آشنایی با نحوه ی گرفتن موم بایت ارتودنسی و تریم کست پایین

موم ارتودنسی یکی از مواد کاربردی در ارتودنسی است. این ماده بی خطر محافظ بافت لثه ها و سایر بافت های داخل دهان در برابر براکت ها و سیم های برجسته ارتودنسی می باشد. موم ارتودنسی که به طور معمول به عنوان موم دندان یا تسکین دهنده شناخته می شود، می تواند برای افرادی که دارای بریس روی دندان هستند، یک مزیت باشد.

برای فردی که تازه بریس نصب کرده است اغلب مقداری ناراحتی در قسمت داخلی گونه و زبان به واسطه ی براکت ها به وجود می آید. گاهی اوقات سیم ها شل می شوند یا ممکن است قلاب ها به داخل و یا خارج از دهان آسیب برسانند و باعث بریدن شوند. این امر می تواند به علت سایش منجر به ایجاد نقاط قرمز یا تاول شود که باعث می شود خوردن بسیار دشوار شود. در بعضی موارد، این زخم ها اگر مدت طولانی نادیده گرفته شوند، می توانند عفونی شوند. زمانی که یک زخم ایجاد می شود بیشتر از ۱ هفته طول می کشد تا بهبود یابد. موم ارتودنسی راه حل این زخم های جزئی اما بسیار دردناک است. موم دندان برای افرادی که دندان مصنوعی جزئی دارند نیز مفید است.

موم ارتودنسی چیست؟

موم ارتودنسی از مواد غیر سمی و بی خطر که اغلب ساختار آشنا و طبیعی برای بدن دارند ساخته می شوند؛ موم ارتودنسی اغلب از موادی چون موم زنبور عسل یا پارافین تهیه می شود. این ماده برای افرادی که به دلیل وجود دستگاه ارتودنسی ثابت در دهان خود دچار زخم یا ناراحتی شده اند مورد استفاده قرار گرفته و باعث می شود که دستگاه ارتودنسی با بافت های دهان در تماس نباشد و در نتیجه باعث زخم و ایجاد حساسیت نشود.

نحوه قرار دادن موم ارتودنسی

جهت قرار دادن موم ارتودنسی بایستی چندین اقدام نمود که عبارتند از:

• قبل از گذاشتن موم ارتودنسی مطمئن شوید که دست های خود را با آب و صابون ضد باکتری شسته اید. این کار مانع از این می شود که زخم ها و بریدگی های درون دهان در معرض باکتری های خارجی قرار گیرد. همچنین موقع خوبی برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می باشد. نخ دندان کشیدن با داشتن براکت های ارتودنسی دشوار است اما نخ دندان خریداری کنید تا غذا را از دندان خارج کرده و مانع از تشکیل پلاکت بر روی دندان شوید.
• از طریق لمس دهان با انگشتانتان نقاط دارای درد در دهان خود را پیدا کرده و یا به وسیله معاینه زبان و گونه ها هر گونه سایش و علائم و لکه های قرمز و متورم را بررسی و مشاهده کنید. این کار به شما کمک می کند تا تشخیص دهید که کدام یک از براکت ها را باید با موم بپوشانید. قبل از گذاشتن موم، براکت ها را به وسیله دستمال یا پارچه خشک نمایید. هر چه براکت ها خشک تر باشند موم بهتر به آن ها خواهد چسبید.
• قطعه کوچکی از موم را از بسته بردارید و آن را با انگشتان خود به شکل توپ در بیاورید. حرارت انگشتانتان موم را نرم کرده و به آن اجازه می دهد تا فرم بگیرد. مطمئن شوید که مقدار موم خیلی زیاد نیست! زیاد بودن مقدار موم باعث می شود که احساس عجیبی در دهان داشته باشید و یا اینکه موم از روی براکت ها بیفتد.
• موم را محکم بر روی براکت یا سیمی که موجب بروز درد شده فشار دهید. تا آنجا که می توانید آن را با انگشتانتان در ناحیه موردنظر فشار دهید. ممکن است برای اینکه موم را به خوبی و درستی در جای خود قرار دهید نیاز به استفاده از زبانتان داشته باشید.
• زمانی که موم در جای خود قرار گرفت، دهانتان به سرعت بایستی بهبود یابد. دهان جریان خون بالایی دارد که این امر به التیام سریع دهان کمک می کند. جهت حفاظت از دهان هر چند بار که نیاز است موم ارتودنسی را مورداستفاده قرار دهید. به مرور زمان متوجه می شوید که بافت دهانتان به براکت ها عادت کرده و دیگر نیاز نیست که از موم به دفعات زیاد استفاده کنید.
• مطمئن شوید که موم را قبل از مسواک زدن دندان ها بردارید؛ و اگر آن را اتفاقی بلعیدید نگران نباشید! چون محرک ضعیفی است بنابراین یقیناً غیر سمی است. اگر احساس درد ادامه یافت یا شدیدتر شد با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید.

