و روش ولایت الهیه بهعنوان جانمایة حرکت علمی نیروهای مسلح و اعمال آن در مسیر جهانترازی؛
4- جامعیت و کاملیت اسلام به عنوان یک اندیشۀ نظاممند برای پایهگذاری تفکر علمی از سطح نظریهپردازی، تولید علم و فناوری، معماری و طراحی مؤلفه ها، الگوها و نظامات علمی؛
5- حیات انقلابی و تلاش جهادی در راه پیشرفت علمی انقلاب اسلامی؛
6- همزیستی مسالمتآمیز با غیردشمنان در عین دشمنستیزی در مسیر تحقق اهداف علمی دفاعی انقلاب اسلامی؛
7- حداکثر اتکاء، اعتماد و استفاده از ظرفیت های ملی دانشگاهی، پژوهشی، دانشبنیان و صنعتی از جمله بخش خصوصی با توجه به صیانت علمی، وفاداری، رازداری و کتمان اسرار علمی؛
8- بهرهوریِ مدیریت علمی با کارآمدی، اثربخشی، هماهنگی و هم افزایی بخش های مختلف سازمانی و بینسازمانی، ارزشآفرین و هدایتگر؛
9- تحول گرایی، شکستن انگارهها، سنت ها و الگوهای رفتاری نادرست و ناکارآمد و عدم ایستایی و روزمرگی؛
10- شجاعت علمی، نوآوری، ابتکار و درنوردیدن راههای جدید و میانبر و رویشهای نوبه نو با بهرهمندی از آخرین دستاوردهای علمی و تجارب موفق گذشته؛
11- جامعیت و توازن علم، فناوری و محصول به شکل همافزا، منسجم و یکپارچه؛
12- بهادادن و ارزشگذاری در گزینش، انتصابات و حمایت از انسان های اندیشمند، نخبۀ جوان و مبتکر.
ماده 2- چشم انداز
در افق ۱۴۱۴ جمهوری اسلامی ایران یکی از قدرت های برتر علمی و فناوری در حوزة دفاعی و امنیتی جهان با ویژگیهای زیر است:
1- الهامبخش، تأثیرگذار و زمینهساز وحدت و همکاریهای علمی و ترویج فرهنگ مهدوی(عج) در مقیاس جهانی؛
2- توانا در شکستن مرزهای دانش و تولیدکنندة علوم و فناوری های بومی نرم، نیمه سخت و سخت دفاعی و امنیتی مورد نیاز؛
3- پشتیبان علمی پیشرفت همهجانبة کشور در گام دوم انقلاب اسلامی و برخوردار از نقش کلیدی در تحقق مرجعیت علمی جمهوری اسلامی ایران در جهان؛
4- سازمان و نیروی انسانی فعال، ولایت مدار، مسئولیتپذیر، ایثارگر، شهادت طلب، مؤمن، رضایت مند، برخوردار از خودباوری، وجدان کاری و انضباط، دشمنشناس، با روحیۀ تعاون و مشارکت علمی، متعهد به نظام و عظمت ایران اسلامی؛
5- برخوردار از بالاترین سطح اثربخشی در ارتقای نوآوری ملی؛
6- مؤثر در تقویت دیپلماسی دفاعی و امنیتی و عمومی کشور.
ماده 3- اهداف کلان
1- استحکام بخشی ساخت درونی قدرت بر پایة مؤلفة علم و فناوری دفاعی و امنیتی؛
2- جهانترازی و کسب اقتدار علمی دفاعی و امنیتی و پیشتازی و پیشبرندگی علمی کشور؛
3- دستیابی به علوم و فناوری های برترساز دفاعی با حداکثر همکاری های اثربخش با بخش ملی و بین المللی
4- توانایی در تولید سامانهها، تجهیزات و محصولات بدیع و نوظهور دفاعی با شکستن مرزهای دانش؛
5- همکاری در کسب مرجعیت علمی و فناوری کشور و افزایش سهم نخبگان و استعدادهای برتر در همکاری های علمی؛
6- افزایش سهم دانشگاه ها، مراکز پژوهشی، شرکت های دانش بنیان و صنعتی بخش ملی با تاکید بر بخش خصوصی در پژوهش های توسعۀ فناوری در حوزۀ دفاع و امنیت و کمک به تحقق اهداف نقشة جامع علمی کشور؛
7- برخورداری از اشراف هوشمند بر محیط متغیر، پرفراز و نشیب و پرشتاب جهان معاصر، پیچیدگیها، عدم قطعیتها و ابهامات و تهدیدات نوپدید؛
8- گشایش عرصه های جدید از علوم تحولی و تغییر انگارهها و نهادینه شدن خلاقیت و نوآوری قابلیتساز و مزیتآفرین در حوزۀ دفاعی و امنیتی؛
9- افزایش سهم صادرات محصولات دفاعی از صادرات کل کشور و افزایش همکاری های علمی و فناوری با کشورهای همسوی گفتمان انقلاب اسلامی در عرصۀ بین الملل؛
10- دستیابی به سرمایههای انسانی علمی تراز انقلاب اسلامی و ارتقاء توانمندیها و آمادگیهای کارکنان نیروهای مسلح در پیشبرد امور علمی.
