علت تغییر صدای پیانو چست؟
آیا تا به حال، برای شما هم پیش آمده که صدای پیانویی كه جدیدا خریداری كرده اید با صدایی که در زمان خرید آن پیانو در فروشگاه شنیده بودید، فرق داشته باشد؟به احتمال زیاد، این تفاوت و تغییر صدا به علت تفاوت در شرایط آكوستیكی منزل شما و فروشگاه می باشد.بله، علت این تفاوت و تغییر صدا به جنس صدای پیانو شما مربوط نیست! بلکه علت اصلی این صدای ناهنجار، محل نگهداری پیانو است.
مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر صدای پیانو
مهم ترین عواملی که برروی صدای پیانو اثر می گذارند، عبارت است از: اندازه و ابعاد اتاق نگهداری پیانو؛ ارتفاع سقف اتاق نگهداری پیانو؛وجود وسایلی كه موجب جذب یا انعکاس صدا می شوند؛تعداد وسایل موجود در اتاق و نحوه چیده شدن این وسایل (نحوه چیدمان لوازم و اسباب خانه، بر چگونگی و جهت پراكنده شدن صوت در محیط تاثیرگذار است).
براي بهبود صدای پيانو، ابتدا علت تغییر صدای پیانو را بیابید!
برای بهبود صدای پیانو، شما ابتدا باید بفهمید این تفاوت و تغییر صدا مربوط به خود پیانو و وجود مشکل در آن است و یا به دلیل جابجایی محل قرارگیری پیانو و شرایط آكوستیكی محیط، صدای آن تغییر کرده است. برای مثال، وقتی صدای پیانو شما بیش از حد بلند است، نشانه این است که این پیانو برای اتاقی که در آن قرار دارد، بسیار بزرگ است. البته، این بلندی صدا، در اطراف پیانو محسوس تر بوده و هرچه از پیانو فاصله گرفته و به نواحی از اتاق که لوازم جاذب صوت قرار دارد، بروید، بلندی صدا کمتر خواهد شد. به عبارتی دیگر؛ هنگامی که حس کردید صدای پیانوی شما مانند قبل نیست و کمی زمخت شده است؛ و یا صدای پیانو طنین بالایی داشته یا حتی برخی از فركانسها و نتها (درصورت برابر بودن شدت نواخته شدن) بیشتر از سایر نتها طنین دارند، باید بدانید مشکل از محل قرارگیری پیانو شماست!
نكاتی براي بهبود صدای پيانو با تغییر شرایط محل نگهداری
برخلاف تصور رايج ، ممكن است جنس صداي پيانوي شما مشكلي نداشته باشد و علت اصلي صداي بد آن مربوط به محل نگهداري آن باشد. چند فاکتور مهم كه بر روي صداي پيانو تاثيرگذار هستند عبارتند از : اندازه اتاق، ارتفاع سقف، وجود لوازم و اسبابي كه صدا را جذب يا منعكس مي كنند، تعداد لوازم و اسباب موجود در اتاق و نحوه چينش آنها (چينش اسباب خانه بر چگونگي و جهت پراكنده شدن صوت در محيط تاثيرگذار است).
پیانویی متناسب با اندازه اتاق تهیه كنید
اولین قدم و بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد مشكلات آكوستیكی، خرید پیانویی با سایز مناسب یرای اتاق است.اگر پیانو خیلی بزرگ باشد صدای آن در اتاق اشباع شده و اگر خیلی كوچك باشد صدای آن در همه نقاط اتاق به یك اندازه شنیده نمی شود.برای انتخاب اندازه پیانو می توانیم از یك قاعده كلی استفاده كنیم:با فرض این كه ارتفاع سقف اتاق حدود ۲۴۰ سانتیمتر باشدمجموع طول ۴ دیوار اطراف پیانو باید حداقل ۱۰ برابر طول پیانوی گرند باشد.البته در بسیاری از موارد شاید نتوان از این قاعده استفاده كرد،چرا كه معیار تصمیم گیری ما ممكن است با توجه به بودجه و همچنین نیاز موسیقایی ما تغییر كندو نتوانیم اندازه ی اتاق را در تصمیم گیری دخیل كنیم.به عنوان مثال یك پیانوی كوچك معمولا مشكلاتی ذاتی نظیر صدای باس و اكشن ضعیف را با خود به همراه دارد، حتی اگر كاملا برای اتاق شما اندازه باشد!.از طرفی ممكن است پیانوی گرندی با صدای باس عالی تهیه كنید
ولی وضعیت اتاق به گونه ای باشد كه تاثیر منفی بر روی صدای ساز گذاشته و در نهایت نتوانید از صدای ساز خود لذت ببرید.اگر در انتخاب پیانو به دلایل مختلف نتوانستید پیانویی مطابق با اندازه اتاق تهیه كنیدمی توانید با یك تكنسین پیانو مشورت كنید تا پیانو شما را صداسازی كند و یا نكات زیر را امتحان كنید.
