نحوه پرورش و نگهداری کاج نوئل

پرورش کاج نوئل

نام انگلیسی : Picea sp

بومی : Pinaceae

خانواده : نیمکره شمالی

درخت کاج نوئل همانند بیشتر انواع درختان کاج، همیشه سبز و تک پایه است. از جنس کاج نوئل تا کنون ۴۰ تا ۵۰ گونه در سراسر جهان شناسایی شده است که مهمترین آنها کاج نوئل سبز، نوئل بالشتکی، نوئل کانادایی، نوئل نقره ای و نوئل آبی کاستر میباشد.

این گیاه از مناطق سرد و معتدله نیمکره شمالی در ناحیه قطبی تا ارتفاعات کوهستانی نواحی معتدله گرم گسترده شده است. شاخه های این درخت پیرامونی، منظم و نسبتاً کوتاهند . سوزنها بادوام اند و پایک کوتاهی دارند که هنگام سقوط، بر روی شاخه ها باقی می مانند . مقطع سوزنها ۱ گوشه است. مخروط ماده ابتدا مستقیم بوده ولی در جریان گرده افشانی به سمت پایین خم می شود . پس از رسیدن و ریزش دانه ها، به همان حالت و بدون جدا شدن و ریزش فلسها باقی می ماند. مخروط تخم مرغی کشیده تا تخم مرغی واژگون، آویزان و در سال اول رشد می رسد. درختان نوئل دارای ارتفاعی بین ۲۴ الی ۳۰ متر بوده و قطر تاج پوششی آنها ۱۲ الی ۱۵ متر می باشد.

این درخت یکی از مهمترین و بهترین درختان چوبده و صنعتی در اروپا و جهان می باشد و سهم عمده ای از تجارت جهانی چوب به آن اختصاص یافته است . از آن در تهیه چوبهای الواری و تیری، مصارف متنوع نجاری، ساختمان سازی و مبل سازی و حجم زیادی در تولید خمیر کاغذ استفاده می شود

کاج نوئل درختی است پر رشد و به واسطه ی کریسمس از معروفترین کاج ها میباشد ولی در سالهای اخیر به خاطر توانایی پایین برای بازیابی سوزن هایش از محبوبیتش کم شده در شرایط ایده آل در هر فصل رشد ۳۰ سانتی متر رشد میکند تمامی گونه های این درختچه یکپایه میباشند یعنی مخروطهای نر و ماده روی همان درخت ولی شاخه های جدا تشکیل میشود. این گونه ها از مناطق سرد و معتدله نیمکره شمالی از ناحیه قطبی تا ارتفاعات کوهستانی نواحی معتدله گرم گسترش یافته اند. سوزنها دارای مقطع ۴گوشه هستند وبادوامند و پایک کوتاهی دارند که هنگام سقوط، بر روی شاخه ها باقی می مانند .مخروط ماده ابتدا مستقیم بوده ولی در جریان گرده افشانی به سمت پایین خم می شود . پس از رسیدن و ریزش دانه ها، به همان حالت و بدون جدا شدن و ریزش فلسه ا باقی می ماند .این درخت یکی از مهمترین و بهترین درختان چوبده و صنعتی در اروپا و جهان می باشد و سهم عمده ای از تجارت جهانی چوب به آن اختصاص یافته است . از آن در تهیه چوبهای الواری و تیری، مصارف متنوع نجاری، ساختمان سازی و مبل سازی و حجم زیادی در تولید خمیر کاغذ استفاده می شود.

نیازها:

آبیاری:

در ۲سال اول کاشت آبیاری منظم برای استقرار این گیاه بسیار مهم است ولی پس از آن هفته ای یکبار آبیاری عمیق انجام شود

نور:

به ۶ساعت آفتاب کامل در روز نیاز دارد یعنی آفتاب کامل البته سایه آفتاب هم تحمل میکند ولی حجم گلدهی و رشد هم کاهش میابد

خاک:

در هر نوع بافت خاک اعم از شنی ،رسی،لومی به شرط زهکشی خوب وعدم خفگی خاک قادر به زندگی است ولی ازنظر واکنش ،خاک های خنثی تا اسیدی را ترجیح میدهد.ریشه های این گیاه سطحی میباشد بنابراین افتادگی دراثر بادهای شدید در گونه های ان رخ میدهد پس از آبیاری سطحی و زیاد بپرهیزید

دما:

مانند اکثر کاج ها به سرما مقاوم است ولی درکل به خاطر مناطق بومی خود طالب هوای خنک و رطوبت بالا میباشند

هرس:

هرس کردن شاخه های خشک و سرشاخه های سبز برای پر شدن و شاخه زایی بیشتر توصیه میشود.

تغذیه:

اگر درخت شما بزرگ است میتوانید از کودهای کند رهاشونده هر ۳یا ۴ماه یکبار استفاده کنید چون درختان بزرگ ریشه های بیشتر و عمیق تری دارند و میتوانند مواد غذایی عمق خاک را نیز مصرف کنند ولی درختان کوچکتر را هر ماه با کوهای کامل تغذیه کنید

تکثیر:

درختی سخت ریشه زا است و به وسیله ی قلمه های چوب سخت در محیط مرطوب و با هورمون های ریشه زایی در آخر پاییز و اوایل زمستان تکثیرمیشود این درخنان دارای خاصیت مکان نگاری میباشند یعنی اگر از شاخه های عمودی قلمه گرفته شود درخت عمود رشد میشود ولی اگر از شاخه های افقی قلمه گرفته شود درختی افقی رشد بوجود می آید

تکثیر کاج نوئل از طریق بذر

برای کاشت از طریق بذر لازم است قبل از کاشت بذور، نیاز سرمایی آنها برطرف شود. به این منظور حداقل ۲ تا ۴ هفته بذرها را در میان ماسه سرد و مرطوب قرار دهید و در بهار آینده اقدام به کاشت نمایید.

