مشکلات کیسه مقعدی یا anal sacs میلیون ها حیوان خانگی را در جهان تحت تاثیر قرار داده و بسیار شایع است.این مشکلات زمانی بوجود می آیند که این کیسه ها بیش از حد پر شده ،مسدود شوند و یا بر اثر عواملی ملتهب شوند. همه سگ ها و گربه ها دارای این کیسه های مقعدی هستند که گاهی نیز با نام غدد مقعدی خوانده می شوند .ما این مقاله قصد داریم شما را با ابعاد مختلف این مشکل آشنا کنیم و روش های درمان آنرا نیز به شما بیاموزیم. اما در ابتدا باید بدانیم کیسه مقعدی چیست و در کجا قرار دارد برای دانستن این موضوع با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
کیسه مقعدی سگ و گربه
کیسه های مقعدی به لحاظ آناتومیکی در طرفین مقعد در محدوده تقریبی ساعت 4 و 8 قرار گرفته اند. سرتاسر این غدد کیسه مانند را سلول های ترشح کننده چربی (غدد سباسه) و موکوس پوشانده است؛ که ترشحاتی وکس مانند با رنگ زرد تا قهوه ای با بوی زننده ای ترشح می کنند. بوی به جا مانده از ترشحات این غدد در صورتی که به یکباره روی لباس یا فرش تخلیه شوند به سختی از بین می روند. همین خاصیت باعث شده است تا یکی از راه های تعیین قلمرو در حیوانات آزادزی بر جای گذاشتن این ترشحات در محیط باشد. این علامت گذاری همراه با دفع مدفوع و فشاری که مدفوع در محدوده رکتوم به این دو کیسه وارد می کند انجام می گیرد.
یکی دیگر از راه هایی که ممکن است به تخلیه ترشحات این غدد بیانجامد ترس و وحشت است که سبب انقباض عضلات طرفین غدد و خروج ترشحات می شود.در حیوانات آزاد زی تخلیه این غدد در اثر تحرک بیش از حد و موقعیت های تعقیب و گریز و ... به طور خود به خود انجام می شود اما در سگ های آپارتمانی که تحرک کمتری دارند ممکن است این اتفاق رخ ندهد و سگ شما برای تخلیه این ترشحات نیاز به کمک داشته باشد. خصوصا در سگ های نژاد کوچک مانند دش هوند تجمع این ترشحات بیشتر دیده می شود.اگرچه ممکن است ترشحات کیسه های مقعدی سگ شما با وجود تحرک کم نیز به طور خود به خود تخلیه شوند.در صورتی که به هر علت ترشحات این غدد تخلیه نشوند ممکن است غلظت آنها افزایش یافته و در حدی سفت و خمیری شوند که به سادگی خارج نشوند.
عواملی که باعث می شوند کیسه مقعدی دچار تجمع ترشحات شود
- چاقی و کم تحرکی
- عفونت های مولد التهاب در مجاری خروجی غدد
- ضربه
- آلرژی غذایی
علائم بالینی کیسه های مقعدی در سگ و گربه( Anal Glands )
- روی زمین لیز خوردن
- لیس زدن ناحیه مقعدی
- گاز گرفتن دم یا تعقیب کردن مدام
- درد در ناحیه مقعدی
- تغییر رفتاری در حیوان
- زور زدن حیوان موقع مدفوع
- تورم و برآمدگی در یک یا دو طرف مقعد
- ناحیه مقعد قرمز می شود (در مراحل بعدی به رنگ کبود یا بنفش متمایل می شود)
پیشگیری از کیست مقعدی در سگ و گربه
- غذای سالم:غذای سالم و مناسب با فیبر کافی بسیار مهم است. افرایش فیبر غذا موجب افزایش حجم و سفتی مدفوع می شود که به علت افزایش فشار بر روی کیسه های مقعدی در هنگام دفع مدفوع باعث می شود کیسه های مقعدی بطور طبیعی تخلیه شوند. با اضافه کردن سبوس گندم، سبزیجات و میوه می توان فیبر جیره را افزایش داد.
- ورزش کافی:ورزش و تمرین منظم به خالی شدن طبیعی غدد مقعدی کمک خواهد کرد. اگر این امکان برای شما وجود دارد، دو بار در روز و هر بار ۱۵ تا ۲۰ دقیقه سگ خود را برای ورزش بیرون ببرید. این کار موجب افزایش حرکات شکم و دفع مدفوع نیز می شود.
درمان بیماری کیسه مقعدی در سگ و گربه
- وقتی بیماری در مرحلهٔ فشردگی است:متداول ترین روش درمان که به صورت سرپایی توسط دامپزشک صورت می گیرد، فشردگی نام دارد.در این روش دامپزشک به غده ها فشار وارد می کند تا زمانی که ترشحات ضخیم شده از کیسه خارج شود. اگر سگ عصبی و مضطرب باشد، یا درد زیادی داشته باشد، داروی آرام بخش برای او استفاده خواهد شد.
- مرحله ی التهاب کیسهٔ مقعدی:روشی مشابه فشردگی صورت می گیرد. بعد از آن آنتی بیوتیک استروئیدی ترکیب شده با پماد به صورت مستقیم، روی کیسهٔ مقعدی، استفاده می کنند. به علاوه دامپزشک، آنتی بیوتیک خوراکی هم برای کمک به بهبود و مقابله با عفونت تجویز می کند.برای تشخیص و درمان کیسه مقعدی که چه آنتی بیوتیکی بهتر است استفاده شود، دامپزشک باید، محیط کشتی از باکتری تهیه کند تا دریابد چه نوعی از باکتری موجب التهاب کیسهٔ مقعدی شده است.
