اخیرا بازار ارزهای دیجیتال به یکی از بزرگترین بازارهای مالی تبدیل شده است که بخش بزرگی از آن را پروژه های حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای تشکیل میدهد. از این رو آشنایی با اصطلاحات و شاخص های این بازار، نشانه های خوبی برای معامله گران به همراه دارد و موجب کسب سود می شود. یکی از معیار هایی که نقش مهمی در بازار ارزهای رمزپایه حوزه دیفای دارد ارزش کل قفل شده (TVL) است که در ادامه به بررسی اهمیت آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
ارزش کل قفل شده (TVL) چیست؟
ارزش کل قفل شده (TVL) در زمینه ارز دیجیتال، مجموع دارایی های سپرده شده در پروتکل های مالی غیرمتمرکز (DeFi) و قراردادهای هوشمند را نشان می دهد که پاداش، سود، سکه ها و توکن های جدید، درآمد ثابت و غیره را به دست می آورند.شبکه های همتا، هیچ مرجع مرکزی برای اداره، ساخت یا بهبود اکوسیستم ندارد. بنابراین، سرمایه داران با توجه به تحلیل فاندامنتال که به آنها کمک میکند که تشخیص دهند که کدام ارز دیجیتال یا پروژه مناسب است، سرمایه گذاری می کنند و به این ترتیب به عملکرد شبکه کمک خواهند کرد.
شاخص TVL معیار مهمی از بازار کلی DeFi است. در حال حاضر، TVL به رقم خیره کننده 169 میلیارد دلار در سطح جهانی رسیده است و سپرده های اتریوم بیشترین سهم را به خود اختصاص داده اند. این در حالی است که دو سال پیش تنها 400 میلیون دلار بود. ارزش کل قفل شده معیاری است که برای اعتبار سنجی پروژه های DeFi و بازار بازدهی استفاده می شود و کاربران میتوانند از طریق این معیار بسیاری از پروژه های با پتانسیل بالا را ردیابی کنند.
ارزش کل قفل شده (TVL) چگونه محاسبه می شود؟
محاسبه معیار ارزش کل قفل شده بسیار ساده است. فرض کنید یک سرمایه گذار کیف پول خود را به یک پلتفرم DeFi متصل می کند و 500 دلار ارز دیجیتال را به یک استخر پول واریز می کند تا تراکنش های روی بلاک چین اصلی را توسط فرایند استیکینگ تأیید کند و پاداش دریافت کند. در مرحله بعد، او 500 دلار دیگر به صورت ارز دیجیتال برای بهره در همان پلتفرم وام می دهد. پس از آن، او 500 دلار دیگر را در یک استخر پول سپرده می کند تا نقدینگی معاملاتی را برای مبادله بین آلت کوین ها و پروژه های تازه وارد فراهم کند و کمیسیون معاملاتی به دست می آورد. اگر این تنها کسب و کاری بود که پلتفرم فرضی DeFi به دست می آورد، TVL آن 1500 دلار است.سه عامل اصلی وجود دارد که هنگام محاسبه و بررسی نسبت TVL بر ارزش بازار خدمات مالی غیرمتمرکز در نظر گرفته می شود: محاسبه عرضه، حداکثر عرضه و همچنین قیمت فعلی.
شاخص TVL چه کاربرد هایی دارد؟
اکثر پلتفرم های حوزه دیفای (DeFi) مانند پنکیک سواپ (PancakeSwap)، آوه (Aave) و یونی سواپ (Uniswap) توکن های همنام صادر می کنند تا کاربران بتوانند خدمات فوق الذکر را انجام دهند. از این رو، می توانیم با استفاده از TVL به عنوان اعتبار سنجی ارزش بنیادی و سپس محاسبه ارزش بازار را استنباط کنیم که آیا این توکن ها کم ارزش است و یا بیش از مقدار واقعی گذاری شده است.در بازار ارزهای دیجیتال ارزش بازار می تواند از TVL آنها بیشتر شود. در نتیجه هر چه عددنسبت ارزش بازار به شاخص TVL کمتر باشد، آن پروژه برای سرمایه گذاری بهتر است زیرا افراد زیادی در آن سرمایه گذاری کرده اند.
به عنوان مثال، Aave نسبت ارزش بازار به TVL حدود 0.29 است، در حالی که این عدد برای یونی سواپ 2.40 و برای پنکیک سواپ 0.85 است. بنابراین با این سنجش، توکن های Aave ارزان ترین از میان این سه دسته هستند و مناسب سرمایه گذاری می باشند.