محل پیانو را تغییر دهید
اغلب اتاق ها سه جفت دیوار موازی با یكدیگر دارند.دو جفت دیوار رو بروی هم، سقف و كف اتاق. سطوح موازی با هم مستعد ایجاد طنین هستند و موجب می شوندبرخی از فركانسها در نقاطی از اتاق بلندتر شنیده شده و در نقاطی دیگر تقریبا شنیده نشوند.دور كردن پیانو از گوشه اتاق، ایجاد فاصله بین پیانو و دیوار و تغییر جهت قرار گرفتن پیانو ممكن است به حل این مشكل كمك كند.هر بار كه تغییراتی اعمال می كنید باید به نقاط مختلف اتاق رفته و ببینید در آن نقطه صدای پیانو چه كیفیتی دارد.به یاد داشته باشید صدای پیانو در قسمتهای مختلف اتاق با زمانی كه پشت پیانو نشسته اید متفاوت است.
از روكش های مخصوص برای كاهش صدا استفاده كنید.
روكش های پارچه ای مخصوصی كه برای قرار گفتن بر روی سیم های گرند پیانو طراحی شده اند اگر دارای یك لایه پارچه باشند تنها به مقدار محدودی می توانند صدای پیانو را كاهش دهند.بر اساس تحقیقات به عمل آمده پارچه های نازك و تك لایه فقط صدای نتهای زیر را كاهش می دهند.البته می توان روكش های ضخیم تری را نیز از بازار پیدا كرد.معمولا برای هر گرند پیانو باید روكش مخصوص خودش را تهیه كنید تا بهترین كارایی را داشته باشد.استفاده از روكش های بسیار بلند كه بلند ی انها تا كف اتاق می رسد نیز روش مؤثرتری برای كاهش صدای پیانو استولی مشكل این روش این است كه درب پیانو باید به طور كامل بسته شود و پوپیتر را باید بر روی روكش قرار دهیم.این كار معمولا جلوه مناسبی ندارد ولی در صورت اجبار روشی بسیار مؤثر محسوب می شود.برای پیانو های دیواری می توان از یك تكه موكت یافرش استفاه كرد و آن را در پشت پیانو جاسازی كرد.
قرار دادن اشیاء جاذب صوت درون پیانو
قرار دادن فوم های نرم و یا تكه های موكت بین این تیرك های چوبی و یا در پیانو های دیواری بین تیرك های چوبی عمودی پشت ساز به میزان زیادی می تواند بلندی صدای پیانو را كاهش دهد.ورقه های فوم را از فروشگاهها تهیه كنید و پس از اندازه گیری و برش دادن، آنها را بین تیرك ها جاسازی كنید.برای اطمینان از عدم آسیب احتمالی به صفحه صدا و ایجاد نویز و گِز در پیانو میتوانید از یك تكنسین پیانو كمك بگیرید.اگر خودتان این كار را انجام می دهید بسیار با دقت و وسواس عمل نمائید.توجه كنید كه این روش برای پیانوهای مجهز به سیستم تنظیم رطوبت و یا سیستم نوازندگی خودكار قابل اجرا نیست.
