به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، تأمین اجتماعی، در واقع همان حفاظت از افراد فعال در یک جامعه محسوب می شود؛ کسانی که با ارائه خدمات خود، چرخ امور اجتماع را به چرخش در می آورند و باعث رشد مادی و معنوی آن می شوند. تأمین آتیه و حمایت از چنین افرادی، وظیفه هر جامعه ای است که در قالب خدمات تأمین اجتماعی به آن ها عرضه می شود.
این تنها بخشی از وظایف سازمان تأمین اجتماعی است، هر چند که چند سالی می شود سازمان تأمین اجتماعی در ایران از این تعریف فاصله گرفته و دیگر رفاه اجتماعی را آن طور که باید تأمین نمی کند، اما می توان یکی از دلایل کم و کاستی های سازمان تأمین اجتماعی در مقابل جامعه هدفش را طلبی دانست که از دولت دارد، چراکه سازمان تأمین اجتماعی یکی از بزرگترین طلبکاران دولت است.
گفته می شود عدم پرداخت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی باعث شده تا این سازمان برای جبران کسری بودجه خود به اخذ وام های کلان از بانک ها روی بیاورد.
اکبر شوکت یکی از اعضای هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: سازمان تأمین اجتماعی ماهیانه برای پرداخت بدهی های خود ۷۰۰ تا یک هزار میلیارد تومان از بانک پول قرض می کرد و در حال حاضر بانک هم دیگر به ما پول قرض نمی دهد و برای پرداخت هزینه هایمان اموال خود را می فروشیم، در واقع داریم کتمان را می فروشیم تا شکم مان را سیر کنیم.
سازمان تأمین اجتماعی با ۴۲ میلیون بیمه شده، یکی از بزرگترین صندوق های بیمه ای کشور این روز ها حال خوبی ندارد. هر چند بعضاً برخی از اعضای هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی به اوضاع نامساعد این سازمان اعتراف کرده اند، شنیده ها حاکی از آن است که سازمان تأمین اجتماعی در سال ۹۷ به دلیل افزایش هزینه ها و عدم افزایش نقدینگی، با کسری بودجه ای به مبلغ ۷ هزار میلیارد تومان مواجه شده است.
علت بدهی دولت به تأمین اجتماعی چیست؟
شوکت درباره علت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی، بیان کرد: در سال ۵۴ تصویب شد که ٣ درصد حق بیمه درمان بیمه شدگان را دولت، ٢٠ درصد کارفرما و ٧ درصد خود بیمه شده پرداخت کند، اما از همان سال ۵۴ تا امروز ریالی توسط دولت پرداخت نشده است.
شوکت افزود: در دهه ٨٠ بیمه هنرمندان، خبرنگاران، رانندگان، خادمان مساجد، زنبورداران و... راه اندازی شد و دولت از سازمان تأمین اجتماعی خواست که این افراد را بیمه کند و حق بیمه آن ها را نیز خود دولت بپردازد، اما این اتفاق نیز نیفتاد و بار بیمه این افراد به دوش تأمین اجتماعی افتاد.
عضو هیأت امنا سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه این سازمان تنها سازمان در کشور است که بودجه ای از دولت دریافت نمی کند، ادامه داد: تنها درآمد سازمان تأمین اجتماعی از دریافت حق بیمه هاست.
از آنجا که دولت نتوانسته است علی رغم مصوبات نمایندگان مجلس بدهی خود به سازمان تأمین اجتماعی را پرداخت کند، این سازمان مجبور شده است تا برای جبران کسری بودجه خود به راهکار دریافت وام از بانک ها روی آورد. سازمان تأمین اجتماعی برای جبران کسری بودجه خود مبلغی بالغ بر ۱۳ هزار میلیارد تومان از بانک رفاه کارگران و مبلغی نزدیک به ۸۱۵ میلیارد تومان از بانک ملی وام دریافت کرده بود که بازپرداخت این وام ها معمایی بزرگ بوده است.
علی دهقان کیا رئیس کانون بازنشستگان و کارگران تأمین اجتماعی گفت: دولت جیب سازمان تأمین اجتماعی را به نوعی خالی کرده است، چراکه نه تنها بدهی خود را پرداخت نمی کند، بلکه ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تعهدی که سالانه به این سازمان دارد را نیز واریز نمی کند.
وی خاطرنشان کرد: اگر دولت با همین روش پیش رود و بدهی خود را به تأمین اجتماعی پرداخت نکند، این سازمان از هم فرو می پاشد و دولت باید یک فکر اساسی برای پرداخت بدهی خود به تأمین اجتماعی کند.
مبلغ بدهی دولت به تأمین اجتماعی هر سال تلنبار می شود و هر چه این سازمان مطالبه می کند جوابی نمی گیرد، با وجود اینکه به سمتی می رویم که به تعداد بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی و آمار مستمری بگیران این سازمان افزوده می شود، این عدم پرداخت بدهی دولت مشکلات زیادی را در پرداخت مستمری برای تأمین اجتماعی ایجاد می کند.
حتی اگر سالاری مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی همیشه تأکید کند اولویت ما همواره پرداخت مستمری بازنشستگان سر وقت مقرر است، اما نمی توان منکر این شد که کمبود منابع این سازمان اجازه ارائه خدمات رفاهی بیشتر به مستمری بگیران و بازنشستگان و اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان را نمی دهد.
بدهی دولت به تأمین اجتماعی چه قدر است؟
حسن صادقی رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری درباره آخرین وضعیت از رقم بدهی دولت به تأمین اجتماعی، گفت: از سال ۵۷ تا ۱۵ خرداد ۹۹ دولت بدهی خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نکرده است. بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی در طول این سال ها به ۳۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.
بی اعتباری دفترچه های تأمین اجتماعی
این رقم کلان بدهی تأثیرات مالی زیادی بر تأمین اجتماعی گذاشته است، یکی از این تأثیرات بی اعتباری دفترچه های تأمین اجتماعی است. بی اعتباری دفترچه های درمانی یعنی چه؟! بیمه شدگان تأمین اجتماعی هنگامی که به مراکز درمانی وزارت بهداشت مراجعه می کردند به دلیل عدم پرداخت بدهی تأمین اجتماعی به این وزارتخانه، مراکز درمانی از ارائه خدمات درمانی به بیمه شدگان تأمین اجتماعی امتناع می کردند، هر چند که این وضعیت زیاد پایدار نبود و سازمان تأمین اجتماعی در دی ماه سال ۹۸ بدهی خود به وزارت بهداشت را از محل شستا (شرکت های سرمایه گذاری تأمین اجتماعی) به روز رسانی کرد، حتی با شیوع کرونا دولت به این سازمان فشار وارد کرد تا بدهی ۳ ماه آخر را باید تسویه کنید.
وقتی دولت در پرداخت بدهی خود به این سازمان تعلل کند، قطع به یقین این سازمان به دلیل کمبود منابعی که برای آن ایجاد می شود در پرداخت بدهی خود به وزارت بهداشت با مشکلاتی مواجه خواهد شد و در این میان دود این بی تعهدی ها به چشم کارگرانی می رود که از همه جا بی خبرند و خودشان را بیمه کردند تا خدماتی دریافت کنند، اما دریغ از دریافت خدمتی...
همسان سازی حقوق بازنشستگان در گرو پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی
اما این فقط یک نمونه بود. بازنشستگان تأمین اجتماعی با اندک حقوق بخور و نمیری که دارند امرار معاش می کنند، هر چه می گویند با این حقوق نمی شود زندگی کرد، گوش هیچکس بدهکار نیست. به سازمان تأمین اجتماعی که می گوییم چرا از منابع داخلی خود سازمان همسان سازی را اجرا نمی کنید، می گویند منابع نداریم. اگر دولت بدهی خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند، این سازمان منابع لازم برای اجرای همسان سازی حقوق بازنشستگان دارد، اما دولت در انجام این کار هم دارد کوتاهی می کند.
قبل از آغاز سال جاری بود که صحبت هایی مبنی بر پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومان از مبلغ بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی به گوش می رسید و تأمین اجتماعی نیز اعلام کرد اگر دولت این بخش از بدهی را پرداخت کرد، برای همسان سازی حقوق بازنشستگان استفاده می کنیم. سال ۹۸ تمام شد و در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که این رقم را دولت بابت بخشی از بدهی خود به تأمین اجتماعی پرداخت کند و دولت از ۳۱۷ میلیارد تومان بدهی خود فقط بخش کمی را قرار شد پرداخت کند که از آن هم خبری نیست.
شوکت عضو هیأت امنای تأمین اجتماعی بیان کرد: راهکارهایی را برای پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی ارائه کردیم که بار مالی آن بر دوش دولت نباشد، اگر دولت به یکباره بدهی خود را از صندوق ذخیره ارزی و محل های دیگر به تأمین اجتماعی پرداخت کند، مشکلات ما حل خواهد شد.
پرداخت ۵۰ هزار میلیارد تومان به کجا رسید؟
هر چند که این حرف ها هم نتیجه نداد، سرانجام قرار شد بدهی دولت به تأمین اجتماعی در قالب شرکت های قابل عرضه در بورس پرداخت شود تا تأمین اجتماعی از درآمد حاصل از عرضه این شرکت ها در بورس بتواند همسان سازی را اجرا کند، اما همچنان خبری از آن هم نیست.
صادقی رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری با اشاره به اینکه ۵۰ هزار میلیارد تومان منابعی بود که مشخص شد تا دولت بابت بدهی خود به تأمین اجتماعی پرداخت کند، ادامه داد: مقرر شد این مبلغ در قالب شرکت هایی که قابل عرضه در بورس هستند به تأمین اجتماعی پرداخت شود تا تأمین اجتماعی این شرکت ها را در بورس عرضه کند تا از درآمد مستمر این شرکت ها همسان سازی را اجرا کنند.
وی گفت: این صحبت ها فقط در حد حرف است و هنوز دقیقا مشخص نیست دولت کِی قرار است این شرکت ها را به سازمان تأمین اجتماعی بدهد.
همان طور که در بین برخی از صحبت ها هم اشاره شد، سازمان تأمین اجتماعی به سمت پیری می رود یعنی آمار بازنشستگان و مستمری بگیران این سازمان رو به افزایش است و این موضوع هزینه زیادی برای این سازمان دارد که با عدم پرداخت بدهی دولت به تأمین اجتماعی، مشکلات متعددی به دنبال آن برای این سازمان ایجاد خواهد شد، همان طور که در حال حاضر شاهد کمبودها و کاستی های تأمین اجتماعی در شرایط فعلی هستیم.
حمید حاج اسماعیلی کارشناس حوزه کار و کارگر در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره وضعیت سازمان تأمین اجتماعی در شرایط فعلی، اظهار کرد: سازمان تأمین اجتماعی در حال حاضر با مشکل کمبود منابع رو به رو است.
وی با اشاره به اینکه جمعیت به سمت پیری می رود و تعداد مستمری بگیران بیشتر شده است، گفت: در دورانی که جمعیت جوان تری داشتیم و سازمان تأمین اجتماعی دوران جوانی خود را به لحاظ سابقه و کارکرد طی می کرد؛ به ازای ۱۳ نفری که حق بیمه پرداخت می کردند فقط یک نفر مستمری بگیر داشتیم، اما در حال حاضر این طور نیست، در شرایط فعلی به ازای هر ۵ نفری که حق بیمه پرداخت می کنند، یک مستمری بگیر وجود دارد.
حاج اسماعیلی با بیان اینکه این مسئله نشان می دهد که برای تأمین منابع سازمان تأمین اجتماعی باید برنامه های جدی تهیه شود، گفت: اگر سازمان تأمین اجتماعی با این روند پیش برود با کمبود منابع جدی رو به رو خواهد شد. طی همین سال های اخیر به دلیل بحران ها و نوساناتی که در حوزه کار شاهد بودیم، منابع سازمان تأمین اجتماعی به دلیل تعطیلی و کاهش درآمد بنگاه ها دچار مشکلات اساسی شده و سازمان از منابع سرمایه خود یعنی شستا برای تأمین هزینه بیمه شدگان استفاده کرده است.
این کارشناس حوزه کار و کارگر تأکید کرد: دولت و مجلس برای این موضوع باید چاره اساسی بیاندیشند، برخی از قوانین باید اصلاح شوند، اصلاحات پارامتریک صورت گیرد و منابع سازمان تأمین اجتماعی در جایی که درآمدزایی خوبی دارد، سرمایه گذاری شود.
اجرای طرح تحول سلامت ضربه سنگین بر پیکره تأمین اجتماعی
عدم پرداخت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی تنها بخشی از ضربات سنگین دولت به این سازمان بود. اجرای برخی از طرح ها مانند طرح تحول سلامت فشار مالی سنگینی بر دوش تأمین اجتماعی وارد کرد، هر چند که برخی از کارشناسان اجرای طرح تحول سلامت را تا حدی شکست خورده می دانند، اما می توان گفت یکی از دلایل بحران نقدینگی سازمان تأمین اجتماعی، اجرای همین طرح تحول سلامت بود.
عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: دولت یازدهم با اجرای طرح تحول سلامت ضربه سنگینی به سازمان تأمین اجتماعی وارد کرد، چراکه قرار بود نظام ارجاع و پزشک خانواده اجرا شود، نه تنها این نظام اجرا نشد، بلکه باعث شد تعرفه پزشکان ۳۰۰ برابر افزایش یابد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر فاصله درآمد یک پزشک با پرستاران و نیرو های خدماتی ۱۰ تا ۵۰ برابر شده است، افزود: هزینه های رادیولوژی و سونوگرافی هم افزایش یافته است، در حالی که سازمان تأمین اجتماعی ۹۰ درصد هزینه های بستری و ۷۰ درصد هزینه های سرپایی را به بیمه شدگان پرداخت می کند.
شوکت تصریح کرد: هزینه های سازمان تأمین اجتماعی از ۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان به ۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، یعنی هزینه های سازمان در طی ۷ سال ۷ برابر شده است.
اجرای این طرح باعث افزایش هزینه های تأمین اجتماعی و بروز یک بحران جدید در این سازمان شد. طلبش از دولت، افزایش هزینه ها، افزایش تعداد بازنشستگان و مستمری بگیران، ایجاد تورم سرسام آور همگی باعث شده تا تأمین اجتماعی در شرایط فعلی وضعیت خوبی نداشته باشد.
بروز بحران و کمبود منابع در این سازمان یعنی بروز مشکلات عدیده برای ۴۲ میلیون بیمه شده که دلشان را به تأمین اجتماعی خوش کرده اند. سال هاست که وقتی نام تأمین اجتماعی می آید به عنوان یک صندوق بیمه ای با کمترین خدمات یاد می شود و اگر دولت همین روند را پیش بگیرد و در پرداخت بدهی خود به این سازمان همین طور تعلل کند، شاید در سال های نه چندان دور دیگر نامی از تأمین اجتماعی نباشد.
آیا طلا گران تر می شود؟ / پیش بینی قیمت طلا
