تاریخچه بیماری مخملک
در قرن 19 بیماری‌هایی نظیر: تب مخملک، سرخک، سرخجه، زرد زخم، بیماری پنجم، تب زرد و آبله مرغان در کودکان همراه با تب و ظهور جوش شایع شد. سوء تغذیه در دوران کودکی و در زمان بارداری، جزو عوامل خطر برای این بیماری بود.
کاهش گونه‌های باکتری که تولید مخملک می‌کردند و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و مقاومت بیشتر مردم در برابر این باکتری، باعث شد که این بیماری کمتر شود.
عامل مخملک چيست؟
عامل بيماري مخملك يك نوع باكتري استرپتوكوكي است مي تواند سبب گلو درد چركي و عفونت پوست نيز بشود. اين باكتري در گلوي فرد سبب عفونت مي شود و با آزاد كردن نوعي سم يا توكسين، موجب پيدايش واكنش پوستي و بروز بثوراتي روي پوست مي شود.
اگر كودك شما دچار مخملك شده باشد، احتمالا آن را از كودك بيماري گرفته است. عامل بيماري مي تواند از طريق تنفس هواي آلوده، استفاده مشترك از اسباب بازي، ظروف غذا و يا ساير وسايل مانند حوله كه توسط فرد بيمار آلوده شده است، انتشار يابد.
علائم مخملک
- سردرد
- درد عضلانی
- بزرگی گره‌های لنفاوی در گردن
- رنگ قرمز روشن در چین‌های زیر بغل و کشاله ران
- خستگی و بی قراری
- درد شکمی
- تهوع
- ظاهر زبان در بیماری مخملک
- التهاب و ورم گلو
- تکه های چرک زرد رنگ در پشت حلق
- دو روز بعد از این علائم، در پوست جوش‌هایی ظاهر می‌شود. جوش‌ها غالبا در تنه می‌باشند و بعد به دست‌ها و پاها گسترش می‌یابند. در کف دست و کف پا، این جوش ها نمی‌باشند.
- جوش‌ها، قرمز رنگ می‌باشند و وقتی که دست به آنها می‌زنیم، سفید می‌شوند.
- پوست، سفت و سخت می‌شود، مثل آفتاب‌سوختگی.
- صورت سرخ و گلگون
- زبان سفید به همراه پرزهای قرمز که به نام "زبان توت فرنگی سفید" معروف است
- بعد از 2 تا 4 روز، جوش‌ها خشک و محو می‌شوند. پوست نیز صاف می‌شود.
درمان مخملک چگونه است؟
در صورت شك به مخملك يا هر نوع عفونت استرپتوكوكي ديگر، بهتر است براي قطعي شدن تشخيص از حلق بيمار نمونه گيري شده و براي كشت فرستاده شود. براي نمونه گيري از يك چوب مخصوص و نازك كه سر آن مقداري پنبه قرار داده شده به نام سواپ استفاده مي شود. بوسيله سواپ مقداري از ترشحات حلق كودك برداشته مي شود و در محل خاصي كشت داده مي شود. براي راحت بودن كودك بهتر است از انواع سواپ هاي بي درد استفاده شود.
در صورت درمان، بهبودي سريع خواهد بود، اگر چه راش ها ممكن است براي چندين روز باقي بماند. از طرفي چندين هفته نيز ممكن است طول بكشد تا تورم لوزه ها و غدد لنفاوي به شكل عادي برگردد.
اگر هر نوع عفونت استرپتوككي بدون درمان بماند، ممكن است عوارض جدي مانند آبسه لوزه ها را در پي داشته باشد.همچنين ممكن است منجر به بروز تب روماتيسمي و عوارض متعاقب آن، مانند برخي مشكلات قلبي شود كه از عوارض ديررس مخملك بدون درمان است.
بنابراين اگر كودك شما به مخملك مبتلا شده است، بايد مطمئن شويد كه او آنتي بيوتيك مناسب را به مقدار كافي و تا زماني كه پزشك تجويز كرده است دريافت مي كند، تنها در اين صورت است كه مي توانيد مطمئن شويد كه بيماري عود نمي كند.
ممكن است فردي چندين بار به انوع عفونت با استرپتوكوك دچار شود، اما ابتلا به مخملك بيشتر از يكبار غير معمول است.
عوارض مخملک
- عوارض بیماری مخملک می‌تواند شامل: عفونت، تب روماتیسمی، مشکلات استخوانی یا مفصلی مثل آرتریت و استئومیلیت، آبسه، ورم غدد، اختلال در کار کلیه، هپاتیت، پنومونی و یا گسترش عفونت به مناطق دیگر باشد.
- عفونت(sepsis) وقتی رخ می‌دهد که باکتری وارد خون شود که یک بیماری جدی است و می‌تواند بیمار را به شوک وارد کند.
- اگر باکتری به بافت حمله کند، آبسه و یا چرک در پشت گلو یا اطراف لوزه‌ها یافت می‌شود. همچنین ممکن است منجر به سینوسی شدن و عفونی شدن گوش (اوتیت مدیا) شود.
- خیلی کم ممکن است باکتری بر سیستم عصبی مرکزی اثر بگذارد و منجر به بیماری مننژیت شود.
- در بیماری مخملک استرپتوكوك موجود در حلق مي تواند انتشار يابد و به فرد ديگري منتقل شود
آيا مخملك مسري است؟
بثورات پوستي مخملك به خودي خود مسري و واگيردار نيستند. اما استرپتوكوك موجود در حلق مي تواند انتشار يابد و به فرد ديگري منتقل شود.
چطور مي توان به کودکی که با مخملک مبتلا شده کمک کرد؟
- براي از بين رفتن تب و درد گلو در كودك، مي توانيد از استامينوفن يا ايبوپروفن استفاده كنيد (هرگز از آسپيرين استفاده نكنيد زيرا سبب بروز سندرم Reye مي شود كه يك بيماري نادر اما كشنده است.)
- ممكن است بلع براي او دردناك باشد و در اينصورت خوردن غذاهاي نرم و رقيق مانند انواع سوپ، بستني و غذاهايي كه با شير تهيه مي شوند، براي كودك مبتلا به گلو درد راحت تر است.
- در صورتيكه سوزش گلو داشته باشد، به تمايل او به خوردن غذاهاي گرم يا سرد دقت كنيد؛ هر يك ممكن است براي او مناسب تر باشد.
- اگر چه فعاليت براي او خطرناك نيست و استراحت در بستر معمولا ضرورت ندارد، اما كودك بيمار شما بايد به اندازه كافي استراحت كند. بعلاوه بايد مطمئن شويد كه مايعات به مقدار لازم به بدن او مي رسد.
- مي توانيد از يك دستگاه بخور در اتاق وي يا در كل خانه استفاده كنيد تا با مرطوب كردن هوا، از خشك شدن گلوي كودك بكاهد.
جلوگیری از مخملک
- باکتری در اثر تماس و ترشحات فرد بیمار به افراد سالم منتقل می‌شود. این بیماران باید:
- وقتی سرفه می‌کنند، جلوی دهانشان را بگیرند.
- دستان خود را مرتب شستشو دهند.
- بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان مخصوص به خود را داشته باشند.
- زخم‌ها را تمیز و خشک کنند، تا ابتلای به عفونت را کم کنند.
- به طور کلی، 24 ساعت بعد از اتمام درمان آنتی بیوتیک، دیگر این بیماری مسری نیست. پس تا قبل از این زمان، باید از سر کار رفتن و مدرسه رفتن خودداری کنند.