علاوه بر این، می توان از نسبت ارزش بازار/TVL برای ارزیابی وضعیت فعلی روان شناسی سرمایه گذار در بازار DeFi استفاده کرد. هرچه ارزش قفل شده بیشتر باشد احساس اعتماد سرمایه گذاران بیشتر است.در حال حاضر بررسی TVL بازار نشان می دهد که خطری وجود ندارد و بازار روند صعودی خواهد داشت.
در نهایت، می توان از TVL برای اندازه گیری یکپارچگی پلتفرم های DeFi استفاده کرد. البته، همه ما می خواهیم با سپرده گذاری توکن های خود در پروتکل های DeFi بازدهی بالایی کسب کنیم، اما چنین پیشنهادهایی از سوی پلتفرم های مبهم و کمتر شناخته شده می تواند کلاهبرداری باشد. بنابراین، بهتر است فقط از پلتفرم هایی با TVL بیش از ۱ میلیارد دلار استفاده کنید که توسط شرکت های امنیت سایبری بلاک چین مانند CertiK حسابرسی می شوند. به طور کلی، این یک معیار بسیار مهم برای سرمایه گذاران است که بدانند آیا می خواهند روی توکن های DeFi سرمایه گذاری کنند یا از خدمات سودآور مختلف در اکوسیستم در حال تکامل استفاده کنند.
اهمیت TVL در اعتبارسنجی پروژه های دیفای چقدر است؟
با نگاهی ساده به پروژه های فعال در زمینه دیفای و اپلیکیشن های غیر متمرکز (Dapps) می توان دید که توسعه دهند گان این پروژه ها، چقدر به دنبال دیده شدن Total Locked Value پروژه هایشان هستند!دلیل اهمیت این معیار برای پروژه های دیفای نیز در درجه اول نشان دادن قدرت پروژه و اعتماد عمومی مردم و سرمایه گذاران به پروژه شان است. همچنین این معیار، ارزش بازار یک پروژه دیفای را به نسبت ارزش کل بازار رمزارز ها نشان می دهد.
البته به توکن های سرمایه گذاری شده در یک پروژه، به اصطلاح توکن های استیک شده (Staked Tokens) در یک پروژه نیز می گویند.معیار TVL به نوعی یکی از اساسی ترین ابزار ها برای ارزیابی پروژه های دیفای به شمار می رود، بنابراین اگر به دنبال سرمایه گذاری در پروژه های دیفای هستید، حتماً این معیار را مد نظر داشته باشید.اگر میزان Total Locked Value در یک پروژه بالا باشد، به این معنی است که کاربران و سرمایه گذاران زیادی به این پروژه اطمینان دارند؛ زیرا مقدار وجوه سرمایه گذاری شده در پروژه مد نظر بالا بوده است.
یکی دیگر از معیار هایی که به کمک TVL به دست می آید و به سرمایه گذاری بهتر و سودآور تر کمک می کند، نسبت TVL یا همان TVL Ratio است.این نسبت از تقسیم ارزش کل بازار یا همان Market Cap پروژه بر TVL همان پروژه به دست می آید. اگر این نسبت زیر 1 باشد، نشان از اشباع فروش یا به اصطلاح Over Sold بودن آن پروژه می دهد.همچنین، برعکس قضیه بالا برای پروژه هایی با نسبت TLV بالای 1 نیز صادق است. البته بسیاری از تحلیلگران با استفاده از این نسبت برای ارزیابی یک پروژه مخالف اند و آن را بیهوده می دانند!
کدام پروتکل های لایه دو اتریوم بیشترین سرمایه قفل شده را دارند؟
در میان پروتکل های L2 شبکه اتریوم، آربیتروم (Arbitrum) با ۲.۶۷ میلیارد دلار سرمایه قفل شده (معادل ۴۵ درصد از سرمایه کلی)، رتبه اول را در اختیار دارد. صرافی غیر متمرکز اوراق مشتقه dYdX با ۹۷۵ میلیون دلار در رتبه دوم و صرافی غیر متمرکز لوپرینگ (Loopring) هم با ۵۸۰ میلیون دلار رتبه سوم قرار گرفته است. البته لازم به ذکر است که بیشتر TVL صرافی لوپرینگ به ذخایر توکن بومی آن، یعنی LRC مربوط می شود.
