علائم سقط جنین در دوران بارداری ممکن است با خونریزی واژن، درد شکمی، انقباضات شدید عضلانی و از بین رفتن نشانه‌های حرکت جنین مشخص شود. سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سقط جنین را به عنوان یکی از مهم‌ترین خطرات دوران بارداری که با ترشحات یا خونریزی شدید در نیمه اول بارداری بدون اتساع دهانه رحم همراه است، معرفی می‌کند.
تقریبا 25 درصد از زنان باردار در 2 تا 3 ماهه اول بارداری خونریزی واژن دارند و حدود 50 درصد از آن‌ها به سقط جنین منجر می‌شوند. اگر دچار گرفتگی‌های متناوب عضلانی، درد در ناحیه شرمگاهی، فشار لگن یا کمردرد هستید و علت آن را نمی‌دانید، از مراجعه به دکتر زنان یا متخصص مامایی غافل نشوید. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید که به بررسی مهم‌ترین نشانه های سقط جنین در دوران بارداری می‌پردازیم.
سقط جنین معمولا با نشانه‌هایی خود را نشان می‌دهد. علائم سقط جنین می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
خونریزی واژن: در بیشتر زنان، این مورد اولین نشانه سقط جنین است. خونریزی ممکن است از لکه‌های خفیف تا خونریزی شدید، شبیه به یک دوره عادت ماهیانه باشد.
درد شکم: انقباضات رحمی در بارداری و درد شکم، مشابه گرفتگی قاعدگی، می‌تواند در طول سقط جنین رخ دهد و خفیف یا شدید باشد.
بافت یا لخته‌های خونی که از واژن عبور می‌کنند: ممکن است متوجه عبور بافت یا لخته‌های خون از واژن شوید که اندازه متفاوتی دارند و ممکن است با خونریزی شدید همراه باشند.
از دست دادن علائم بارداری: اگر علائمی مانند حساسیت در سینه، تهوع یا خستگی را تجربه می‌کردید و دیگر وجود ندارند، بهتر است علت آن را بررسی کنید.
کمردرد: برخی از زنان ممکن است در هنگام سقط جنین درد کمر را تجربه کنند.
البته همه موارد خونریزی واژن یا درد شکمی نشان‌دهنده سقط جنین نیستند. با این حال، اگر شما هر یک از این نشانه‌ها را تجربه می‌کنید، حتما با متخصص زنان یا دکتر مامایی ارتباط بگیرید. پزشک متخصص می‌تواند علت علائم شما را تعیین کرده و به بهترین شکل راهنماییتان کند.
1. علائم اولیه سقط جنین
اولین نشانه سقط احتمالی، در بیشتر موارد، خونریزی واژن همراه با گرفتگی عضلانی است اما همه موارد خونریزی و درد شکمی در دوران بارداری نشان‌دهنده سقط نیستند.
2. سقط جنین و خونریزی و ترشحات واژن
در برخی موارد، خونریزی بارداری ممکن است شامل لکه‌های خفیف باشد و با قاعدگی اشتباه گرفته شود در حالی که در موارد دیگر، ممکن است سنگین‌تر بوده (همراه با لخته‌های خونی) و با درد و گرفتگی شکمی همراه باشد.
3. درد شکم و انقباضات عضلانی
درد شکمی می‌تواند نشانه سقط جنین باشد، اما همه دردهای شکم در دوران بارداری نشان‌دهنده سقط جنین نیستند. انقباض و درد شکمی این دوران در برخی افراد غیر قابل تحمل هستند (مانند درد شکمی بعد از ورزش هوازی) و ممکن است با خونریزی همراه باشند. شدت آن‌ها نیز از خفیف تا شدید متفاوت است.
با این حال، انقباضات عضلانی می‌تواند به دلیل عوامل دیگری مانند تغییرات طبیعی هورمونی دوران بارداری، گاز و نفخ معده، مشکلات گوارشی یا درد رباط گرد رخ دهد.
4. کاهش وزن و سقط جنین
در طول بارداری و بعد از سقط جنین، ممکن است تغییرات موقتی در وزن به دلیل عواملی مانند نوسانات هورمونی، استرس عاطفی یا روانی یا تغییرات اشتها وجود داشته باشد. بهترین کار این است که آرامش خودتان را حفظ کنید و حتما از مشورت پزشک متخصص استفاده کنید.
