سنگ کلیه در انواع مختلف رسوبات سختی هستند که درون کلیه ها از نمک های اسیدی ساخته و موجب بروز درد در ناحیه ی کمر و پهلو می شوندکه بسته به نوع سنگ درمان آن نیز متفاوت خواهد بود.سنگ کلیه به علل متفاوتی مثل سابقه ی خانوادگی و یا تغذیه ی نامناسب به وجود می آید که با توجه به نوع سنگ و شرایط بیمار درمان می شود.
علایم شایع سنگ کلیه
- دوره های درد شدید و پیچشی (متناوب ) به فاصله هر چند دقیقه . درد معمولاً ابتدا در ناحیه پشت ، درست پایین دنده ها، ظاهر می گردد. در طی چند ساعت یا چند روز، ناحیه درد از مسیر حرکتی سنگ از حالب به طرف کشاله ران پیروی می کند. با دفع سنگ درد بیمار متوقف می گردد.
- یکی دیگر از علائم سنگ کلیه تهوع مکرر است.
- دفع مقادیر اندک خون در ادرار نیز از دیگر علائم سنگ کلیه است. ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد.
انواع سنگ های کلیوی
سنگهای اسیداوریکی: این نوع سنگها در افرادی که دچار دهیدراتاسیون یا از دست دهی آب بدن شده اند ، ایجاد می گردند؛ مانند افراد استفاده کننده از رژیم های پرپروتئین و یا افراد مبتلا به نقرس . فاکتورهای ژنتیکی و نارسایی های مرتبط با بافتهای سازنده خون نیز در مستعد سازی فرد در ابتلا به سنگهای اسیداوریکی نقش دارند.
سنگهای سیستین: این نوع سنگها درصد کمی را به خود اختصاص می دهند و در افراد دچار نوعی نارسایی ارثی تشکیل می شوند. این نارسایی ارثی منجر به دفع مقادیر بالایی از برخی اسیدهای آمینه می شود (سیستینوریا).
سنگهای کلسیمی کلیه : بیشتر سنگ های کلیوی از نوع سنگ های کلسیمی هستند و معمولاً در فرم اگزالات کلسیم. برخی میوه ها و سبزیجات و نیز آجیل و شکلات حاوی سطوح بالایی از اگزالات هستند. کبد نیز اگزالات تولید می کند. فاکتورهای غذایی، مقادیر بالای ویتامین D، عمل جراحی بای پس روده و نارسایی های متابولیکی متعدد دیگر غلظت کلسیم و یا اگزالات در ادرار را افزایش می دهند . سنگ های کلسیمی در شکل فسفات کلسیمی نیز وجود دارند .
سنگهای ناشی از عفونت: برخی سنگ ها در پاسخ به عفونت شکل می گیرند مانند عفونت دستگاه ادراری. این نوع سنگها می توانند به سرعت ایجاد شده و بزرگ شوند .
آزمایشاتی برای تشخیص سنگ کلیه
آزمایش خون: آزمایشات خون، افزایش کلسیم و یا اسید اوریک بالا را در خون شما آشکار می کنند .
آزمایش ادرار: در صورت ابتلا به سنگ کلیه، آزمایش ادار 24ساعته نشان دهنده مقادیر املاح زیادی در ادرار دفع شده خواهد بود .
آزمایش های تصویری: تست های تصویری هر نوع سنگی را در دستگاه ادراری شما نشان می دهند . تست های تصویری معمولاً شامل سی تی اسکن و در برخی مواد غیر معمول شامل اشعه Xمی باشند .
آنالیز سنگ های دفع شده:از شما خواسته می شود که در هنگام دفع ادرار از یک صافی استفاده کنید تا هر تعداد سنگ دفع شده ای را جمع آوری نمایید. از این طریق سنگها برای تست های آزمایشگاهی جمع آوری می شوند.
پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه
- مصرف روزانه حدود ۳ لیتر مایعات و عمدتاً آب خالص
- اجتناب از مصرف شیر و فرآورده های لبنی در صورتی که سنگ کلیه از نوع کلسیمی ـ فسفری باشد.
- خودداری از شرایطی که با تعریق بیش از حد همراه است .
روش های درمانی سنگ کلیه
نوع درمان بسته به اندازه سنگ متفاوت است، برای سنگ هایی که انسداد ادراری و درد ایجاد می کنند، ابتدا درمان های دارویی را در نظر می گیریم و در ۸۰ درصد موارد امکان دفع این نوع سنگ ها به اندازه پنج میلی متر وجود دارد. بنابراین بیمار با مصرف دارو، مایعات زیاد، نمک نخوردن، تحرک فیزیکی و ورزشی می تواند سنگش را دفع کند.
اما امکان دفع سنگ های بزرگ تر از پنج میلی متر کمتر است. زمانی که این اندازه به هشت میلی متر برسد، امکان دفع آن بسیار پایین می آید مگر در کسانی که سابقه دفع سنگ های زیادی را دارند. ممکن است این افراد سنگی تا ۱۰ میلی متر را دفع کنند.