اگر می خواهید کاج نوئل را در فضای آزاد بکارید لازم است بذرها را در فصل پاییز در خاک بکارید تا نیاز سرمایی آنها در فصل زمستان برطرف شود.

بذرها را به صورت تک یا پراکنده در سینی بذر یا ظروف کم عمق با قطر دهانه ۱۳ تا ۱۵ سانتیمتر، حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید.

سینی بذرها بایستی همواره مرطوب باشد و در دما و رطوبت مناسب قرار داده شود. می توانید این شرایط را با پوشاندن گلدان حاوی بذر با یک نایلون شفاف تامین کنید. لازم است بر روی نایلون چند سوراخ ایجاد کنید تا تهویه مناسب صورت گیرد.

بعداز جوانه زدن گیاه تان، آن را به خاکی با حاصلخیزی بیشتر انتقال بدهید.

تکثیر کاج نوئل از طریق قلمه زدن

کاج نوئل درختی سخت ریشه زا است و به وسیله قلمه های چوب سخت در محیط مرطوب و با کمک هورمون های ریشه زایی در اواخر فصل پاییز و اوایل زمستان قبل ازدیاد است.جالب است بدانید درخت نوئل دارای خاصیت مکان نگاری میباشد یعنی اگر از شاخه های عمودی قلمه گرفته شود درخت به صورت عمود رشد میکند و اگر از شاخه های افقی قلمه گرفته شود درختی افقی بوجود می آید. مراحل قلمه زدن کاج نوئل به شرح زیر است:

از شاخه مورد نظر قلمه را به صورت اریب ببرید.

در صورت برگدار بودن برگهای پایینی حذف و فقط۲ تا ۳ برگ باقی بگذارید.

انتهای قلمه را در هورمون ریشه زایی فروببرید.

تا زمان ریشه دار شدن بستر قلمه ها همیشه باید مرطوب باشد، میتوانید با کشیدن یک پلاستیک شفاف روی گلدان یا بستر قلمه شرایط گلخانه ای ایجاد نمائید.

اجازه بدهید تا ریشه دهی کامل شود وسپس گیاه جوان را با دقت و بدون جدا شدن خاک اطراف ریشه در خاک مناسب بکارید.

علل ریزش برگهای سوزنی

این مشکل علل مختلفی دارد و در ابتدا باید علت آن را بشناسید و سپس درمان را شروع کنید.

1. وجود قارچ Rhizosphaera

این قارچ در فصل بهار که اختلاف دمای شبانه روز زیاد است مشاهده می شود و سبب سوزن ریزی کاج می شود. برای درمان و پیشگیری از ریزش بیشتر باید از قارچ کش های سیستمیک استفاده کنید. توجه کنید که در صورت مشاهده ی اولین ریزش برگ ها حتما مشکل را شناسایی کرده و هرچه سریعتر اقدام کنید چرا که بعد از ریزش های متعدد دیگر قارچ کش فایده ای ندارد. آبپاشی روی برگ ها در این زمان اصلا توصیه نمی شود و حتی به گسترش قارچ کمک خواهد کرد. به نکاتی در رابطه با اولین ریزش برگهای سوزنی توجه کنید :

1. شاخه ی بیمار را بریده و در صورت امکان بسوزانید و از قارچ کش استفاده کنید.

2. از آبپاشی روی شاخ و برگ خودداری کرده و اجازه دهید کاملا خشک شوند.

3. با کوددهی درخت را در مقابل قارچ تقویت کنید.

4. کاج بیمار را از باقی کاج ها دور کنید.

2. وجود انواع لارو ( شفیره ) و شته ها

بزرگترین منبع غذایی لارو برخی پروانه ها و انواع شته ها، کاج نوئل مخصوصا نوئل آبی است. در صورت حمله ی این موجودات به کاج، برگ ها در ابتدا زرد شده و پس از قهوه ای شدن کامل، می ریزند. برای از بین بردن آنها بهتر است گیاه را سمپاشی کنید و با دستمال شاخه های آن را تمیز کنید.

علت خشک شدن برگ ها

رایج ترین مشکل کاج نوئل، خشک شدن برگهاست که علت آن بیماری های باکتریایی است. این بیماری با خشک شدن برگها و مرگ شاخه ها از پایین تنه به سمت شاخه های بالایی اتفاق می افتد. در مواردی ممکن است به دلیل این بیماری برگها به رنگ قهوه ای سوخته و یا بنفش دربیاید که در این زمان باید شاخه را از ته بچینید. برای پیشگیری از این بیماری بهتر است یک برنامه ریزی منظم برای آبیاری داشته باشید و اجازه ندهید در روزهای خشک تابستان، کاج شما بی آبی و خشکی بکشد.

این بیماری و مشکلات ممکن است از زمان خرید و نگهداری کاج نوئل نیز با او همراه بوده باشد و بنابراین حتما در هنگام خرید، سلامت گیاه را چک کنید. در صورت بروز بیماری برای از بین نرفتن کاج بهتر است از روش های تکثیر کاج نوئل استفاده کنید و گیاهان خود را بیشتر کنید.

نحوه پرورش و نگهداری نرگس درختی

نحوه پرورش و نگهداری تکمه ای

منبع: سایت باغ شیشه ای و ایران درخت و سپاهان