قرار دادن فرش یا قالیچه در زیر پیانو برای جذب صدا
صدای گرند پیانو عمدتا از دو قسمت به فضای اطراف راه پیدا می کند ؛یكی درب بالایی پیانو (كه تحت زاویه مشخصی باز می شود) و بخش دیگر از زیر صفحه صدا به سمت كف اتاق.اگر روكش كف اتاق شما از مواد منعكس كننده صدا نظیر چوب، سرامیك و یا سنگ ساخته شده باشد،قرار دادن یك فرش در زیر پیانو می تواند تا حد قابل توجهی بلندی صدا را كاهش دهد.هر چه فرش ضخیم تر باشد میزان جذب بالاتری دارد. بهتر است زیر فرش موكتی ضخیم قرار داده شود.با جابجا كردن و تغییر جهت فرش می توانید بهترین حالت ممكن را به دست آورید.برای اثربخشی بهتر می توانید بر روی این فرش چند بالش نیز قرار دهید!در صورتیكه نمی خواهید صدای پیانو را كاهش دهیدو هدف این است كه صدای پیانو بیشتر به قسمتهای مختلف اتاق برسد
می توانید از محفظه زیر پیانو برای قرار دادن كمد، صندوق كوچك، گلدان و …. استفاده كنید.این كار باعث می شود صدای پیانو به قسمتهای مختلف اتاق منحرف شود.اگر با انجام موارد بالا هنوز نتوانسته اید صدایی مطلوب به دست آورید میتوانید سه مورد بعدی كه تنها شامل ایجاد تغییرات در اتاق است را نیز امتحان كنید.
پوشاندن و یا حذف پوشش روی دیوارها و پنجره ها
سطوح شیشه ای صداهای با فركانس بالا را منعكس كرده ولی فركانسهای پایین (بم) از آنها عبور می كند.اتاقهایی كه دارای تعداد زیادی پنجره باشد معمولا صدایی زننده و تیز ایجاد می كنند كه به دلیل بازتاب همین فركانسهای بالا است.پوشاندن این پنجره ها معمولا موجب جذب فركانسهای بالا شده و با انجام این كار مجددا توازن بین صداهای بم و زیر برقرار می شود.پارچه های نمدی ضخیم بهترین گزینه برای پوشش سطوح شیشه ای است.
نصب پارچه های پرده ای نازك تاثیر كمی بر روی صدا داردولی در برخی از موارد كه نیاز نیست مقدار بالای صدا جذب شود استفاده از آنها می تواند به تنظیم دقیق صدا كمك كند.دیوارها و سقف خالی نیز همانند شیشه عمل می كنندبا این تفاوت كه فركانسهای پایین تر را بهتر حفظ می كنند.
اگر در چنین اتاقی با مشكل گنگ بودن صدا مواجه بودید، نصب پرده، قالیچه تزئینی و سایر مواد جاذب صدا بر روی دیوار می تواند به رفع مشكل كمك كند.در عین حال می توان از پانلهای فشرده جاذب صوت موجود در بازار نیز استفاده نمود.تنها مشكل این پانلها ظاهر آنهاست، چرا كه برخی از افراد دوست ندارند اتاق خانه شان شبیه به اتاق یك استودیوی حرفه ای باشد!در اتاق هایی كه سقف بسیار بلند است،آویزان كردن پارچه های بلند نظیر پرچم و یا سایر مواد جاذب صوت می تواند به بهبود صدا كمك كند.دقت كنید كه عموما مواد جاذب صوتی كه در خانه ها یافت می شوند معمولا در فركانسهای پایینتر از ۲۰۰ هرتز كارایی مناسبی ندارندو چنان چه مشكل شما با این محدوده فركانسی باشدبهتر است از مواد جاذب صوت حرفه ای موجود در بازار كه برای فركانسهای پایین طراحی شده اند استفاده كنید.اضافه یا حذف مبلمان و یا سایر اشیاء جاذب صوت در اتاقاضافه كردن مبلمان و اشیاء جاذب صوت نظیر فرش، موكت، لوستر و ….. موجب كاهش و حذف آنها موجب افزایش طنین در اتاق می شود.حتی قرار دادن چند دست لباس بر روی یك میز می تواند تا حدی از بازگشت صدا جلوگیری كند!