انواع جرب و شپش در طوطی و روش های درمان

انگل های پوستی موجودات بسیار ریزی هستند که معمولا به رنگ سیاه یا قرمز دیده میشوند. از مهمترین نشانه های این انگل ها میتوان به ریزش پر، نامرتب بودن پرها، پف کردن، خارش بدن، بی قراری پرنده، جیغ کشیدن در برخی پرندگان، کاهش وزن، کاهش اشتها، کاهش تخمگذاری، بی حالی و افسردگی اشاره کرد.وجود انگل در پرندگان بالغ باعث ضعف شدید آنها شده و در جوجه ها نیز باعث مرگ آنها میشود.

انگل های پوستی با تغذیه از خون، پوست و پرهای پرنده میزبان زندگی میکنند. در بیشتر مزارع کنه ها و شپش ها از جمله مخرب ترین انگل های خارجی در طیور عنوان شده اند. البته گاها مرغ ها و دیگر پرندگان ممکن است به حشره های دیگر مثل کک و ساس نیز آلوده شوند. در صنعت پرورش طیور این انگل ها خسارات زیادی به مزارع وارد میکنند. مخصوصا در گله های تخمگذار یا مولد هم بر عملکرد تخمگذاری و هم بر باروری پرنده اثر منفی میگذارند.

شرایط پر و بال ، یک شاخص مهم درسلامت طوطی است.اگر پرهای ژولیده یا آسیب دیده یا جویده شده مشاهده کردید باید اقدامات اصلاحی را انجام دهید.ولی چرا در انتظار مشکل باشید؟بهترین راه این است که برای اطمینان از سلامت طوطی، بر روی مراقبت های پیشگیرانه تمرکز کنید. ما به شما توصیه می کنیم که روزانه طوطی خود را از لحاظ بسیاری از شاخص های سلامتی چک کنید.به عنوان مثال : آیا او بدرستی غذا می خورد ؟یا چشمانش براق است ؟یا اینکه به اندازه کافی فعال است؟حداقل یه بار در ماه یک نمونه از پر و بال او جمع آوری کنید و سپس آن را با یافته های ماه قبل خود مقایسه کنید.

شپش در طوطی سانان

بیشتر شپش هایی که بر روی بدن پرندگان یافت میشوند از نوع شپش های جونده هستند. این شپش ها با خزیدن بر روی پوست و پرها و با چنگال ها و دهان خود به شدت باعث خارش پوست و اذیت پرنده میشوند. کل چرخه زندگی شپشک ها ۳ هفته می باشد. این انگل به ندرت بدن پرنده میزبان را ترک میکند. شپشک ها در مدت کوتاهی میتوانند جمعیت زیادی بر روی بدن پرنده ایجاد کنند. تخم های این انگل بصورت توده ای گذاشته میشود و تخم ها شدیدا به پرها میچسبند.انگل های دیگری هم هستند که پرندگان به آن دچار میشوند. بعنوان مثال یکی از آنها کک های چسبنده هستند که بیشتر به سر پرنده وصل میشوند. معمولا افت کش ها و حشره کش هایی که برای کنترل کنه، شپش و مایت کاربرد دارد برای کنترل دیگر انگل ها هم از آن استفاده میشود.

مایت (mit) یا جرب در طوطی سانان

مایت یا جرب چیست؟ مایت ها موجوداتی میکروسکوپی هستند که به گروه کنه ها تعلق دارندو در فضای داخلی اماکنی که ازرطوبت بالایی برخوردارند،زندگی می کنند .مایت ها برای سلامتی انسان و حیوانات و پرندگان مضر هستند و اغلب باعث واکنش های آلرژیک مثل آسم می شوند .مایت ها از مواد آلی موجود در گرد و خاک خانه تغذیه می کنندکه قسمت اعظم این مواد آلی شامل سلول های مرده پوست بدن انسان، حیوانات و پرندگان ، قارچ ها و ذرات ریز مواد غذایی پخش شده در سطح خانه استمایت ها ذرات مرطوب را جذب می کنند.مایت های (جرب های) پرندگان را میتوان به چهار زیر گونه تقسیم بندی کرد.

1. مایت (جرب) دستگاه تنفسی یا کیسه هوا

جرب استرنوستوماتراکئاکلوم (Stemostomatracheacolum) جرب دستگاه تنفسی می باشد و ناحیه نای، ریه و کیسه های هوایی را آلوده می سازد.چرخه زندگی این انگل به طور کامل در بدن پرنده انجام می شود و در حالت بلوغ اغلب در نای انواع پرندگان از جمله برخی از انواع طوطی ها (کاسکو، مرغ عشق، کوتوله برزیلی، ملنگو، کاکادو و....)، قناری ها، مرغ مینا، سهره، قناری فنچ ها به ویژه فنچ های گلیدن دیده می شود.

