علل و علائم دیسپلازی دهانه رحم و روش های درمان
دیسپلازی دهانه رحم، بیماری است که در آن سلول های دهانه رحم (ورودی بین رحم و واژن) تغییرات غیر عادی پیدا می کنند و در صورتی که به موقع درمان نشود می تواند به سرطان تبدیل شود. به طور معمول دیسپلازی دهانه رحم (که به آن ضایعات پیش سرطانی می گویند) ۵ تا ۱۰ سال طول می کشد تا به سرطان دهانه رحم تبدیل شوند، البته ممکن است در برخی موارد این زمان کوتاه تر شود.به صراحت می توان گفت که این بیماری با عفونت ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV همراه است. این ویروس نوع ۱۶ در ۹۰ درصد سرطان های دهانه رحم و همچنین ۵۰ تا ۷۰ درصد انواع دیسپلازی های رحم نقش خواهد داشت. همچنین ویروس دیگری به نام هریس سمپلکس نوع ۲ نیز عامل دیگری برای بروز دیسپلازی و سرطان دهانه رحم محسوب می شود که اغلب از طریق رابطه جنسی منتقل خواهد شد.
انواع دیسپلازی دهانه رحم
انواع دیسپلازی دهانه رحم بر حسب شکل و شدت تغییر و نوع سلول ها تقسیم بندی می شوند. سلول های غیر طبیعی سنگفرشی ( اسکواموس) یا تغییرات بافت سلول ها بر حسب نوع بافت به یا دیسپلازی در 4 دسته مختلف تقسیم بندی می شود :
- ضایعات پوششی سنگفرشی با درجه پایین SIL یا LSIL : تغییرات تنها در سلولهای سطحی مخاط دهانه رحم مشاهده می شود.
- ضایعات پوششی سنگفرشی با درجه بالا SIL یا HSIL : افزایش شدید تغییرات سلول های مخاط دهانه رحم
- سلول های سرطانی
- ضایعات ASC : تشکیل سلول های نازک و تخت بر روی مخاط دهانه رحم، این ضایعات به دوسته تقسیم می شوند یکی ASC-US که نشان میدهد اهمیت این سلول ها از نظر بدخیمی مشخص نیست و دیگری ASC-H یعنی آزمایش نشان نمیدهد این سلول ها بدخیم هستند یا نه ؟
آیا دیسپلازی دهانه رحم به معنی سرطانی شدن آن می باشد؟
در پاسخ روشن به این پرسش باید گفت خیر چنین نیست. دیسپلازی دهانه رحم به معنی سرطانی شدن آن نمی باشد. این اصطلاح نشان می دهد که در سطح دهانه رحم سلول های ناهنجاری مشاهده شده است.دیسپلازی دهانه رحم می تواند خفیف تا شدید باشد و شدت آن بستگی به ظاهر سلول های غیر نرمال خواهد داشت. بر اساس گزارش تست پاپ اسمیر ممکن است درجات مختلفی از دیسپلازی دهانه رحم مشخص گردد. دیسپلازی دهانه رحم می تواند خود به خود از بین رود اما در موارد نادر می تواند منجر به ایجاد سرطان گردد.
نشانه های دیسپلازی رحم
با وجود اینکه بیماری دیسپلازی رحم هیچ گونه علامتی ایجاد نمی کند اما ویزیت های منظم زنان، معاینه لگن و تست پاپ اسمیر می توانند رشد غیر طبیعی سلول ها را به راحتی نشان دهند. در واقع این بیماری زمانی نشان داده خواهد شد که رشد غیر طبیعی سلول ها موجب ایجاد سرطان رحم شده باشد.به طور کلی اگر بخواهید علائم کلی این بیماری را مد نظر قرار دهید بایستی به موارد فوق توجه داشته باشید.