سرمایه قفل شده در پروتکل های لایه دو اتریوم در ابتدای اکتبر (اواسط مهر) معادل ۲.۶۸ میلیارد دلار بود و از آن زمان تاکنون بیش از ۱۱۰ درصد افزایش داشته است. بر اساس آمار بیت اینفوچارتز (Bitinfocharts)، اکنون میانگین کارمزد تراکنش های اتریومی در حوالی ۴۰ دلار قرار دارد. کارمزدهای این شبکه طی ۴ ماه گذشته بیش از ۷۰۰ درصد افزایش پیدا کرده اند و در نهم نوامبر (۱۸ آبان) نیز هزینه کارمزد گس به ۶۵ دلار نزدیک شد که دومین کارمزد بالا در تاریخ شبکه اتریوم است.
کارمزد گس برای هر عملیات متفاوت خواهد بود. آمار وبسایت اتر اسکن (Etherscan) نشان می دهد که در حال حاضر برای انجام یک انتقال ساده با توکن های ERC-20 باید چیری نزدیک به ۴۵ دلار پرداخت کرد؛ اما تعامل با یک قرارداد هوشمند یا از استفاده از صرافی یونی سواپ ممکن است تا سقف ۱۴۰ دلار هزینه به دنبال داشته باشد. ثبت یک دامنه در سرویس نام اتریوم (Ethereum Name Service) نیز صدها دلار هزینه خواهد داشت و این در حالیست که هزینه نگهداری سالانه آن دامنه فقط چند دلار خواهد بود.
از ماه اکتبر (مهر)، میزان سرمایه ورودی به پلتفرم های دیفای سازگار با بلاک چین های مختلف، افزایش زیادی داشته است. دلیل افزایش حجم سرمایه ورودی به این پلتفرم ها، مهاجرت سرمایه گذاران و توسعه دهندگان است که به خاطر هزینه بالای کارمزد گس، شبکه اتریوم را ترک کرده اند.
بررسی میزان سرمایه قفل شده در دو پروژه یونی سواپ و پنکیک سواپ
بدون شک، دو پروژه یونی سواپ (UniSwap) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) از قوی ترین پروژه های حوزه دیفای از لحاظ محبوبیت، مقبولیت و سرمایه در گردش هستند.یونی سواپ و پنکیک سواپ، هر دو در زمینه صرافی غیر متمرکز ارز های دیجیتال یا همان DEX فعالیت دارند.میزان سرمایه قفل شده در این دو پروژه روی هم چیزی حدود 12 میلیارد دلار است!
همین مسئله باعث شده که یونی سواپ مقام دوم و پنکیک سواپ مقام سوم بزرگ ترین صرافی های غیرمتمرکز را در اختیار داشته باشند. مقام اول این لیست در اختیار صرافی رمزارزی دیگر به نام کرو (Curve) است. این صرافی فقط از استیبل کوین ها (Stable Coins) پشتیبانی می کند.
اگر بخواهیم مجموع سرمایه های قفل شده در هر دو ورژن صرافی یونی سواپ را حساب کنیم، به عددی معادل 7 میلیارد دلار می رسیم که در مقایسه با سرمایه قفل شده در پروژه پنکیک سواپ بیشتر است اما همچنان از Curve پایین تر است.میزان سرمایه قفل شده در پنکیک سواپ حدود 5.3 میلیارد دلار است. نسبت TVL این صرافی نیز 0.8 است که احتمال رشد های بزرگ تری را برای این پروژه ایجاد می کند.
نحوه اطلاع از میزان سرمایه قفل شده (TVL) در پروژه های مختلف
برای اطلاع از میزان سرمایه قفل شده در هر پروژه می توانید به وبسایت defipulse.com مراجعه کنید. برای این کار بعد از ورود به سایت می توانید از اطلاعات موجود در جدول استفاده کنید. در جدول موجود در این صفحه، اطلاعاتی همچون نام پروژه، شبکه بلاکچین، دسته بندی و میزان سرمایه قفل شده نمایش داده شده است. در ادامه برای نمونه، 10 پروژه برتر دیفای از لحاظ TVL را با استفاده از این منبع برایتان آورده ایم:
| رتبه | نام پروژه | شبکه بلاکچین | دسته بندی | میزان سرمایه قفل شده (TVL) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Maker | Ethereum | وام دهی | 19.1 میلیارد دلار |
| 2 | Curve Finance | Ethereum | صرافی غیرمتمرکز | 14.7 میلیارد دلار |
| 3 | Aave | Multichain | وام دهی | 12.3 میلیارد دلار |
| 4 | InstaDApp | Ethereum | وام دهی | 11.15 میلیارد دلار |
| 5 | Convex Finance | Ethereum | دارایی | 11 میلیارد دلار |
| 6 | Compound | Ethereum | وام دهی | 10.15 میلیارد دلار |
| 7 | Uniswap | Ethereum | صرافی غیر متمرکز | 8.3 میلیارد دلار |
| 8 | Yearn.finance | Ethereum | دارایی | 4.15 میلیارد دلار |
| 9 | SushiSwap | Ethereum | صرافی غیرمتمرکز | 2.85 میلیارد دلار |
| 10 | Liquity | Ethereum | وام دهی | 2.5 میلیارد دلار |
میزان سرمایه قفل شده چه کمکی به تأمین نقدینگی صرافی های غیرمتمرکز می کند؟
برای صرافی های غیرمتمرکز، TVL فقط یک معیار برای سنجش قدرت یک پروژه نیست! بلکه پارامتری بسیار فراتر و حیاتی تر است.این معیار برای صرافی های غیرمتمرکز، مستقیماً با تأمین نقدینگی این صرافی ها در ارتباط است. هرچه TVL بالاتر باشد، میزان توکن هایی که سرمایه گذاران برای تأمین نقدینگی این صرافی ها سرمایه گذاری کرده اند نیز بالاتر خواهد بود.