به طور اجمالی مبلمان و وسایلی كه در سطح زمین قرار داده شوند بیشترین تاثیر را بر روی جذب صدا دارند و لوستر و آویزهای سقفی، فلزات و چوب تاثیر كمتری دارند.حذف یا نصب سقف آویزهایی كه موجب پراكنده كردن امواج صوتی می شوند.دقت كنید كه در صورت استفاده بیش از حد از اشیاء جاذب صوت ممكن است صدای پیانو بسیار خشك و بی روح شود.بعضی اوقات ما نمی خواهیم صدا را كم كنیم ، بلكه می خواهیم آن را به قسمتهای مختلف اتاق منحرف كنیم.با این كار صدایی طبیعی تر و شفاف تر حاصل شده و طنین آن در حد مناسب حفظ می شود.برای این كار به اشیاء كوچك یا بزرگ با شكل هندسی پیچیده نیاز داریم تا اثر سطوح بازتاب كننده بزرگ نظیر دیوارها را كاهش دهیم.البته این كار باید با روش سعی و خطا صورت گیرد تا بهترین حالت ممكن به دست آید.به عنوان مثال می توان از كتابخانه ، میز، شمعدان پارتیشن و مجسمه برای این منظور استفاده كرد.در صورتی سقف خانه دارای شیار باشد، به پراكنده شدن صوت كم می كند.
تغییر صدا به دلیل خرابی پیانو
صدای پیانو از علت های اصلی محبوبیت این ساز است اما گاهی به خاطر نگهداری نا مناسب یا عوامل دیگر ممکن است صدای آن به زیبایی قبل نباشد.ما در این قسمت میخواهیم به بررسی دلایل تغییر صدای پیانو به دلایل خرابی خود پیانو بپردازیم خرابی و ایجاد تغییر در هر یک از موارد زیر میتواند دلیل ایجاد صدای ناهنجار و نامطلوب در پیانو شود.
- سیم ها
- پیچ های تنظیم
- پین بلاک
- صفحه آهنی
- صفحه رزونانس
صفحه رزونانس
خرابی صفحه رزونانس یکی از دلایل اصلی ایجاد صدای نا مطلوب در پیانو است، جنس این صفحه از چوب بوده و چوب ماده ای است که به تغییرات آب و هوایی و رطوبت حساس است.
عملکرد صفحه رزونانس به خمیدگی آن بستگی دارد به این صورت که کمی به صورت خمیده است تا قابلبت مقاومت در برابر ارتعاش سیم ها را داشته باشد و صدایی با طنین بهتر ایجاد کند.
در فصل هایی که آب و هوا خشک است صفحه رزونانس منقبض میشود و حالت خمیدگی خود را از دست میدهد.(بنابراین پلی که در پشت صفحه رزونانس قرار دارد قابلیت نگهداری سیم ها زا از دست داده و پیانو فرکانس صدا را پایین میاورد)
اما در فصول مرطوب به صورت برعکس است یعنی صفحه رزونانس منبسط میشود و خمیدگی آن افزایش میابد.(بنابراین پل شارژ شده و سبب افزایش کشش سیم ها میشود و صدایی نا منظم تولید میشود)
پین بلاک
کیفیت و وضعیت حفاظت از پین بلاک یکی دیگر ازعوامل موثر در خراب شدن صدای پیانو است؛ با گذشت زمان چوب پین پلاک خشک میشود و قدرت استقلال پین های تنظیم کننده کاهش میابد.همچنین ممکن است پین ها زنگ بزنند و شکل خود را از دست بدهند.بنابراین اگر پیانو ها از چوب های با کیفیت ساخته شده باشد عمر پیانو افزایش میابد.
صفحه آهنی و سیم ها
صفحه آهنی و سیم از فلز ساخته شده است و در صورت نغییرات دما دچار انبساط و اثر گشتاور میشوند.البته تاثیر این دو بر صدای پیانو بسیار ناچیز است و جای نگرانی ندارد.بدیهی است که با استفاده روزانه پیانو از کوک خارج میشود و کیفیت صدای خود را از دست میدهد، به همین جهت نسبت به کوک منظم پیانو دقت داشته باشید.
نحوه تمیز کردن و نگهداری پیانو