نکات مهم در زمان استفاده از موم ارتودنسی

• حتما قبل از استفاده از موم مسواک بزنید به ویژه بعد از خوردن غذا بهتر است براکت ها را کاملا تمیز کنید.
• قبل از استعمال موم بهتر است براکت ها کاملا خشک باشند، خشکی بیشتر براکت باعث می شود که موم مدت زمان بیشتری روی وسایل ارتودنسی بچسبد.
• بهتر است موم ارتودنسی را همیشه همراه داشته باشید، موم روی وسایل ارتودنسی بعد از معمولا دو روز می ریزد، توصیه می کنیم که موم ها را به صورت روزانه تعویض کنید چرا که تعویض نکردن آن ممکن است باعث تجمع باکتری ها در دهان شود.
• بهتر است قبل از غذا خوردن موم ها را پاک کنید چرا که ممکن است در اثر تناول غذا مومها جدا شده و درون دهان بریزند اما در صورتی که درد زیادی دارید که مانع از خوردن غذا می شود می توانید موم را در زمان غذا خوردن نیز استفاده کنید.
• بعد از غذا خوردن باید موم ها را تعویض کنید.
• قبل از مسواک زدن سعی کنید موم را پاک کنید تا به مسواک نچسبد.
• در صورتی که وجود موم باعث کاهش درد یا التهاب در ناحیه درون دهان لثه ها نشده است یا زخم ها التیام نیافته و علائم عفونت را مشاهده می کنید بهتر است سریعا به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
• معمولا در روزهای ابتدایی ارتودنسی استفاده از موم بیشتر است اما به مرور زمان بافت داخلی دهان خود را با شرایط تطبیق داده و کمی سفت تر می شود و متناوبا درد و ناراحتی نیز کاهش می یابد.

نحوه پاک کردن موم ارتودنسی

برای پاک کردن موم ارتودنسی می توانید از وسایلی چون خلال دندان، مسواک های بین دندانی و یا نخ دندان استفاده کنید. علاوه بر آن با انگشت نیز می توانید موم های روی براکت ها جدا کرد. ابتدا دست های خود را به خوبی بشویید و سپس به آرامی با انگشتانتان موم ها را از روی براکت ها جدا کنید. اگر موم را جدا نکنید، خود آن به مرور دچار ریزش می شود.

روش گرفتن موم بایت ارتودنسی و تریم کست پایین

قالب یا کست پایین را پس از آماده سازی قالب دندان های بالا آماده می کنیم. بنابراین ترتیب آماده سازی یک قالب از دندان ها شامل تریم کست بالا سپس گرفتن موم بایت و در نهایت تریم کست پایین می باشد.در این مرحله نه CR (سر کندیل در قدامی ترین و فوقانی ترین موقعیتش نسبت به گلوئیدفوسا باشد) را برای بیمار ثبت می کنیم و نه CO (رابطه دندان ها وقتی کندیل در وضعیت CR باشد) بلکه Habitual Occlusion و یا همان Maximum Intercuspation را ثبت خواهیم کرد.