ماده 4- سیاست ها
1- هم افزایی، پویایی و پایایی اجزای قدرت علمی دفاعی و امنیتی با عناصر و مؤلفه های قدرت ساز ملی؛
2- به کارگیری ظرفیت های علمی و فناورانۀ بخش ملی و خصوصی در راستای قابلیتسازی و ایجاد توانمندی در پاسخگویی به نیازهای دفاعی از جمله بهره گیری از اساتید، محققین، دانشجویان، ظرفیت علمی عظیم بسیج و سرباز محققین وظیفه؛
3- سرریز فناوری های توسعه یافتۀ بخش دفاع به بنگاههای اقتصادی و خدماتی کشور و بهره گیری حداکثری از ظرفیت های ملی در نظام نوآوری دفاعی پایدار؛
4- افزایش توجه و تمرکز بر نوآوری های اساسی، با رویکرد خلاقانۀ جدید و کشف راههای میانبر؛
5- اهتمام به توسعۀ هم زمان و متوازن علوم پایه و علوم کاربردی در حوزههای نرم، نیمهسخت و سخت، و جهت دار نمودن رشته های مورد نیاز نیروهای مسلح در دانشگاهها با تاکید بر رویکردهای بین رشته ای؛
6- بهرهبرداری از الگوهای علمی و نظریههای اندیشمندان و صاحبنظران، با تقیّد بر اصول، ارزش ها و آموزههای اسلامی و تشویق و ترغیب الگوسازی درون زای اسلامی - ایرانی پیشرفت در بخش دفاعی؛
7- تقویت گفتمان جنبش نرم افزاری در حوزه دفاع و امنیت به منظور ایجاد ظرفیت تحولساز در حرکت های مبنایی و بنیادین در سطح علوم، منطبق با اصول و منطق اسلامی؛
8- در دست داشتن نبض تفکر و نیازهای آیندۀ جامعه با اشراف راهبردی بر محیط دفاعی و امنیتی؛
9- تقویت و توسعۀ نظاممند و هوشمند حکمرانی اسلامی، رهبری و مدیریت راهبردی، مدیریت دانش و پویایی سازمان؛
10- توقف و یا تغییر جهت فعالیت های تحقیقاتی با مزیت اثربخشی پائین؛.
11- توسعة کیفی و کمّی سرمایههای انسانی در حوزة علم و فناوری دفاعی و امنیتی و جهتدهی آموزش و پژوهش نیروهای مسلح به منظور توسعۀ دانش، مهارتها، قابلیت ها و فناوری های برترساز؛
12- ارتقای سرمایه اجتماعی ولایی با ایجاد فرهنگ و فضای گفتمانی در راستای جریانسازی، تعمیق و پایبندی به منویات فرماندهی معظم کل قوا امام خامنهای (مدظله العالی) در پیکرة آموزش، تحقیقات و توسعه صنایع نرم و سخت نیروهای مسلح.
ماده 5- راهبردها
1- آمایش علمی سرزمینی و توسعۀ متعادل و متوازن قابلیت ها و ظرفیت های دانشبنیان کشور و بخش دفاع و ایجاد سازوکارهای لازم برای شناسایی و حداکثر بهره گیری از ظرفیت های خالی معطّل و جدید در سطح ملی؛
2- ایجاد زیرساخت های لازم برای استفادۀ همه جانبه از قابلیت ها و ظرفیت های دفاعی و ملی و مشارکت فعال مراکز تحقیق و توسعۀ نیروهای مسلح در پژوهش های بنیادی، کاربردی و توسعهای و توسعه حوزه های بین رشته ای؛
3- ایجاد، یکپارچه سازی و بههنگامسازی نظامات کلان، ساختارها و نهادهای علم و فناوری نیروهای مسلح مبتنی بر صیرورت و در چارچوب معماری نیروهای مسلح آینده؛