5. از بین رفتن علائم بارداری به صورت ناگهانی
از بین رفتن ناگهانی علائم بارداری بسیار نگران‌کننده است، اما به یاد داشته باشید که علائم بارداری می‌تواند در هر فردی متفاوت با دیگری باشد. در حالی که برخی از زنان در تمام دوران بارداری خود نشانه‌هایی مانند حالت تهوع، گرگرفتگی و تغییرات شدید وزنی را تجربه می‌کنند، برخی دیگر ممکن است برای مدت کوتاهی این علائم را داشته باشند.
دلایل مختلفی که طی آن‌ها علائم بارداری فروکش می‌کند عبارتند از:
تغییرات هورمونی: همانطور که بدن شما با تغییر سطح هورمون‌ها سازگار می‌شود، نشانه‌ها ممکن است بیایند و بروند.
دوران متفاوت بارداری: علائم بارداری معمولا در 3 ماهه اول بیشتر هستند. با ورود به 3 ماهه دوم، برخی از علائم ممکن است کاهش یابند یا به‌طور کامل از بین بروند.
خستگی: دوران بارداری می‌تواند از نظر جسمی و عاطفی سخت باشد. اگر خستگی یا استرس طولانی را تجربه می‌کنید، بدانید که روی عملکرد سلول‌های بدن شما تاثیر خواهند گذاشت.
از بین رفتن ناگهانی علائم بارداری بسیار نگران‌کننده است.
6. سقط جنین و پارگی رحم
پارگی رحم یک عارضه نادر اما جدی است که می‌تواند در دوران بارداری یا زایمان رخ دهد. این اتفاق معمولا با بارداری‌هایی که قبلا تحت عمل جراحی رحم قرار گرفته‌اند، مانند سزارین یا میومکتومی (جراحی حذف فیبروم رحم) مرتبط است. در حالی که پارگی رحم عموما ارتباط مستقیمی با سقط جنین ندارد، اما بهتر است که آن را از طریق مشورت با پزشک مدیریت کنید.
7. احساس حرکت نکردن جنین
احساس حرکت جنین جنبه مهمی از بارداری است و کاهش ناگهانی یا عدم حرکت جنین نگران‌کننده است. حرکت جنین در طول روز متفاوت است و در برخی از دوره‌ها، کاهش حرکت وجود دارد که می‌تواند به دلیل موقعیت قرارگیری نوزاد در رحم، سطح فعالیت مادر و الگوی خواب نوزاد باشد.
اگر کاهش قابل توجهی از حرکت نکردن جنین را تجربه می‌کنید، نیاز به معاینه دارید. در این شرایط، دکتر متخصص از روش‌های مختلفی مانند شمارش لگد، سونوگرافی یا سایر آزمایش‌ها برای بررسی سلامت کودک شما استفاده می‌کند.
8. علائم سقط جنین بدون خونریزی
در حالی که خونریزی یکی از علائم رایج سقط جنین است، برخی خانم‌ها ممکن است آن را تجربه نکنند. علائم دیگر شامل موارد زیر است:
فشار در ناحیه لگن: احساس فشار یا سنگینی در پایین تنه.
تغییرات در ترشحات واژن: افزایش ترشحات واژن به‌ویژه اگر آبکی، صورتی یا حاوی بافت باشد.
عبور بافت یا لخته‌های خونی بزرگ (بدون خونریزی): برخی از سقط‌ها ممکن است بدون عبور بافت قابل توجه رخ دهند.
اگر کاهش قابل توجهی از حرکت نکردن جنین را تجربه می‌کنید، نیاز به معاینه دارید.
9. درد ناف و سقط جنین
درد دور ناف در بارداری معمولا یک علامت رایج برای سقط جنین محسوب نمی‌شود اما برخی از زنان ممکن است در هنگام سقط جنین در مناطق مختفی از جمله ناحیه ناف و شکم، ناراحتی یا درد را تجربه کنند.
10. لکه بینی نشانه سقط جنین است؟
لکه بینی در بارداری می‌تواند نشانه‌ای از سقط جنین باشد و به خونریزی سبکی که صورتی یا قهوه‌ای رنگ است اشاره دارد. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی در دوران بارداری رخ دهد و همه موارد لکه بینی منجر به سقط جنین نمی‌شوند.
