به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، دکتر مصطفی صالحی وزیری- عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران و معاون تحقیقات و فناوری انستیتو پاستور درباره ویژگی ها و خصوصیات آبله میمونی، گفت: بیماری آبله میمونی، یک بیماری ویروسی نوپدید است که عامل آن مانکی پاکس ویروس (Monkeypox) و از خانواده پاکس ویریده (Poxviridae) است. ویروس آبله یا واریولا یا smallpox هم جزو همین خانواده است. در عین حال ویروس های دیگری مانند واکسینیا، آبله گاوی، شتری و ... هم هستند.
ریشه کنی آبله
وی با بیان اینکه مهم ترین ویروس این خانواده ویروس آبله یا واریولا بوده است، گفت: ویروس آبله یا واریولا در ۱۹۸۰ بر اثر واکسیناسیون گسترده جهانی که از سوی سازمان جهانی بهداشت اجرا شد، ریشه کن شد؛ همان برنامه ای که با عنوان آبله کوبی در دنیا اجرا شد و یکی از موفق ترین برنامه های سازمان جهانی بهداشت هم در کل تاریخ همین بوده است. بر این اساس بیماری آبله به طور کامل ریشه کن شد و پس از آن مواردی از این بیماری گزارش نشده است.
آبله میمونی چیست و چه گونه هایی را مبتلا می کند؟
صالحی وزیری افزود: آبله میمونی از نظر تظاهرات بالینی تقریبا مشابه با آبله انسانی بوده ولی از نظر شدت بیماری ملایم تر است. این بیماری در کشورهای آفریقایی اندمیک بوده و دلیل اینکه به آن آبله میمونی می گویند، این است که اولین بار در سال ۱۹۵۸ در میمون هایی شناسایی شد که در آزمایشگاه ها روی آن ها کار می کردند. بر همین اساس نام آن را آبله میمونی گذاشتند. البته هنوز مشخص نیست که مخزن این ویروس در طبیعت چه حیوانی است، اما میزبان های متعددی می توانند با این ویروس آلوده شوند. تصور می شود که پستانداران کوچک و پریمات ها در حفظ و گردش ویروس در طبیعت نقش داشته باشند. در عین حال انسان هم می تواند به این ویروس آلوده شود.
راه های انتقال آبله میمونی
وی درباره راه های انتقال آبله میمونی، گفت: انتقال ویروس آبله میمونی می تواند از طریق تماس نزدیک با حیوان یا فرد آلوده صورت گیرد. معمولا انتقال ویروس از طریق مایعات بدن، ضایعات پوستی و قطرات تنفسی رخ می دهد. در آفریقا که از گوشت های شکار حیوانات وحشی (Bush meat) استفاده می کنند، پروتکل های بهداشتی را در هنگام ذبح حیوانات رعایت نمی کنند و طبیعتا در تماس مستقیم با خون و مایعات حیوانات قرار گرفته و از طریق خوردن گوشت های نیم پخته که به خوبی پخته نمی شوند و ممکن است ویروس داخل شان فعال بماند، بیماری به انسان منتقل می شود.
صالحی وزیری ادامه داد: البته باید توجه کرد که میزان انتقال آبله میمونی در مقایسه با ویروس آبله اصلی یا همان واریولا کمتر است. در سال ۱۹۵۸ آبله میمونی برای اولین بار در میمون شناسایی شد و در سال ۱۹۷۰ هم اولین موارد آن در انسان شناسایی شده است. از آن زمان به بعد موارد این بیماری محدود به آفریقا بوده است. البته به صورت تک گیر مواردی هم بوده که از آفریقا به کشورهای دیگر وارد شده است. بنابراین از ۱۹۷۰ به بعد موارد انسانی آبله میمونی در آفریقا و عمدتا هم در کشورهایی مانند جمهوری دموکراتیک کنگو، نیجریه، کامرون، گابون و ... دیده شد.
دو clade آبله میمونی
وی با بیان اینکه کشندگی ویروس آبله میمونی در مقایسه با آبله اصلی بالا نیست، گفت: آبله میمونی دو clade (تبارشاخه) دارد؛ یکی West African و دیگری Central African. میزان مرگ ومیر واریانت central Africa از صفر تا ۱۱ درصد است و میزان مرگ ومیر در واریانت West Africa بین صفر تا شش درصد متغیر است. مواردی که در حال حاضر شناسایی شده اند، عمدتا شبیه به West African است که مرگ ومیرش کمتر است، اما سرعت انتشار آن بالاتر از مواردی است که سال های قبل شناسایی می شد. در حال حاضر ۱۲۰ مورد تایید شده و مشکوک به آبله میمونی در دنیا شناسایی شده که هر روز هم در حال افزایش است.
موارد فعلی گزارش شده از "آبله میمونی" عمدتا مرد هستند
صالحی وزیری با بیان اینکه تاکنون مرگ ومیری در موارد اخیر شناسایی شده آبله میمونی گزارش نشده است، گفت: اکثر موارد ابتلا به آبله میمونی که اخیرا شناسایی شده اند هم در مردان بوده و تقریبا ۱۰۰ درصد موارد ابتلا در مردان بین ۲۰ تا ۵۰ سال بوده است.
