در آنژیوگرافی عروق کرونری از تصویربرداری اشعه ایکس برای مشاهده عروق خونی قلب استفاده می شود. هدف این آزمایش، بررسی وجود گرفتگی جریان خون به قلب است. به همین علت پزشکان به افرادی که دچار گرفتگی یا تیر کشیدن لحظه ای قلب می شوند توصیه می کنند تا خود را فورا به نزدکترین متخصص قلب و عروق در محل زندگی خود برسانند تا ازآنها آنژیوگرافی گرفته شود و پزشکان بتوانند بر طبق نتیجه این آزمایش، درمان مناسب را برای آنها شروع کنند.
آنژیوگرافی قلب بخشی از مجموعه روش هایی تحت عنوان کاتتریزاسیون قلب است. از روشهای کاتتریزاسیون قلب برای تشخیص و درمان مشکلات قلبی و عروقی استفاده می شود. آنژیوگرافی عروق کرونری که در تشخیص وجود مشکلات قلبی به کار می رود، رایج ترین روش از مجموعه روشهای کاتتریزاسیون قلبی است.
نوعی ماده رنگی که به وسیله دستگاه اشعه ایکس دیده می شود، به رگهای قلب تزریق می شود. سپس دستگاه اشعه ایکس به سرعت، تعدادی عکس از عروق قلب می گیرد و شمایی از عروق را می سازد. متخصص می تواند در صورت لزوم، گرفتگی های عروق را به کمک روش آنژیوپلاستی باز کند.
چرا آنژیوگرافی انجام می شود؟
دستور پزشک در صورتیکه با موارد زیر روبرو شده باشید، احتمالا انجام آنژیوگرافی قلب خواهد بود:
- نشانه های بیماری عروق کرونری، مثل درد سینه را داشته باشید.
- درد سینه، فک، گردن و بازو که در آزمایشات دیگر نتوان برای آن دلیلی پیدا کرد.
- درد سینه ای که به تازگی ایجاد شده و یا افزایش پیدا کرده است (آنژین ناپایدار).
- نقص قلبی (بیماری قلبی) مادرزادی
- مشکلات عروقی دیگر یا آسیب دیدگی سینه
- مشکل دریچه قلب که به جراحی نیاز داشته باشد.
احتمال بروز مشکل ناشی از آنژیوگرافی کم است، اما معمولا تا زمانی که روشهای تشخیصی غیرتهاجمی دیگر مثل نوار قلب، نوار اکو یا تست ورزش انجام نشده باشد، ازین روش استفاده نمی شود.
چه کسی آنژیوگرافی را اجرا می کند؟
اجرای آنژیوگرافی بر عهده متخصص قلب است؛ البته متخصص رادیولوژی مداخله ای و جراح عروق هم صلاحیت اجرای آنژیوگرافی عروقی محیطی را دارند. نورولوژیست مداخله ای هم مسئول اجرای آنژیوگرافی مغز است. برای پیدا کردن محل مشکل عروقی بیمار، تصاویر آنژیوگرافی را بررسی می کند.
روند آنژیوگرافی
در بخش های زیر درباره چیزهایی صحبت خواهیم کرد که می توانید از قبل، در حین و بعد از آنژیوگرافی انتظار داشته باشید.
آماده سازی
پزشک در جلسه قبل از آنژیوگرافی درباره نحوه آماده سازی برای انجام این فرایند صحبت خواهد کرد. در اکثر موارد از بیمار خواسته می شود که از شب قبل چیزی نخورد و ننوشد.
همچنین افراد باید کسی را داشته باشد که او را بعد از آنژیوگرافی به خانه ببرد. فرد باید موارد زیر را همراه خود داشته باشد:
- فهرستی از داروها و مکمل هایی که مصرف می کند
- فهرستی از حساسیت هایی که دارد
- یک نوع کارت شناسایی
- اطلاعات بیمه سلامت درمان
بعد از ورود یک پرستار شما را به اتاق تعویض لباس هدایت می کند تا گاون بیمارستانی بپوشید. پرستار سپس آنژیوکت را در درون یکی از وریدهای کوچک روی مچ یا ساعد دست بیمار نصب می کند. آنها علائم حیاتی بیمار را نیز چک می کنند:
- وزن
- دمای بدن
- ضربان قلب
- فشار خون
در حین فرایند
پزشک قبل از شروع فرایند، یک آرامبخش ملایم را برای راحت تر بودن بیمار، به او تزریق می کند؛ البته این دارو باعث بیهوشی بیمار نمی شود. پزشک محل مد نظرش برای ورود کاتتر به بدن را بی ضدعفونی و بیحس می کند. او برای ورود کاتتر به درون ورید بر روی پوست یک برش کوچک می زند.