علائم احتمالی سقط جنین در 9 ماه بارداری | توضیحات |
3 ماه اول بارداری (1 تا 13 هفتگی جنین) | – خونریزی واژن، از لکه‌های خفیف تا خونریزی شدید |
3 ماهه دوم بارداری (14 تا 27 هفتگی جنین) | – خونریزی و انقباضات شکمی |
3 ماه سوم بارداری (از 28 هفتگی به بعد) | – درد شدید و مداوم شکم یا انقباضات منظم |
تمام مواردی که در این مقاله اشاره شد، نشانه های هشداردهنده سقط جنین و زمان مراجعه به پزشک را نشان می‌دهند. سایر کارهایی که می‌توانید برای حمایت از بارداری سالم انجام دهید عبارتند از:
اجتناب از نوشیدن الکل، سیگار کشیدن یا استفاده از مواد مخدر حتی تفریحی
اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، سموم یا سایر مواد شناخته‌شده آسیب رسان به جنین
مصرف ویتامین حاوی فولیک اسید قبل از تولد
رعایت رژیم غذایی سالم همراه با سبزی و میوه
حدود 20 تا 30 دقیقه ورزش روزانه
درمان یا مدیریت هر بیماری یا عفونت احتمالی.
در سقط ناکامل یا سقط ناقص، که خطرناک‌تر از سقط کامل است، قلب جنین از کار می‌افتد، حرکتی ندارد و خونریزی مداوم خواهید داشت. در هر بار خونریزی نیز لخته‌های خون یا بخشی از بافت‌های جنینی مانند کیسه آب یا رگ‌های خونی از بدن خارج می‌شوند.
همچنین ممکن است خونریزی نداشته و با درد شکمی شدید مواجه شوید که به معنای باقی ماندن جنین در شکم است و به جراحی نیاز دارید. پزشک متخصص با انجام سونوگرافی، معاینه لگن یا آزمایش خون به سقط جنین ناقص پی می‌برد.
IVF یا لقاح آزمایشگاهی شامل لقاح یک تخمک در خارج از بدن است که پس از آن جنین در رحم کاشته می‌شود. اگر جنین نتواند به درستی لانه گزینی کند یا پس از کاشت از بین برود، به طور کلی به جای سقط جنین، به آن کاشت ناموفق یا از دست دادن بارداری گفته می‌شود. علائم از دست دادن احتمالی بارداری یا کاشت ناموفق در عمل آی وی اف شامل موارد زیر است:
خونریزی واژن
درد شکم یا لگن
کاهش علائم بارداری
تاکنون نتیجه مستندی توسط پزشکان متخصص درباره امکان سقط ناگهانی جنین در زمان خواب گفته نشده است. اگر در زمان خواب علائم سقط جنین را داشتید، حتما به اورژانس مراجعه کنید تا از هر عوارض احتمالی جلوگیری شود. لکه بینی می‌تواند نشانه‌ای از سقط جنین باشد و به خونریزی سبکی که صورتی یا قهوه‌ای رنگ است اشاره دارد.
پزشکان متخصص، مصرف مواد غذایی سالم، ورزش و پیاده‌روی روزانه و آرامش ذهنی را در مدت زمان بارداری در کنار آزمایش و چکاپ‌های دوره‌ای برای سلامت خود و نوزادتان توصیه می‌کنند. سایر موارد عبارتند از:
استراحت کافی: مراقبت از خود با خواب کافی و انجام ندادن فعالیت‌های شدید مفید است.
داشتن تفریحات کوچک: دوستانتان را ملاقات کنید، کتاب بخوانید یا تلویزیون تماشا کنید.
از هرگونه جدال و کشمکش جلوگیری کنید: آرامش خاطرتان را در اولویت قرار دهید.
دوران بارداری، دوره‌ای حساس و طولانی است که نیاز به مراقبت جدی دارد. حتی ممکن است یک بی‌احتیاطی یا اتفاق ناگهانی، سلامت شما و جنین را به خطر انداخته و باعث سقط جنین شود. مهم‌ترین علائم سقط جنین شامل خونریزی واژن، گرفتگی شکم و کمر و نبود علائم بارداری مانند حرکت جنین هستند.
برای محافظت از جنین در دوران بارداری، حفظ یک شیوه زندگی سالم مانند رعایت رژیم غذایی متعادل، پرهیز از مصرف مواد مضر مانند تنباکو و الکل، انجام به‌موقع معاینات قبل از زایمان و پیروی از توصیه‌های پزشک زنان و زایمان بسیار مهم است. هر زمان که ناراحتی یا علائم سقط را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