علایم بالینی عفونت با این جرب شامل عطسه، سرفه، ترشحات بینی، تنفس با دهان باز است.تشخیص آن عملاً دشوار می باشد و با معاینه بسیار دقیق قابل تشخیص می باشد.در نظر داشته باشید که این مورد را نباید با سرما خوردگی و عفونت ریوی اشتباه گرفت،در سرما خوردگی طوطی صدای خسخس پرنده در زمان نفس کشیدن شنیده میشود.

2. جرب پوست طوطی

چرخه زندگی مایت های مقیم پوست به طور کامل روی بدن پرنده می باشد. این جرب ها از لایه شاخی پوست تغذیه می کنندو با نقب زدن در پوست ایجاد خارش کرده و با تحریک لایه زاینده پوست، سبب افزایش ضخامت پوست می گردند.این وضعیت در اطراف چشم، منقار، پاها و مقعد قابل مشاهده است.در قناری ها و مرغ ها علاوه بر علایم گفته شده، فلس های روی انگشتان و ساق پا نیز برجسته تر از حالت عادی به نظر می رسند.از جمله شایع ترین گونه های این دسته از جرب ها، گونه کنیمیدوکوپتس پیله (Cnemidocoptes pilae) می باشد.رشد غیر طبیعی و زیاد منقار و ناخن ها می تواند به علت آلودگی با این دسته از جرب ها باشد.البته در چنین وضعیتی، علایم دیگری نیز از جمله افزایش ضخامت پوست و فلس ها مشاهده می شود.

3. جرب پر و بال طوطی

چرخه زندگی این دسته از جرب ها نیز به طور کامل روی بدن پرنده انجام می شود.گونه های متعددی از این دسته از جرب ها شناسایی شده اند و هر یک قسمت مشخصی از پرها را مبتلا می سازند.محل زندگی آنها داخل محور اصلی پر و یا لا به لای رشته های پر (Barbules) می باشد.این گروه از جرب ها بسیار اختصاصی میزبان هستتند و بیماری زایی آنها در مواقع انتقال به میزبان غیر اختصاصی و یا عفونت شدید و حرکت جرب از پرها به سمت پوست امکان پذیر است.خورده شدن و بد شکلی پرها از علایم بیماری زایی این نوع انگل می باشد.از جمله شایع ترین گونه های این دسته از جرب ها می توان به گونه های جرب دوبینییا (Dubinina spp) اشاره کرد که اغلب در مرغ عشق ها دیده می شود.

4. جرب های خونخوار

مایت های خونخوار موجب کم خونی و خارش سطح بدن و کاهش رشد جوجه ها می شوند.جرب درمانیسوس (Dermanysus/ Red Mite) فقط طی شب فعال می باشد و روزها در شکاف دیوار و یا لوازم اطراف پنهان می شود.بنابراین برای شناسایی آن باید شب ها اقدام نمود.این نوع جرب قابلیت انتقال از انسان و سایر حیوانات را نیز دارد.

این انگل فقط برای تغذیه روی بدن پرنده قرار می گیرد. بنابراین علاوه بر درمان پرنده، سم پاشی دوره ای محیط نیز ضروری است.جرب اورنیتونیسون (Ornithonyssus Fowl Mite) مشابه جرب درمانیسوس می باشدبا این تفاوت که به طور دایم روی بدن پرنده می باشد و چرخه زندگی خود را روی بدن پرنده کامل می کند و خارج از بدن پرنده مدت زیادی قابلیت بقا ندارد.

درمان قطعی شپش و مایت در طوطی

دوستان باید توجه داشته باشند که زمانی که شپش ها و مایت ها (جرب ) لانه طوطی سانان میبینند، یقین داشته باشند که به حد کافی فراوان و زیاد شده اند.برای این که از تعداد آنها اطمینان پیدا کنید میتوانید یکی از لانه ها را برداشته و روی بخاری قرار دهید، بعد از گرم شدن متوجه خواهید شد که چه اندازه سالن یا محیط شما درگیر این حشرات شده است.من خودم از انواع اسپری های ایرانی و خارجی استفاده کرده ام اما چیزی که به صرفه باشد و زود هم حشرات را از پا در آورد یک برند استرالیایی هست که تخصصی صموم مخصوص پرنده ها و حیوانات تولید می کندالبته استفاده از برگ بو مادران و چوب تنباکو نیز بسیار کمک کننده است، اما استفاده از محلول کنسانتره از برند فیدُز بسیار اثر بخش و عالی است.یکی دیگر از محصولاتی که به سختی میتوانید آن را در بازار پیدا کنید قطره پشت گردنی آیورلوکس مورنینگ بٍرد است که قابل افزودن به آب آشامیدنی پرنده نیز هست.

کدام بیماری ها باعث ریزش پر در طوطی می شود؟