بنابراین، کاربران صرافی هایی از این دست، دیگر با مشکلات مربوط به کم بودن نقدینگی، دست و پنجه نرم نخواهند کرد.بر همین اساس، تأمین کنندگان نقدینگی با قفل کردن سرمایه خود، به کارکرد هر چه بهتر صرافی ها کمک می کنند و صرافی ها هم به عنوان پاداش، مقداری از کارمزد های صرافی را به این افراد می دهند.میزان پاداشی که تأمین کننده نقدینگی دریافت می کند مستقیماً به جفت ارزی که نقدینگی آن را تأمین می کند و مقدار تقاضایی که برای معامله آن جفت ارز در صرافی وجود دارد بستگی دارد.
TVL، معیاری برای سنجش رشد دیفای (Defi) از ابتدا تا کنون
همان طور که می دانید، میزان سرمایه ای که در یک اکوسیستم مانند دیفای یا هر اکوسیستم دیگری قفل می شود، نشان دهنده مقبولیت عمومی و اعتماد سرمایه گذاران به آن اکوسیستم یا آن پروژه است. بر همین اساس، رشد این معیار نشان دهنده رشد آن اکوسیستم یا آن پروژه است.از اوایل ژانویه سال 2021 تا اواسط می همین سال یعنی در حدود 5 ماه، مقدار TVL اکوسیستم دیفای از حدود 21 میلیارد دلار به نزدیک 158 میلیارد دلار رسیده است!
این رشد در دیفای، همزمان بود با رشد بسیاری از ارز های موجود در بازار رمزارز ها. در این مدت، بسیاری از رمزارز ها سقف تاریخی جدیدی به ثبت رساندند.معیار TVL در سال 2020 برای اکوسیستم دیفای چیزی حدود 602 میلیون دلار بود. این مقدار در سال 2021 به حدود 180 میلیارد دلار رسید! این یعنی 3400 درصد رشد در کمتر از یک سال!
آیا فعالیت به عنوان تأمین کننده نقدینگی، صرفه اقتصادی دارد؟
رشد انفجارگونه TVL به ما نشان داد که اکوسیستم دیفای آمده است تا بماند و به احتمال زیاد رشد های بیشتری نیز در پیش خواهد داشت. بنابراین فعالیت به عنوان تأمین کننده نقدینگی در صرافی های غیرمتمرکز که جزوی از اکوسیستم دیفای هستند، کاری عاقلانه به حساب می آید.
فعالیت به عنوان یک تأمین کننده نقدینگی بر خلاف اسم آن اصلاً کار سختی نیست! شما با استیک کردن توکن های خود، در واقع اقدام به تأمین نقدینگی در صرافی مورد نظر کرده اید! توکن هایی که شما استیک می کنید، برای مبادلات جفت ارز های مربوط به آن توکن در صرافی، مورد استفاده قرار می گیرند.البته قبل از هرچیز تحقیق و اطمینان از اعتبار و صحت عملکرد صرافی غیرمتمرکزی که مدنظر دارید، لازم است.
سخن پایانی
اعتماد عموم مردم به یک اکوسیستم می تواند حجم های عظیمی از سرمایه را به سمت آن اکوسیستم روانه کند. TVL نیز معیاری مناسب برای بررسی همین مسئله است و همان طور که در متن مقاله خواندید، کاربرد های فراوانی نیز دارد. میزان سرمایه قفل شده، یکی از پارامتر های فاندامنتالی مهم است که حتماً باید در هنگام سرمایه گذاری در بازار رمزارزها آن را لحاظ کنید.
چگونه در دیفای سرمایه گذاری کنیم؟