- خونریزی پس از مقاربت
- خونریزی غیر طبیعی که بین دوره های قاعدگی منظم شروع شود
- خونریزی واژن پس از دوش گرفتن
- خونریزی پس از معاینه لگن
- افزایش ترشحات واژن
- قاعدگی هایی که ممکن است بیش از حد طول بکشد
- درد در هنگام مقاربت
عوامل خطر برای دیسپلازی گردن رحم
عوامل بسیاری خطر ابتلا به دیسپلازی گردن رحم را افزایش میدهند، که برخی از آنها مستقیما با خطر ابتلا به اچ پی وی مربوط می شود:
- ابتلا به بیماری هایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
- مصرف داروهای ضد قارچ
- شرکای جنسی متعدد
- زایمان قبل از سن 16 سالگی
- برقراری رابطه جنسی قبل از سن 18 سالگی
- سیگار کشیدن
اگر شما از نظر جنسی فعال هستید، استفاده از کاندوم می تواند خطر ابتلا به HPV را کاهش دهد اما راه حل قطعی نیست، زیرا ویروس می تواند از پوست اطراف ناحیه تناسلی که تحت پوشش کاندوم قرار نگرفته است، منتقل شود.
چگونگی تشخیص دیسپلازی رحم
از آن جایی که معاینه لگن در میان زنانی که دیسپلازی گردن رحم دارند کاملا طبیعی است اما برای تشخیص این بیماری قطعا آزمایش پاپ مورد نیاز خواهد بود. با وجود اینکه آزمایش پاپ به تنهایی می تواند دیسپلازی خفیف، متوسط و یا شدید دهانه رحم را تشخیص دهد اما برای تعیین، پیگیری و درمان مناسب اغلب به آزمایشات بعدی نیاز است که در ادامه به بیان آن ها پرداخته ایم.
- تکرار منظم تست های پاپ اسمیر
- کولپوسکوپی یک معاینه دقیق از دهانه رحم برای تشخیص سلول های غیر طبیعی است و اغلب در این روش نمونه برداری نیز صورت خواهد گرفت.
- کورتاژ غدد درون رحم که اغلب برای بررسی سلول های غیر طبیعی در کانال دهانه رحم انجام می شود.
روش های درمان دیسپلازی رحم
بهتر است بدانید که درمان دیسپلازی رحم یا همان سرویکس بستگی به شدت بیماری دارد. به گونه ای که ممکن است در موارد خفیف دیسپلازی نیازی به انجام درمان نبوده و خود به خودی درمان شود. البته در این زمینه تکرار پاپ اسمیر هر سه تا شش ماه کاملا الزامی خواهد بود. توجه داشته باشید که برای CIN2 و CIN3 درمان می تواند شامل موارد فوق باشد.
- کرایوسرجری:توجه داشته باشید که در این روش معمولا از سرمای شدید استفاده می کنند تا بافت ها به راحتی از بین بروند. سرمای تولید شده اغلب از طریق نیتروژن مایع تامین خواهد شد.
- حلقه الکتریکی جراحی برش:در این روش نیز ناحیه ای که دچار تغییر شکل شده به همراه بخشی از بافت مجرای سرویکس برداشته خواهد شد و البته از این نکته غافل نشوید که ممکن است پس از این درمان امکان باروری وجود نداشته باشد.
- لیزر درمانی:به طور کلی روش لیزر درمانی اغلب زمانی که سرطان مهاجم شده و ضایعه قابل مشاهده است، استفاده می شود.
- مخروط برداری از سرویکس:این روش نیز هم در رابطه با درمان و هم در رابطه با تشخیص کاربرد خواهد داشت. بر اساس این روش قسمتی از بافت رحم به منظور رد کردن احتمال سرطان مهاجم برداشته خواهد شد.دقت داشته باشید که با این حال دیسپلازی رحم اغلب از طریق آزمایشات پاپ اسمیر شناسایی شده و انجام راهکارهای مطرح شده به طور معمول دیسپلازی سرویکس را درمان می کند اما امکان عود مجدد بیماری وجود خواهد داشت. در واقع اگر درمان های لازم برای رفع این عارضه انجام نشود دیسپلازی ممکن است پیشرفت کرده و تبدیل به سرطان شود.
پیشگیری از بروز دیسپلازی رحم
بهتر است بدانید تنها راه و روشی که می تواند از دیسپلازی گردنه رحم جلوگیری کند پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ ای وی است. به همین خاطر راهکارهایی که در ادامه شرح داده ایم را مورد توجه قرار دهید.
- تزیزق واکسن HPV در سنین بین ۱۱ تا ۲۶ سال
- استفاده از کاندوم هنگام برقراری رابطه جنسی
- پرهیز از رابطه جنسی تا پیش از ۱۸ سالگی
- اجتناب از سیگار کشیدن