علل و علائم جدا شدن زودرس جفت جنین از رحم

جفت عضوی است که مواد مغذی مورد نیاز جنین از جمله اکسیژن و هورمون ها و ... را در دوران بارداری تأمین می کند. به طور معمول در قسمت فوقانی رحم شما کاشته می شود و پس از زایمان از دیواره رحم جدا می شود. اگر به هر دلیلی در دوران بارداری جفت زودتر از زمان زایمان از دیوار رحم جدا شود، دکلمان یا جدا شدن جفت نامیده می شود که برای حیات جنین بسیار خطرساز خواهد بود.

علل جدا شدن زودرس جفت از دیواره رحم چیست؟

عوامل مختلفی می‌تواند باعث جدا شدن زودرس جفت شود و برشمردن چند دلیل قطعی برای این عارضه برای متخصصین نیز سخت است اما عواملی وجود دارد که به احتمال بیشتری می‌تواند منجر به جدایی زودهنگام جفت از دیواره رحم شود. از جمله مهمترین این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضربه به شکم مادر؛ آسیب دیدن شکم مادر باردار به علل مختلف مانند سقوط از بلندی و زمین خوردن

• پاره شدن و تخلیه سریع کیسه آب؛ تخلیه ناگهانی مایع آمنیوتیک از کیسه آب مادر باردار که وظیفه آن محافظت از جنین داخل رحم است.

عواملی نیز وجود دارد که به طور غیر مستقیم باعث می‌شود احتمالا جدایی زودرس جفت از رحم بیشتر شود. برخی از این عوامل عبارتند از:

• بالا رفتن فشار خون در زنان باردار

• داشتن سابقه در جدا شدن زودهنگام جفت در بارداری های قبلی

• سیگار کشیدن مادر باردار

• استفاده مادر باردار از کوکائین

• ابتلای مادر باردار به اختلالات لخته شدن خون

• دوقلو یا چند قلو باردار بودن

• حاملگی بعد از 40 سالگی

• پره‌ اکلامپسی

علائم جدا شدن زودرس جفت

در بیشتر موارد جدا شدن جفت، امکان دارد خونریزی واژینال رخ دهد که می‌تواند از مقدار کم تا یک خونریزی قابل مشاهده و ناگهانی متغیر باشد. در برخی مواقع نیز خون پشت جفت حبس می‌شود و در کل هیچ خونریزی‌ای توسط مادر مشاهده نمی‌شود.

بیشتر خانم‌ها دچار حساس شدن رحم یا کمردرد می‌شوند و در برخی موارد، جدا شدن جفت باعث زایمان پیش از موعد خواهد شد. بنابراین، در صورت وجود هر نشانه‌ای از جدا شدن جفت در خودتان، باید برای انجام ارزیابی کامل از جمله اندازه‌گیری ضربان قلب نوزاد و سونوگرافی به بیمارستان مراجعه کنید. سونوگرافی دقت کافی برای تشخیص جدا شدن جزئی جفت را ندارد، اما می‌تواند عارضۀ جفت سرراهی را تشخیص دهد که یکی دیگر از علت‌های خونریزی رحم است. در صورت مشاهدۀ هر کدام از این نشانه‌ها، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

• خونریزی واژینال یا لکه‌بینی

• خروج مایع خون‌آلود از واژن به دلیل پاره شدن کیسۀ آب

• انقباض دردناک، حساس شدن رحم، درد شکم یا کمردرد

• انقباضات مکرر یا ادامه‌دار

• کاهش یا توقف حرکات جنین در رحم

از آنجا که خونریزی ممکن است از رحم نباشد، واژن و دهانۀ رحم شما توسط پزشک بررسی می‌شود تا مشخص شود که خونریزی ناشی از عفونت، پارگی، پولیپ یا علت‌های دیگری نباشد. همچنین پزشک کاهش ضخامت دهانۀ رحم و باز شدن آن را نیز ارزیابی می‌کند، زیرا خونریزی ممکن است ناشی از پارگی رگ‌های کوچکی بر اثر تغییرات دهانۀ رحم باشد. در صورت خونریزی شدید یا هر نشانه‌ای از شوک؛ احساس ضعف، غش، رنگ‌پریدگی، تعرق، گیجی یا تپش قلب با اورژانس تماس بگیرید. اگرRh خون شما منفی باشد یا به هر دلیلی در سه ماهۀ دوم یا سوم بارداری خونریزی داشتید، احتمالاً پزشک به شما داروی روگام (Rhogam) را که پادتنRh است، تزریق می‌کند تا احتمال تداخل و ناسازگاری خونی مادر و جنین را کاهش دهد.

جدا شدن جفت در حاملگی چه عوارضی دارد؟

• شوک به علت از دست دادن خون

• مشکلات انعقادی

• نیاز به تزریق خون

• نارسایی کلیه یا سایر ارگان‌ها

روش های درمان جدا شدن جفت در حاملگی چیست؟

درمان این عارضه به شدت جدا شدن جفت بستگی دارد. پزشک با کمک سونوگرافی تشخیص می دهد که جدا شدن جفت شما خفیف، متوسط یا شدید است. در برخی موارد بخشی از سطح جفت از جدار رحم مادر جدا شده اما هنوز آنقدری از اتصال باقی مانده است که بتواند به مقدار کافی تبادل خونی برای جنین را انجام دهد. در حقیقت جداشدگی خفیف جفت زمانی است که گرچه خون ریزی اتفاق افتاده است، اما بخش کنده شده جفت تا حدی است که شرایط شما و جنین هنوز پایدار محسوب می شود.

بعلاوه درمان نشانه های جدا شدن جفت به سن بارداری شما بستگی دارد. اگر مقدار قابل توجهی خون از دست داده اید ممکن است به انتقال خون نیاز داشته باشید.

• جدا شدن خفیف جفت در هفته 24 تا 34: اگر حال شما و جنینتان خوب باشد، ممکن است پزشک به شما داروهایی بدهد تا رشد ریه های جنین را تسریع کند که در صورت وقوع زایمان زودرس دلبندتان در تنفس مشکلی نداشته باشد. اگر به نظر می رسد خونریزی شما متوقف یا کم شده است، پزشک ممکن است شما را به خانه بفرستد تا در منزل خودتان استراحت کنید. در غیر این صورت، برای نظارت دقیق باید در بیمارستان بستری شوید.

• جداشدگی خفیف جفت در هفته 34 یا بیشتر:اگر نزدیک به زمان زایمان هستید، ممکن است پزشک القای زایمان را توصیه کند و یا زایمان سزارین انجام دهد. اگر جنین شما به مقدار قابل قبولی از رشد و وزن گیری رسیده باشد، زایمان زودرس می تواند خطرات مربوط به عوارض بعدی را کاهش دهد.

• جدا شدگی متوسط تا شدید جفت: این درجه از جدا شدن جفت که با از دست دادن قابل توجه خون و عوارض مادری و جنینی مشخص می شود، معمولاً نیاز به زایمان فوری دارد که اغلب به روش سزارین انجام خواهد شد.

در موارد نادر، اگر پزشک شما نتواند خونریزی شما را حین زایمان متوقف کند، ممکن است برای حفظ جان مادر، به برداشتن رحم نیاز باشد. این عمل برداشتن رحم هیسترکتومی نام دارد و در موارد نادر که خونریزی شدید است محتمل خواهد بود.