4- ایجاد ساختاری واحد، مقتدر و یکپارچه با اعتبار و ضمانت اجرایی و نفوذ لازم برای مدیریت و راهبری جریان تحقیق و توسعه و تمرکز بر اجرای طرح های کلان پژوهش و فناوری متناسب با نیازهای حال و آیندۀ کشور و طراحی و اجرای نظام احصاء و شکست مسائل در حوزه دفاعی و امنیتی؛
5- ایجاد سازوکار انتقال الگوهای موفق و فناوری های نرم مدیریت تحقیقات و فناوری از بخش دفاعی به بخش ملی و خصوصی به منظور گسترش شبکة توانمند علمی کشور؛
6- ایجاد جریان گسترده و پویای ایدهزایی بدیع در راستای استقرار نظام نوآوری دفاعی و ترویج و ارتقای فرهنگ نوآوری جهشی و خلاقیت در کشور؛
7- توسعه و تقویت همکاری ها و شبکه های علمی پژوهشی فناورانه دفاعی و امنیتی با بخش ملی شامل دانشگاه ها، مراکز علمی، دانشمندان و پژوهشگران و بنگاه های توسعه دهنده فناوری و نوآوری خصوصی با تاکید بر ایجاد انعطاف و سهولت در همکاریهای متقابل؛
8- ایجاد صنایع نوین و دانش بنیان دفاعی و امنیتی به منظور توسعة تجهیزات و محصولات بدیع و نوظهور دفاعی و پشتیبانی از شرکتهای نوآور و تجاری ساز محصولات دو یا چندمنظوره در بخش ملی؛
9- ایجاد نظام دیپلماسی علمی انقلابی در پاسداری از اقتدار جمهوری اسلامی ایران و گسترش همکاری های بین المللی در حوزه دفاعی و امنیتی در چارچوب سند جامع روابط علمی بین المللی جمهوری اسلامی ایران؛
10- ایجاد و پیادهسازی سازوکار بهرهبرداری حداکثری از ظرفیت های حوزههای علمیه در علوم انسانی و در موضوعات مرتبط با حوزۀ دفاعی و امنیتی؛
11- طرحریزی مبانی تحولساز علوم و انگارههای نوین دفاع و متحولسازی و ارتقای کمّی و کیفی علوم انسانی بر اساس مکتب دفاعی و امنیتی اسلام؛
12- ایجاد دانشگاه تراز انقلاب اسلامی (حکمتبنیان) در سازمان های نیروهای مسلح و طراحی سازوکارهای لازم برای بکارگیری و پرورش استعدادهای برتر و نخبگان در حوزۀ دفاعی و امنیتی و توانمندسازی ایشان؛
13- یکپارچگی در آموزش های نیروهای مسلح به منظور شکلگیری پیکرۀ دانشی، مهارتی و بینشی هم افزا و جامع، با تأکید بر ایجاد تحول در سطح اندیشه، عوامل معنوی، آموزه های کلیدی و مهارت محوری و تربیت و تعالی مدیران، مدرسان و پژوهشگران حوزة علمی در تراز انقلاب اسلامی؛
14- طراحی و پیاده سازی رویکردهای مدیریت یکپارچه و تفکر راهبردی و نهادینه سازی مدیریت هوشمند دانش در حوزه دفاعی و امنیتی
15- طراحی و پیاده سازی سازوکار استفاده از ظرفیت سرباز محققین کشور با امکان توانمندسازی و مهارت آموزی ایشان در تحقیقات و توسعه علوم و فناوریهای دفاعی و امنیتی با رویکرد آینده سازی نیروهای جوان و نخبه
ماده 6- حوزه های اولویت دار دفاعی و امنیتی
حوزه های اصلی و فرعی علوم و فناوری های اولویت دار علم و فناوری دفاعی و امنیتی به شرح زیر است. تشریح جزئیات مورد نظر، پس از تصویب این سند در قالب تعاملات با دستگاه ها و مراکز دانشگاهی بخش ملی انجام خواهد شد.