- وقتی بیماری کیسهٔ مقعدی به مرحلهٔ آبسه می رسد:در این زمان، حیوان نیاز به جراحی دارد. دامپزشک پس از آرام کردن سگ یا بیهوشی کامل او، به روش جراحی، کیسهٔ مقعدی را به منظور تمیز کردن و خالی کردن آن از مایع باقی مانده، باز می کند.پس از جراحی برای آبسه های دچار پارگی، از آنتی بیوتیک ترکیب شده با پماد، روی کیسهٔ مقعدی برای مقابله با عامل آلوده و عفونی استفاده می شود. تهیهٔ محیط کشت برای تعیین کردن مؤثرترین آنتی بیوتیک برای درمان بهتر الزامی است.اگر عفونت پس از جراحی همچنان ادامه پیدا کند ممکن است به جراحی خارج کردن کیسهٔ مقعدی نیاز شود.
کیسه ها مقعدی هرچند وقت یکبار باید تخلیه شوند؟
زمان مناسب تخلیه کیسه های مقعدی کاملا بستگی به این دارد که چه زمانی علائم پر شدگی کیسه های مقعدی تظاهر پیدا کنند.با توجه به اینکه این یک مشخصه فردی است و زمان پر شدن یا حتی میزان تخلیه کیسه ها حین دفع مدفوع از یک سگ به سگ دیگر و حتی از نژادی به نژاد دیگر تفاوت می کند؛ اعلام یک جدول زمانی برای تخلیه روتین کیسه مقعدی میسر نیست. شما به عنوان سرپست یک سگ به مرور زمان و طی معایناتی که توسط دامپزشک انجام می گیرد متوجه خواهید شد که چه فاصله زمانی مناسبترین حالت برای تخلیه دستی کیسه مقعدی سگتان است.
اگرچه همچون ناخن گرفتن که می توانید روش آن را از دامپزشک سگ خود آموزش ببینید و خودتان در منزل این کار را انجام دهید، تخلیه کیسه های مقعدی نیز قابل آموزش دیدن و انجام در منزل است؛ اما به علت اینکه در صورت وجود انسداد لازم است این کار با تخصص بیشتری انجام شود، به شدت توصیه می شود برای تخلیه کیسه مقعدی سگتان به مراکز درمانی دامپزشکی مراجعه نمایید.
درمان خانگی بیماری مقعدی در سگ و گربه
تخلیه غدد مقعدی انباشته شده باید توسط دامپزشک انجام شود. در صورتی که از این وضعیت آگاه باشید و بوی بد شما را اذیت نمی کند، این کار را خودتان نیز می توانید انجام دهید.با وجود ناخوشایند بودن خالی کردن کیسه های مقعدی اما کار نسبتا آسانی است. چگونگی انجام این کار در زیر آمده است:
- ترجیحا با استفاده از دستکش و ماسک این کار را انجام دهید، سعی کنید تا حد امکان فاصله صورت خود را از پشت حیوان رعایت کنید، چون امکان خروج یکباره و با فشار ترشحات وجود دارد
- دم سگ را بالا نگه دارید و به آرامی به سمت بالا بکشید
- از دستمال کاغذی برای خالی کردن ترشحات استفاده کنید
- شصت خود را روی یکی از غدد مقعدی و سایر انگشتانتان را روی غده مقعدی دیگر قرار دهید. (همانطور که قبلا گفته شد، غدد مقعدی در دوطرف مقعد، کمی پایین تر از سوراخ مقعد و در محدوده ساعت ۴ و ۸ قرار دارند)
- به آرامی فشار دهید و این کار را چند بار تکرار کنید و مطمئن شوید که ترشحات خارج شده و کیسه های مقعدی کاملا خالی شده اند
- در سگهای بزرگ جثه یا برای مطمئن شدن از تخلیه کامل کیسه های مقعدی می توان آن ها را بصورت جداگانه تخلیه نمود. به این صورت که با استفاده از دستکش و ژل لوبریکنت، انگشت اشاره خود را به آرامی وارد سوراخ مقعد کردن (به اندازه یک بند انگشت کافی می باشد) و با استفاده از شصت و سایر انگشتان خود، هر کدام از کیسه های مقعدی را بصورت جداگانه خالی کنید.
- حتما این کار را در محیطی که قابل شستشو می باشد مثل حمام انجام دهید، چون شاید شما نتوانید همه ترشحات را با دستمال کاغذی بگیرید و احتمال ریختین ترشحات وجود دارد.
آیا امکان دارد این بیماری مجددا عود کند؟
برخی از سگها دچار عوارض کیسه مقعد یا آبسه می شوند سگهای دارای اضافه وزن معمولاً دچار مشکلات مزمن کیسه مقعد هستند زیرا کیسه های مقعدی آنها به خوبی تخلیه نمی شود. هر آسیبی ممکن است باعث ایجاد زخم و تنگ شدن بیشتر مجاری شود و در نتیجه آن مشکل دوباره عود کند. در صورت تکرار مجدد این حالت ، برداشتن کیسه ها توسط جراحی انجام داده می شود.با اینحال استفاده از مکمل گلندکس در کنار استفاده از رژیم غذایی با کیفیت می تواند تا حد زیادی از این بیماری جلوگیری کند.خروج مدفوع طبیعی به طور معمول با آوردن فشار مناسب به این ناحیه باغث خروج آن مایعات میگردد چنانچه علت ایجاد کیسه مقعدی تغییر قوام مدفوع باشد، پیشگیری شامل رفع علت اصلی بیماری است و ممکن است نیاز به تغییر سگ به رژیم غذایی و استفاده از رژیمی با فیبر بالاتر باشد.
علل و علائم سرطان پستان در سگ ها و روش های درمان
