علت پخش نشدن آثار استاد شجریان از صدا و سیما در سال‌های اخیر/ چه کسانی برخورد با استاد را کلید زدند؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران دیروز در آغاز جلسه رسمی شورای شهر تهران، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم محمدرضا شجریان، گفت: "از رسانه ملی می خواهم کم لطفی را کنار بگذارد و نسبت به پخش آثار برجسته استاد شجریان اقدام ویژه کند." اما آیا پخش نشدن آثار استاد آواز ایران ناشی از کم لطفی رسانه ملی بوده است؟

بر کسی پوشیده نیست که آثار مرحوم شجریان طی سال های متمادی از صدا و سیما پخش می شد، اما پس از درخواست کتبی استاد شجریان در خرداد سال ۸۸ از عزت الله ضرغامی رئیس وقت سازمان صدا و سیما مبنی بر اینکه راضی نیست آثارش از صدا و سیما پخش شود، این روند متوقف شد.

محمدرضا شجریان در نامه خود تأکید کرده بود: "اینجانب در سال ۱۳۷۴ نیز اعلام کردم راضی به پخش آثار خود از صدا و سیما نیستم. مجدداً تقاضای خود را تکرار کرده و تأکید می کنم آن سازمان هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و شایسته است به حکم شرع و قانون سریعاً کلیه واحد های آن سازمان از پخش صدا و آثار من خودداری کنند."

خودداری صدا و سیما از پخش آثار استاد شجریان نه با خواست و تصمیم مدیران صدا و سیما، بلکه به موجب درخواست کتبی مرحوم شجریان به عنوان مالک آثار و هشدار وی مبنی بر موانع شرعی و قانونی آن بوده است، لذا معرفی صدا و سیما به عنوان نهادی که نشر آثار مرحوم شجریان را از مردم دریغ کرده، کم انصافی و حتی بی انصافی است.

در اینجا شاید یادآوری یک ماجرای قدیمی درباره رفتار دولت کارگزاران با مرحوم شجریان نیز خالی از لطف نباشد. اوایل دهه هفتاد شجریان به همراه پرویز مشکاتیان آلبوم قاصدک را تهیه کرد، اما بخش ممیزی وزارت ارشاد دولت کارگزاران، با دست گذاشتن روی بیتی از شعر سعدی به انتشار آلبوم مجوز نداد. هرچند در نهایت این آلبوم به صورت زیرزمینی در سطحی وسیع توزیع شد.

قاصدک تنها آلبوم شجریان بود که در دوران پس از انقلاب توقیف شد، اما هیچگاه دلیل این توقیف به صورت رسمی اعلام نشد و تنها حرف های غیر رسمی که در محافل اهالی شعر و ادب مطرح می شدند، آن را مرتبط با بیت «جماعتی که نظر را حرام می گویند/ نظر حرام بکردند و خون خلق حلال» از سعدی می دانستند.

اما حواشی موجود خللی در رابطه صدا و سیما با این هنرمند ایجاد نکرد و در نوروز ۷۳ که اولین نوروز بعد از این ماجرا بود، شجریان به تلویزیون دعوت شد تا مردم در لحظات آغازین سال جدید از صدای آواز او بهره مند شوند.

مردم با کج سلیقگی مدیران صدا و سیما از صدای استاد شجریان محروم ماندند

با پایان یافتن تعطیلات نوروزی اما روزنامه جمهوری اسلامی که از جراید همسو با دولت وقت محسوب می شد، در ۱۴ فروردین ۷۳ گلایه های عجیبی بابت حضور شجریان در تلویزیون خطاب به صدا و سیما چاپ کرد.

بخشی از متن مطلب روزنامه جمهوری اسلامی در سالی که محمدرضا شجریان در نوروزش به تلویزیون رفت، به این شرح ذیل است:

«آنچه مایه تأسف شدید شد، اقدامی بود که شبکه اول تلویزیون با آوردن یکی از خوانندگان به روی صحنه و اختصاص قسمت قابل توجهی از وقت به او، آن هم در آستانه سال تحویل به عمل آورد! مجریان تلویزیون، با تبلیغات گسترده ای که در فضیلت لحظه سال تحویل کردند، در واقع برای سال تحویل قداستی در اذهان عمومی مردم دست و پا کردند که لازم بود در آستانه تحویل سال، کسی را به روی صحنه می آوردند که وقتی مردم او را می بینند، آنچه به ذهن ها راه می یابد، با همان تبلیغات متناسب باشد. متأسفانه آنچه انجام شد، خلاف این انتظار و خلاف ظرافت های فن تبلیغ بود و مایه تأسف بسیار شد! در اینجا ضرورتی نمی بینیم که وارد جزئیات مربوط به شخص مصاحبه شونده و اظهارات او بشویم، اما اشاره به این نکته را لازم می دانیم که دست اندرکاران تلویزیون قطعا می دانند که مردم مومن کشور ما، برای چهره هایی از قبیل این مصاحبه شونده، قداستی قائل نیستند و بسیاری از بینندگان تلویزیون در همان لحظات قبل از تحویل سال با ملاحظه این اقدام نابجای شبکه اول، افسوس خوردند.»

ناگفته نماند که مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی در سال ۹۵ دو حلقه انگشتری زنانه و مردانه را به شجریان و همسرش، هدیه کرد.

سخن آخر اینکه بزرگترین مانع پخش آثار استاد شجریان از صدا و سیما نداشتن رضایت قلبی او از این کار است و اکنون که استاد دار فانی را وداع گفته باید دید که از نظر شرعی و قانونی این کار جایز است و یا منوط به صدور رضایت از طرف بازماندگان اوست.