پزشک بعد از وارد کردن کاتتر به درون رگ بیمار، آن را به دقت به سمت رگی هدایت می کنند که قصد بررسی آن را داشته باشند. یک ماده رنگی از طریق کاتتر به درون رگ وارد می شود و تصاویر اشعه ایکس از عروق گرفته می شود. بیمار ممکن است در زمان تزریق ماده رنگی، سوزش اندکی را حس کنند.
بعد از آنژیوگرافی قلب
پزشک بعد از گرفتن تصاویر اشعه ایکس، کاتتر را از رگتان بیرون می کشد و تا 15 دقیقه بر روی محل برش، فشار می آورد؛ این موضوع برای تضمین عدم خونریزی داخلی است. سپس پرستار شمار را به اتاقتان در بخش یا به واحد قلب منتقل می کند؛ پزشک بعد از مدتی برای توضیح نتایج آنژیوگرافی و صحبت درباره آن نزد شما خواهد آمد.
دوره ریکاوری بعد از آنژیوگرافی
حتی اگر آنژیوپلاستی و گذاشتن استنت هم داشته باشید، می توانید همان روز آنژیوگرافی قلب به خانه برگردید. با توجه به استفاده از ماده بیحسی، باید از کسی بخواهید که شما را به خانه برساند. بعد از رسیدن به خانه نباید چیزهای سنگین تر از 5 کیلوگرم را بردارید و یا تا دو روز بعد از آنژیوگرافی، دو لا و خم شوید؛ با این کار می توانید از خونریزی محل برش جلوگیری کنید.
از یکی از عزیزانتان بخواهید تا شب بعد از آنژیوگرافی در کنارتان باشد. شاید لازم باشد تا بعضی بیماران، شب بعد از آنژیوگرافی را برای تکمیل ریکاوری در بیمارستان بگذراند. اگر دیابت دارید، باید تا دو روز بعد از آنژیوگرافی از مصرف متفورمین خودداری کنید؛ این موضوع می تواند خطر بروز مشکلات کلیوی را کاهش دهد.
خطرات آنژیوگرافیی قلب چیست؟
خطرات آنژیوگرافی خیلی کم هستند، اما امکان بروز مشکلاتی در محل برش و ورود کاتتر وجود دارد. مشکلات ناشی از آنژیوگرافی معمولا در کمتر از یک درصد موارد رخ می دهد. خطرات آنژیوگرافی شامل واکنش آلرژیک به بی حسی موضعی، خونریزی، عفونت، مشکلات کلیوی، تپش نامنظم قلب، آسیب به دیواره به قلب و... می باشد. البته باید خاطرنشان شد که احتمال بروز این عوارض در افراد سالمند و مبتلایان به بیماری های خاص مانند دیابت بیشتر است.
نتایج آنژیوگرافی چیست و معنای این نتایج چیست؟
متخصص قلب ممکن است گرفتگی هایی جزئی در عروقتان ببیند که شاید به جراحی یا آنژیوپلاستی نیازی نداشته باشد. شاید بتوانید با مصرف دارو یا ایجاد تغییراتی در سبک زندگیتان، مثل ورزش بیشتر و مصرف غذاهای سالم تر، این مشکل را برطرف کنید.
گرفتگی های بزرگتر به درمان های تهاجمی تری نیاز خواهد داشت و متخصص می تواند به کمک آنژیوپلاستی در رگتان استنت بگذارد تا آن را باز کرده و باز نگاه دارد. انجام این کار در طول فرایند آنژیوگرافی هم ممکن است، اما بعضی دیگر باید آنژیوپلاستی را در روز دیگری انجام دهند.پیشنهاد متخصص قلب در کرج می تواند اجرای عمل بایپس باشد تا راه جدیدی برای جریان خون در اطراف رگ گرفته ایجاد شود.
آنژیوگرافی یا آرتریوگرافی؟
در واقع هر دوی این کلمات یکی هستند و به جای هم استفاده می شوند. این فرایند، در واقع یک اسکن برای بررسی وضعیت سلامت عروق در نقاط مختلف بدن است. به کمک این روش می توان تمامی تنگ شدگی ها یا گرفتگی های شریان ها و وریدها را مشخص کرد.
آنژیوگرافی یا کاتتریزاسیون قلب
پزشک می تواند از کاتتریزاسیون قلب در طول فرایند آنژیوگرافی قلب استفاده کند. او به کمک کاتتریزاسیون قلب و فناوری تصویربرداری، تصاویری از عروق بدن می گیرد که تحت عنوان آنژیوگرام یا آرتریوگرام شناخته می شود. این تصاویر نشان دهنده وجود یا عدم وجود تنگ شدگی و گرفتگی عروق قلب بیمار است.
پزشک از ورود یک کاتتر بلند، نازک و منطف به یک ورید در بازو یا کشاله ران و هدایت آن تا رسیدن به نقطه مد نظر در اطراف قلب استفاده می کند. سپس یک ماده رنگی به کمک کاتتر در درون رگ تزریق می شود و این ماده به تشکیل یک تصویر واضح از عروق و قلب کمک می کند.