وی گفت: به نظر می رسد سرعت انتشار ویروس آبله میمونی که در حال حاضر شناسایی شده است، از آنچه که قبلا دیده شده، بیشتر است؛ به این معنا که انتشار آن بیشتر اتفاق می افتد که ممکن است فاکتورهای زیادی در آن موثر بوده باشد و لزوما به این معنا نیست که قدرت سرایت ویروس بالاتر رفته است. اینکه خود ویروس نسبت به قبل قابلیت انتشار بالاتری پیدا کرده باشد، باید بررسی شود.
علائم آبله میمونی
این دانشیار ویروس شناسی درباره علائم آبله میمونی نیز گفت: علائم آبله میمونی در ابتدا شامل تب، خستگی، بدن درد و تورم غدد لنفاوی و سردرد است و بعد از چند روز ایجاد جوش ها و بثورات پوستی اتفاق می افتد که ابتدا به صورت ماکول (لکه پوستی) است، بعد به شکل پاپول (سفت دانه)، بعد ویزیکول (ریزکیسه) و بعد هم پاسچول (چرک دانه) است و در نهایت هم به کراست یا پوسته و حالت خشک شده تبدیل می شود. بعد از چند هفته هم این جوش ها خودبه خود بهبود می یابند.
صالحی وزیری با بیان اینکه عمده مرگ ومیر ناشی از آبله میمونی در کودکان دیده شده است، اظهار کرد: به طوری که این بیماری در کودکان ممکن است عفونت های ثانویه باکتریایی و تنفسی دهد و مشکلات و عفونت های سیستم عصبی مرکزی را به دنبال داشته باشد و گاهی اوقات هم ممکن است بیماری به چشم زده و منجر به نابینایی هم شود.
پیشگیری و درمان آبله میمونی
تاثیر واکسن آبله بر پیشگیری از آبله میمونی
صالحی وزیری درباره روش های پیشگیری و درمان آبله میمونی، گفت: برخی ادعاها مبنی بر موثر بودن برخی داروها برای درمان آبله میمونی مطرح شده بود، اما در این باره هنوز اطمینان وجود ندارد. در عین حال باید توجه کرد که واکسن آبله می تواند حداقل تا ۸۵ درصد از ابتلا به آبله میمونی پیشگیری کند یا اینکه علائم را تخفیف دهد.
وی ادامه داد: در عین حال اگر افراد، کسی را با این علائم مشاهده کردند از تماس با او پرهیز کنند و تماس مستقیم با این افراد نداشته باشند. مبتلایان به آبله میمونی باید در بیمارستان ایزوله شوند و کادر درمان مرتبط با آنها هم باید ماسک و گان و سایر تجهیزات را باید داشته باشند.
صالحی وزیری درباره وضعیت تلقیح واکسن آبله در ایران، گفت: ما در کشور واکسن آبله نداریم و در برنامه واکسیناسیون کشوری وجود ندارد. باید توجه کرد که آبله ریشه کن شده و بسیاری از کشورها این واکسن را ندارند. ما هم در کشورمان این واکسن را نداریم. بعد از ریشه کنی آبله در ایران واکسیناسیون آبله متوقف شده است.
آبله میمونی نگران کننده است؟
وی درباره ضرورت واکسیناسیون علیه آبله در کشور، گفت: اگر اتفاق عجیب و غریبی رخ ندهد، نیازی به تزریق واکسن آبله در کشور نیست، اما اگر مشخص شود که این ویروس آبله میمونی موتاسیون یافته و انتشارش بالاست، آن زمان شاید نیاز باشد. با این حال با این سرعت انتشار افزایش یافته ای هم که تاکنون شاهد بوده ایم، باز هم این ویروس نگران کننده نیست. آبله میمونی را با کرونا مقایسه کنید؛ کرونا از زمانی که آمد، سرعت انتشارش به شدت بالا بود، اما اکنون چند روزی است که صحبت آبله میمونی مطرح است و مجموعا تعداد موارد آن به حدود ۱۰۰ نفر رسیده؛ بنابراین در مقایسه با کرونا نگران کننده نیست. البته در مورد ویروس های نوپدید و بازپدید نمی توان با اطمینان خاطر اظهار نظر کرد و همیشه باید مراقب اتفاقات غیره منتظره بود.
لزوم تقویت پایش ها در مبادی مرزی
وی درباره اقدامات ضروری که در شرایط فعلی باید در کشور انجام شود، گفت: اولین اقدامی که باید در کشور انجام دهیم تا همیشه آماده باشیم، این است که زیرساخت های کشور چه از لحاظ تشخیص، چه از لحاظ رصد بیماری و چه از لحاظ تولید واکسن تقویت شود. این موارد هم باید هدفمند باشد.
وی گفت: به هر حال احتمال ورود آبله میمونی به ایران هم وجود دارد. بر همین اساس هم بهتر است که وضعیت پایش ها را در فرودگاه ها و مبادی مرزی کشور تقویت کنیم. کرونا به ما ثابت کرد که باید تیم هایی را در مبادی ورودی داشته باشیم که کنترل هایی انجام شود و در عین حال تیم هایمان آموزش ببینند.
هشدار سازمان جهانی بهداشت درباره احتمال گسترش «آبله میمون»