در برخی موارد CO و Habitual Occlusion بیمار یکسان است. قبل از گذاشتن موم در دهان بیمار طریقه بستن دهان در موقعیت Habitual Occlusion را با او تمرین کنید. به خصوص در کودکان این مورد مشاهده شده که دهان را کج می بندند. بنابراین مطمئن شوید که بیمار دهان خود را کج نبسته و در اکلوژن عادی قرار دارد.حالا می توانید موم صورتی را از عرض دو یا سه لایه روی هم برگردانید و به شکل U شکل دهید. این موم باید از قسمت خلفی دندان مولر اول و حداکثر تا نیمه دندان مولر دوم ادامه یابد. اگر این موم بیش از اندازه بلند باشد با رترومولرید تداخل می کند و ممکن است بیمار دهانش را کج ببندد در این وضعیت اکلوژن عادی بیمار به هم خواهد خورد. عرض مومی که متخصص ارتودنسی آماده می کند حداکثر 1 سانتی متر می باشد. اگر عرض موم بیشتر از 1 سانتی متر باشد با زبان تداخل می کند و باز هم هنگام بستن دهان، بیمار فک را کج می بندد.

حالا مومی که آماده کرده اید را روی دندان های فک بالا قرار دهید. موم را به حدی فشار دهید که در جای خود تثبیت شود. طوری موم را فشار دهید که نه خیلی سفت باشد که فک بیمار منحرف شود و نه خیلی شل که در جای خود بلغزد.

بعد از خارج کردن موم از دهان بیمار

بعد از خارج کردن موم آن را با آب سرد شسته و ضدعفونی کنید. زمانی که موم را در نور می گیرید نوک کاسپ ها کاملا شیشه ای به نظر می رسد. گاها نوک دندان کانین بیمار تیز است. اگر نوک دندان کانین موم را سوراخ کرده است مشکلی نیست و نیازی به موم گیری مجدد نمی باشد.دقت کنید اگر نوک کاسب ها ضخیم باشد و شیشه ای نشده باشد باید یک بار دیگر موم بایت بگیرید. زیرا این ضخامت روی اکلوژن تاثیر می گذارد و اکلوژن عادی بیمار را نشان نخواهد داد.

تریم کست پایین

بعد از اتمام کار موم بایت می توانید آن را روی فک بالا بگذارید و کست فک پایین را روی آن برگردانید. دقت کنید در ناحیه رئرومولرید اضافات آن را اصلاح و حذف کنید تا تداخلی در اکلوژن صحیح ایجاد نکند.

در مرحله دوم ارتفاع 7 سانتی متری کست را با یک خط کش مشخص کنید و علامت بزنید. نقاطی را که مشخص کرده اید را به هم وصل کنید. حالا می توانید فک پایین را در راستای همان خطی که رسم کرده اید تریم کنید. ارتفاع کست پایین را تا 3.5 سانتی متری اصلاح کنید.

در مرحله سوم موم را روی کست پایین می گذارید و کست فک بالا را روی موم بایت قرار می دهید. حالا بر اساس کست فک بالا تمامی جوانب کست پایین از جمله ضلع های جانبی، پاشنه و پشت کست را تریم کنید.

نکات تریم کست پایین

زاویه ضلع های جانبی در فک بالا 65 درجه است اما در فک پایین 60 درجه استبرای به دست آوردن این زاویه 65 درجه کافی است کست فک پایین را روی تریمر گذاشته و کمی قسمت جلویی اضلاع جانبی آن را جمع کنید. تا حدی که به زاویه 65 درجه برسید. روش دیگر این است که زاویه 65 درجه را در پشت کست رسم کنید و دوضلع جانبی را مطابق با آن تریم و اصلاح کنید.