زمانیکه اندازه سنگ تا حد ۱.۵ تا دو سانتی متر باشد از دستگاه سنگ شکن که دستگاهی است که خارج از بدن با شوک به سنگ ها موجب خرد شدن آن ها می شود، استفاده می کنیم. در این حالت اندازه سنگ بسیار مهم است و باید پزشک بداند سنگ به چند قطعه تقسیم می شود و آیا همه قطعات از بدن فرد دفع می شود یا خیر. اگر قطعه سنگی در کلیه جا بماند، تشکیل یک سنگ جدید را می دهد/
ساده ترین درمان های خانگی برای دفع سنگ کلیه
نوشیدن آب زیاد:بهترین و ساده ترین درمان های خانگی ،برای دفع سنگ کلیه، آشامیدن آب می باشد . در حالت ایده آل، ادرار شما باید:شفاف و زرد رنگ باشد.اگر بدنتان به خوبی هیدراته شده باشد ؛ به عنوان یک قاعده کلی، به میزان نصف وزن بدن خود ،در روز آب بنوشید.
مصرف آب انار: آب انار ،یکی دیگر از داروهای مهم ،در این لیست دفع سنگ کلیه است.8 تا 12 اونس از آب انار را دو بار در روز، مصرف کنید. هنگامی که سنگ کلیه افزایش پیدا میکند، مصرف آب انار را نیز دوبرابر کنید.مطالعات نشان داده است که، آب انار کمک می کند تا از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری شود و باعث از بین بردن کلسیم، سدیم و اسید اوریک در ادرار می شود. که(علت اصلی در ایجاد سنگ کلیه هستند).
خوردن رژیم غذایی با فیبر بالا:یک رژیم غذایی با فیبر بالا نیز ،به عنوان یکی از داروهای اصلی برای پیشگیری از سنگ کلیه توصیه میشود .عادت به خوردن غذاهایی که دارای فیبر زیاد هستند را ،به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید همچنین، می توانید از مکمل آنها نیز استفاده کنید.
خوردن هندوانه: یکی دیگر از خوشمزه ترین داروهای خانگی ما، برای سنگ های کلیه ،هندوانه است هنگامی که از سنگ کلیه رنج می برید، دو تا سه تکه از هندوانه را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید.در کل ،سعی کنید که هندوانه و خربزه را به رژیم غذایی روزانه خود، اضافه کنید ، همچنین ،از سالادهای میوه که حاوی هندوانه نیز هستند، زیاد استفاده کنید.
سرکه سیب: اگر شما دنبال یکی از بهترین درمانهای خانگی، برای دفع سنگ کلیه می باشید، سرکه سیب بهترین آنهاست ، 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را در 8 اوز آب گرم اضافه کنید و عسل را نیز برای مزه دار کردن، به آن نیز بیفزایید ، این مخلوط را به دفعات در طول روز بنوشید.
ریحان: ریحان، یکی دیگر از آیتم ها برای درمان دفع سنگ کلیه می باشد ، هر 4 یا 6 ساعت یک قاشق چای خوری ریحان را برای کمک به دفع سنگ بنوشید و یا اینکه ،2 تا 3 عدد برگ ریحان خام را روزانه،به دفعات بجوید.
آب آلوورا: این آخرین باری نیست که ما در لیست داروهای خانگی ،از این گیاه نام میبریم ؛ این گیاه، برای دفع سنگ های کلیه هم مفید می باشد شما میتوانید به صورت روزانه ،یک چهارم فنجان از آب آلوورا را به تنهایی یا مخلوط با آب گرم بنوشید.
ریشه قاصدک : برخلاف افکار مردم ،که آن را جز علفهای هرز می پندارند، یکی از مهمترین داروهای دفع سنگ کلیه می باشد ، یک فنجان آب را با یک قاشق غذاخوری ریشه قاصدک خرد شده، مخلوط کنید و اجازه دهید ،تا به مدت 5 دقیقه بماند و جوش بیاید ، سپس ،ریشه ها را خارج کنید و آن را بنوشید همچنین می توانید، برای مزه دار کردن ،مقدار کمی عسل نیز به آن اضافه کنید این نوشیدنی را به دفعات در طول روز بنوشید. همچنین می توانید ،روزانه 250 گرم از مکمل ریشه قاصدک ،استفاده کنید.
سخن پایانی
گاهی اوقات، افراد با بیماری شدید کلیوی، بدون علامت هستند. این موضوع اهمیت انجام آزمایش خون یا ادرار را در بررسی مشکلات کلیوی روشن می کند. به هر حال علایم زیر می توانند نشانگر بیماری کلیوی باشند که در صورت وجود، انجام آزمایش ها و بررسی های بیشتر توصیه می شود:
- خستگی
- فشار خون بالا
- ورم چشم ها، دست ها یا پاها
- دفع ادرار خونی، تیره یا به رنگ چای
- شب ادراری بیش از یک بار در طی خواب شبانه
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- خارش عمومی و دائمی