حوزۀ اصلی | حوزۀ فرعی |
اندیشه ای و معرفتی |
مبانی و فلسفه علوم انسانی (اصول و چارچوب حاکم بر سایر حوزه های علم و فناوری) |
فنی مهندسی |
ارتباطات و سامانه ها اطلاعات و سامانه های هوشمند الکترونیک پیشرفته انرژی آشکارسازها و حسگرها پردازش رایانهای تجهیزات خودکار و بیسرنشین رزم افزار پیشرفته مواد و ساخت پیشرفته هدایت و ناوبری سامانه های پیشران لجستیک و وسایل نقلیه نانو |
سایبر |
هوش مصنوعی و هوشمندسازی اطلاعات و داده امنیت اطلاعات زیرساخت پزشکی قانونی دیجیتال |
نظامی |
علوم و فنون نظامی |
انتظامی | علوم و فنون انتظامی |
امنیت، اطلاعات و حفاظت |
امنیت نظامی امنیت و صیانت سایبری امنیت داخلی/ عمومی امنیت اقتصادی با رویکرد انتظامی امنیت اجتماعی امنیت اطلاعاتی امنیت مرزها |
پدافند غیرعامل |
فیزیکی سایبرالکترونیکی نرم و شناختی |
مدیریت سرمایۀ انسانی اسلامی |
سرمایۀ انسانی اسلامی زیرساخت مدیریت سرمایۀ انسانی و فرهنگ سازمانی |
انسانی، اجتماعی، هنر و رسانه |
بسیج اقتصاد دفاع مدیریت جهادی سبک زندگی اسلامی آینده پژوهی سیاسی و روابط بین الملل (دیپلماسی) روان شناسی نظامی و انتظامی مدیریت دانش تعلیم و تربیت اسلامی معارف انقلاب اسلامی و جامعه شناسی دفاعی و امنیتی زبان و واژه شناسی دفاعی دفاع رسانه ای رسانه های جدید هنر و ادبیات دفاع مقدس |
زیستی و سلامت |
شناسایی و رفع آلودگی تهدیدات زیستی دارو و واکسن فیزیولوژی و بیوفیزیک مهندسی پزشکی مراقبت های پزشکی و بازتوانی مدیریت نظام سلامت نیروهای مسلح غذا و کشاورزی زیست محیطی |
علوم پایه |
ریاضیات شیمی فیزیک زمین شناسی زیستشناسی |
علوم تحولی |
حوزه های معناگرا و قرآنی حوزه های بین رشته ای و حاصل همگرایی علوم نوپدید تحول در مبانی علوم |
ماده 7- چارچوب اجرایی سازی
الف) سیاستگذاری کلان و نظارت و ارزیابی
سیاست گذاری و نظارت کلان «سند» در بخش ملی بر عهدۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
ب) سیاستگذاری اجرایی، هماهنگی و اجرایی سازی
به منظور سیاست گذاری اجرایی، هماهنگی و اجرایی سازی «سند» در بخش ملی و نظارت بر حسن اجرای آن، "شورای راهبردی علم، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی" توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی با ترکیب زیر تشکیل می گردد:
1- رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (رئیس شورا)؛
2- دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
3- دبیر شورای عالی امنیت ملی؛
4- فرماندۀ کل ارتش جمهوری اسلامی ایران؛
5- فرماندۀ کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛
6- وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
7- فرماندۀ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران؛
8- رئیس سازمان بسیج مستضعفین؛
9- وزیر اطلاعات؛
10- وزیر صنعت، معدن و تجارت
11- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
12- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
13- معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری؛
14- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی؛
15- رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس؛
16- رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا؛
17 و 18- دو نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
19- معاون طرح، برنامه و بودجۀ ستاد کل نیروهای مسلح؛
20- معاون علوم، تحقیقات و فناوری ستاد کل نیروهای مسلح (دبیر شورا)؛
تبصره 1: به اقتضای موضوع جلسات، از رؤسای دستگاه ها و سایر افراد ذیصلاح با حق رای دعوت به عمل خواهد آمد.
تبصره 2: از زمان تصویب این «سند»، این شورا به عنوان یکی از شوراهای تخصصی شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب و عنوان آن، به ماده 18 آئین نامه داخلی شورای عالی، اضافه خواهد شد.
تبصره 3: شورا می تواند برای پیگیری امور تخصصی خود، نسبت به تشکیل کمیسیون های تخصصی اقدام نماید.
تبصره 4: آیین نامه داخلی شورا در اولین جلسه شورای مذکور به تصویب خواهد رسید.
ماده 8- وظایف شورا
1- تصویب اسناد، نقشه های راه و برنامه های 5 ساله توسعۀ علم، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی کشور در مسیر دستیابی به اهداف «سند»؛
2- نظارت و ارزیابی پیاده سازی و تحقق اهداف «سند» و ارائۀ گزارش سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
3- تصویب نظامات اجرایی، زیرساختی و نظارتی، سازوکارهای اجرا و اصلاح ساختارها و فرآیندهای دانش، آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی کشور؛
4- انسجام بخشی و ایجاد هماهنگی دستگاههای مرتبط کشور در اجرای «سند»؛
5- ساماندهی و ایجاد قطب های علمی و جهت دهی منابع و ظرفیت های نیروهای مسلح و کشور در راستای دستیابی به علوم و فناوری های قدرتساز دفاعی و امنیتی ؛
6- بررسی وضع موجود علم و فناوری دفاعی و امنیتی کشور و رصد و پایش محیطی، رقبا و تحولات جهانی؛
7- پیشنهاد روزآمدسازی «سند» به شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
تبصره 5: تعیین نقش دستگاه ها، دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و شرکت های فناور، دانش بنیان و تولیدی بخش ملی و خصوصی در پیاده سازی اولویت ها و نگاشت نهادی و برنامه اجرایی لازم؛ در قالب اسناد و آیین نامه های مربوطه، ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ تشکیل شورای راهبردی، توسط این شورا به تصویب خواهد رسید
ماده 9 -این «سند» مشتمل بر یک مقدمه و 9 ماده و 5 تبصره، در جلسه 837 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورخ 5 اسفند 1399 به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا است.
حسن روحانی
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی