آیا ۲۰۲۱ سال اعلام جهانی پایان کرونا خواهد بود؟

بیل گیتس، یکی از نخستین هشداردهندگان درباره همه گیری کرونا، اکنون معتقد است وضعیت اضطراری سلامت ناشی از همه گیری تا بهار سال ۲۰۲۱ به پایان خواهد رسید. گیتس در گفت وگو با NBC اعلام کرد تا بهار سال ۲۰۲۱، آمار ابتلا و مرگ ومیر تا حد قابل توجهی کاسته خواهد شد و حتی احتمال بازگشت به روند عادی زندگی هم وجود دارد. با این همه گیتس معتقد است وضعیت ۴ تا ۵ ماه آینده جهان به واسطه آغاز فصل زمستان مبهم خواهد بود حتی اگر تا پایان سال ۲۰۲۱ همه چیز به حالت عادی بازگردد. نباید فراموش کرد پیش بینی های گیتس معمولا به شکلی عجیب درست از آب درمی آیند. او در سال ۲۰۱۵ نسبت به احتمال شیوع ویروسی هشدار داد که می تواند از طریق هوا و با تماس با افراد آلوده منتقل شود. گیتس همچنین در اواسط ماه سپتامبر ۲۰۲۰ پیش بینی کرد واکسن فایزر نخستین واکسنی خواهد بود که در دسترس عموم قرار می گیرد. او در گفت وگو با CNBC گفته بود: فکر می کنم در ماه های دسامبر یا ژانویه به دست کم ۲ تا ۳ واکسن دسترسی پیدا کنیم. در حال حاضر فاز سوم تست واکسن در حال اجراست و تنها واکسنی که عملکرد خوبی از خود نشان داده واکسن فایزر است.

آنتونی فائوچی، چهره دیگری که در دوران همه گیری به واسطه اطلاع رسانی هایش درباره بیماری، روند درمان و ساخت دارو به شهرتی جهانی رسید، به تازگی این وعده را داده است که اگر روند واکسیناسیون به خوبی پیش رود تا پایان تابستان ۲۰۲۱ ایمنی گله ای در جامعه ایجاد خواهد شد و تا پایان سال۲۰۲۱ وضعیت زندگی به حالت عادی بازخواهد گشت؛ دست کم در آمریکا. فائوچی معتقد است نزدیکی این پیش بینی با واقعیت به تعداد آمریکایی هایی بستگی دارد که حاضر به تزریق واکسن خواهند شد. در صورتی که ۷۵ تا ۸۰درصد آمریکایی ها تا نیمه سال جدید میلادی واکسینه شده باشند، یک ماه پس از آن آمریکا شاهد ایمنی گله ای خواهد بود. در صورتی که میزان واکسیناسیون کمتر از این حد باشد، یعنی در حدود ۴۰تا ۵۰درصد، دستیابی به این سطح از ایمنی بیشتر طول خواهد کشید.

دکتر لری کوری از مؤسسان و مدیر مرکز پیشگیری از کووید-۱۹، شبکه ای که با هدف اجرای تست های وسیع بالینی واکسن های بالقوه ایجاد شد، معتقد است واکسن کرونا می تواند مسیر همه گیری را متحول کند و به همه انسان ها فرصت بازگشت به آن چه به عنوان زندگی نرمال می شناختند را بدهد. کوری می گوید من خوش بینم که در تعطیلات زمستانی سال ۲۰۲۱ می توانم به همراه نوه هایم به اسکی بروم.

سازمان جهانی بهداشت هم با توجه به وضعیت تولید و توزیع واکسن نسبت به سال آینده خوش بین است. به گفته این سازمان تا اواسط سال ۲۰۲۱ میلادی سازوکار کوواکس مقدار کافی واکسن به تمامی کشورهای عضو در این سازوکار که در زمان تعیین شده دوز مورد نیاز خود را سفارش داده اند را تحویل خواهد داد. به گفته این سازمان تمامی اعضای کوواکس تا پایان سال ۲۰۲۱ دوز کافی برای واکسینه کردن ۲۰درصد از جمعیت خود را دریافت خواهند کرد و دوز کافی برای مابقی جمعیت کشورها در سال ۲۰۲۲ به دست آنها خواهد رسید. تدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت این فرایند را خبری شگفت انگیز و دستاوردی بزرگ در حوزه سلامت جهانی توصیف کرده و گفت: اکنون زمان آرامش خاطر فرا رسیده زیرا پایان همه گیری چشم اندازی است که در برابرمان قرار دارد اما باید احتیاط کنیم و نظام تدافعی در برابر همه گیری را حفظ کنیم.

با وجود تمامی این پیش بینی های امیدوارکننده، شاید سال ۲۰۲۱ سالی نباشد که همه گیری کرونا ریشه کن شود اما تا پایان این سال رخدادهای مثبت و قابل توجهی در زمینه کنترل و مهار همه گیری در جهان رخ خواهد داد البته در جهانی که تمامی شهروندان کشورهای آن به صورت مساوی به دارو و واکسن های معتبر و تأثیرگذار دسترسی داشته باشند. چند نمونه از رویدادهای احتمالی سال ۲۰۲۱ در زمینه مدیریت همه گیری کرونا از این قرارند.

درمان های جدید برای کووید-۱۹

آن چه از همان ابتدای همه گیری مشخص شد این بود که کووید-۱۹ تنها یک بیماری تنفسی ساده نیست. این ویروس می تواند اندام های مختلفی در بدن را تحت تأثیر قرار دهد و درمان را به فرایندی چالش برانگیز تبدیل کند. اما پیشرفت هایی در این حوزه رخ داده است که به پیش بینی کارشناسان در سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد داشت. سازمان غذا و داروی آمریکا تاکنون یک دارو برای درمان کرونا را به تأیید رسانده است: رمدسیور که می تواند دوران بهبود بیمار بستری را کاهش دهد. همزمان پژوهش های فراوانی در حال انجام هستند تا توانایی دیگر داروهای ضد ویروس برای متوقف کردن تکثیر ویروس درون بدن را بررسی کنند که تعدادی از آنها به گفته استن ورموند، رئیس دانشکده سلامت عمومی دانشگاه ییل آمریکا، قدرتمندتر از رمدسیور عمل می کنند. به گفته ورموند، ده ها هزار داروی ضد ویروس در جهان وجود دارد و احتمال این که یکی از آنها قوی تر از رمدسیور عمل کند بسیار بالاست. داروهای آنتی بادی مونوکلونال که واکنش های ایمنی بدن را در برابر بیماری تقلید می کنند، گزینه های دیگری هستند که برای درمان کووید-۱۹ در دست بررسی قرار دارند و حتی در مواردی سازمان غذا و دارو مجوز استفاده اضطراری از آن را صادر کرده است. دیگر داروها هم به سرعت در حال بررسی و تحقیق هستند و کارشناسانی مانند ادیت پارکر، رئیس دانشگاه آیوا امیدوارند در صورت اثبات تأثیرگذار بودن این داروها، به زودی امکان دسترسی عموم به آنها فراهم شود.

شیوه های درمانی تأثیرگذارتر

تکنیک های درمان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در سال آینده متحول خواهد شد، زیرا در حال حاضر متخصصان و پزشکان از روند درمانی که در سال ۲۰۲۰ در پیش گرفته بودند، تجربیاتی ارزشمند به دست آورده اند. برای مثال اکنون پزشکان می دانند که تجویز داروهای ضد ویروسی از ابتدای ابتلا مفیدتر از زمانی است که فرد به خاطر بیماری در بیمارستان بستری شده است. این کار از حاد شدن بیماری جلوگیری می کند. یافتن شیوه هایی جدید برای دسترسی بهتر به داروهای کووید-۱۹ از دیگر موضوعاتی است که مسئولان دولت ها در سال جدید روی آن متمرکز خواهند بود. استفاده از درمان های تداخلی مانند استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال نیازمند آن است که بیمارستان ها و مراکز درمانی مراکزی خاص برای تزریق دارو راه اندازی کنند زیرا این شیوه درمان کمی پیچیده تر از بلعیدن چند قرص یا وقت گرفتن برای تزریق واکسن یا سرم است. به گفته لوئیس آستروسکی زاینر، پزشک متخصص بیماری های عفونی در مرکز درمانی یو تی هلت در هیوستن تگزاس، آن روز چندان دور نیست که پزشکان برای بیمار مبتلا به کووید-۱۹ دارویی تجویز کنند که داروخانه آن را مخصوص هر بیمار بسازد.

پزشکان آماده تر از همیشه

از ابتدای همه گیری، علاوه بر افزایش تنوع داروها، بهبود روند مراقبت و رسیدگی به بیماران مبتلا توانست از مجموع آمار مرگ ومیر بکاهد، بیشتر به این دلیل که فعالان حوزه درمان مهارت بیشتری در کمک به بیماران به دست آوردند. برای مثال زمانی که یک بیمار کرونایی به درمان تنفسی نیاز دارد، ونتیلاتور آخرین مرحله خواهد بود. درمانگرها شیوه هایی متفاوت را ابداع کرده اند، برای مثال خواباندن بیماران روی شکم، تا اکسیژن بهتر در کل بدن پخش شود. همچنین استفاده از ماسک ها و لوله های دماغی برای اکسیژن رسانی جایگزین شیوه پرعوارض استفاده از وینتلاتور شده است. به گفته استراوسکی زاینر پزشکان به تکنیک های اکسیژن رسانی کم تهاجمی دست پیدا کرده اند که تا سال آینده بهبود بیشتری خواهد داشت.

تست گیری سریع تر

سازمان غذا و داروی آمریکا در اواسط ماه دسامبر نوعی کاملا جدید از تست کرونا را به تأیید رساند که نیازمند تجویز پزشک نیست، می توان آن را در خانه انجام داد و در عرض چند دقیقه نتیجه آن مشخص خواهد شد. کارشناسان حوزه بهداشت از ابتدای همه گیری بر ایجاد شیوه تست گیری ارزان قیمت و سریع تأکید داشتند و اکنون بسیاری پیش بینی می کنند سال ۲۰۲۱ سالی است که این شیوه محقق خواهد شد زیرا چندین مدل از این شیوه تست گیری طراحی شده و در مرحله آزمایش های بالینی است. پزشکان تأکید دارند برای مهار همه گیری، انجام تست باید ارزان، سریع و فراگیر باشد، تنها در این صورت است که می توان قرنطینه افراد مبتلا را به درستی انجام داد و اکنون امیدهای بیشتری برای عملی شدن این شیوه وجود دارد.

واکسن و ادامه ماجرا

انتظار می رود تا اواسط سال۲۰۲۱ مقدار کافی از واکسن در اختیار همه افرادی که نیازمند واکسیناسیون علیه کرونا هستند قرار بگیرد؛ اتفاقی که می تواند عوارض همه گیری را به تدریج کم رنگ تر کند. دانشمندان همچنین امیدوارند تا چند ماه اول سال ۲۰۲۱ پاسخ پرسش هایی کلیدی درباره واکسن های جدید را بیابند، مثلا بفهمند مدت زمان ایمنی که واکسن ایجاد می کند چقدر است و این که آیا استفاده از واکسن از انتقال ویروس هم جلوگیری می کند یا خیر. با وجود تمامی این رویدادهای مثبت، نباید فراموش کرد که هنوز تا رسیدن به قلمرو بی خطر همه گیری راه زیادی در پیش است و تا زمانی که اکثریت جمعیت زمین واکسینه نشوند، خطر از بین نخواهد رفت. در نتیجه قرار نیست در سال جدید میلادی پروتکل های بهداشتی مانند استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و شست وشوی مداوم دست ها به فراموشی سپرده شود.