یک تفاوت دیگر بین دو کست بالا و پایین وجود دارد و آن گرد بودن کانین کست فک پایین است.لبه های کست را طوری باید بردارید که عمق وستیبول از کناره ها قابل مشاهده باشد. هر دو کست را حباب گیری کنید به طوری که کاملا خامه ای شکل و تمیز شود. خشک شدن کست ها تا یکی دو روز طول خواهد کشید. بعد از آن که کست ها خشک شدند آنها را سمباده بزنید. دقت کنید طی روند سمباده زدن کست زوایای تیز دندان را از بین نبرید. در مرحله آخر به منظور براق و صیقلی کردن کست، پنبه آغشته به آب و صابون را بر روی سطح گج بمالید.

زمانبندی استفاده از موم ارتودنسی

هر زمان که احساس ناراحتی کردید و استفاده از موم را لازم دانستید، می توانید از موم استفاده کنید. احتمالاً در روزهای اول درمان ارتودنسی بیشتر به موم نیاز خواهید داشت، چرا که دهان هنوز به وجود این همه قطعات فلزی جدید عادت نکرده است. موم فرصت لازم را برای التیام یافتن زخم ها و بریدگی ها ایجاد می کند و از ایجاد شدن زخم های جدید جلوگیری می کند. پوست داخل دهان بعد از مدتی به وجود بریس عادت می کند و نیازتان به موم کمتر می شود.

همه نیاز به موم ندارند

البته همه افرادی که ارتودنسی میکنند نیاز به موم ندارند. برای مثال کسانی که ارتودنسی متحرک با اینویزیلاین یا سایر پلاک های شفاف دارند نیازی به استفاده از وکس ندارند. یک مثال دیگر، ارتودنسی دیمون یا خود تنظیم است. چرا؟ به دلیل اینکه براکت های بکار رفته در این ارتودنسی ایمن هستند و معمولا نیازی به موم ارتودنسی ندارند.

از طرفی اغلب بزرگسالانی که ارتودنسی ثابت فلزی انجام داده اند نیز معمولا نیازی به موم ندارند زیرا آن ها بهتر و راحت تر میتوانند دستورالعمل های متخصص ارتودنسی را دنبال کنند. اما در کودکان کمی اوضاع متفاوت است زیرا آن ها ممکن است به خود یا بریس های خودشان آسیب بزنند و باعث زخم شدن دهانشان شوند. کودکان اغلب از موم ارتودنسی استفاده میکنند.

مزایای موم ارتودنسی

فرمولاسیون موم ارتودنسی به شکلی است که با چسبیدن به براکت هاو سیم برس ارتودنسی و به قلاب ها و لیگاتورهای ارتودنسی ناراحتی بیماران را در طول درمان کاهش می دهد.موم ارتودنسی از لثه ها و لایه پوشش دهنده داخل گونه ها و لب ها محافظت می کند ومانعی را دربرابر سرهای تیز سیم و وسایل ارتودنسی ایجاد می کند که تحمل کردن آن برای بیمار بسیار راحت است.

علاوه بر این استفاده از موم ارتودنسی برای بیمارانی که از دندان های مصنوعی تکه ای استفاده می کنند نیز مناسب است تا گیره های سیم باعث ناراحتی،زخم یا ساییدگی بافت های نرم نشود.موم ارتودنسی برای استفاده شخصی در قوطی ها کوچک بسته بندی می شود که برای مصرف داخل خانه و خارج خانه ایده آل است.قوطی کوچک موم ارتودنسی را می توانید به راحتی در جیب و کیف خود بگذارید و همه جا همراه داشته باشید.از موم ارتودنسی برای از بین بردن ناراحتی و زخم ناشی از وسایل ارتودنسی استفاده کنید.

نقش وراثت در درمان ارتودنسی