مدت ها تحقیق کرده اید و برای خرید پیانوی عالی منتخب خود هزینه صرف نموده اید. پس باید نهایت تلاش خود را جهت فراهم نمودن شرایط ایده آل انتقال، نگهداری و رسیدگی های منظم و اصولی به این ساز لوکس و گران بها به کار بگیرید. در این قسمت تلاش می کنیم تا جهت افزایش اطلاعات و آگاهی شما، در رابطه با مطلوب ترین شرایط نگهداری از پیانو به شما کمک کنیم تا عمر مفید ساز زیبا و دوست داشتنی خود را تا حد ممکن افزایش دهید.
حمل پیانو
پیانوها تجهیزات حساسی هستند. مراقب باشید که حمل آنها نیز احتیاج به تخصص دارد. در صورت هرگونه بی احتیاطی ممکن است همه هزینه و زمانی را که صرف به دست آوردن این ساز زیبا و گران بها نموده اید به راحتی از بین ببرید. اگر پیانو به طور صحیح، حرفه ای، تکنیکی و با تسمه های مخصوص حمل پیانو جا به جا نشود عوامل و مشکلاتی همچون زخمی شدن بدنه پیانو، ترک برداشتن دک (صفحه رزونانس) پیانو ویا شل شدن گوشی ها دور از انتظار نخواهد بود. جابه جایی پیانو از مکانی به مکان دیگر همیشه یکی از دل نگرانی های دارندگان این ساز بوده است چرا که این موضوع امری است بسیار حساس، تخصصی و زمان بر که لازمه آن بهره بردن از دانش، تخصص، تجربه و تجهیزات کافی می باشد.
مکان نگهداری پیانو
پیانو ساز حساسی است و هرگونه تغییر در مکان قرار گرفتن و یا شرایط جوی اطراف آن می تواند در کوک و تنظیمات این ساز تاثیر زیادی داشته باشد. بنابراین الزام به در نظر گرفتن ویژگی های خاص و منحصربه فرد برای محل قرار دادن آن چندان دور از انتظار نخواهد بود.
به طور خلاصه هر محیطی که انسان در آن احساس راحتی می کند برای نگه داری پیانو نیز مناسب خواهد بود. به عنوان یک قانون کلی می توان در یک جمله گفت که پیانو باید از منابع تولید گرما، سرما، نور آفتاب، گرد و غبار و رطوبت تا حد امکان دور نگه داشته شود.
دور نگه داشتن پیانو از گرما
سعی کنید پیانو را از منابع حرارتی مانند رادیاتور، شوفاژ و شومینه دور نگه دارید. حداقل فاصله از شومینه و بخاری گازی ۵ متر و از وسایل گرمازا مثل رادیاتور و شوفاژ ۳ متر در نظر بگیرید.
مجاورت در دیوارهای دارای درجه حرارت متغیر یا دیوارهایی که از درون آنها لوله آب گرم و یا لوله دودکش بخاری عبور می کنند نیز شرایط مطلوبی نخواهد بود چرا که تغییرات درجه حرارت دیوار به شدت به بدنه و رنگ پیانو آسیب وارد کرده و باعث برهم خوردن تنظیمات کوک و رگلاژ پیانوی شما خواهد شد. همچنین دیوارهایی که از پشت با خیابان و فضای آزاد در ارتباط هستند طی شبانه روز گرم و سرد شده و مانع به وجود آمدن شرایط متعادل دمایی برای ساز خواهند شد. اما دقت داشته باشید اگر مجبور به انتخاب میان دیوار حاوی لوله گرم و دیوار مجاور به خیابان بودید، در آن صورت دیوار مجاور به خیابان را انتخاب کنید به خصوص اگر دیوار را از نظر حرارتی ایزوله کرده باشند.
دور نگه داشتن پیانو از پنجره
به این دلیل که جنس بدنه پیانو از چوب بوده و عوامل فرسایشی همچون نور مستقیم آفتاب، رطوبت و تغییر ناگهانی دمای محیط می توانند به سادگی به چوب و رنگ پیانو آسیب وارد کنند، تا حد امکان پیانوی خود را نزدیک پنجره قرار ندهید. تابش مستقیم نور آفتاب به مرور رنگ ساز را از بین برده و در صورت خشک بودن هوا موجب ترک برداشتن چوب یا دک (صفحه رزونانس) ساز می شود. اگر به هر دلیل مجبور به این کار بودید سعی کنید با استفاده از پرده های ضخیم اثر فرسایشی محیط را به حداقل برسانید. همچنین سعی کنید از باز نمودن این پنجره در فصل تابستان و زمستان به دلیل تغییرات ناگهانی هوا خودداری نمایید.
دور نگه داشتن پیانو از رطوبت
نمد، کتان، چرم و اجزای ظریف چوب پیانو که تماما با دقت یک صدم میلیمتر طراحی و ساخته شده اند از حساسیت بالایی در برابر رطوبت برخوردار می باشند. رطوبت بیش از اندازه، نمد سر چکش ها را تحت تاثیر قرار داده و صدای پیانو غیرمتعارف و بی کیفیت خواهد شد. زنگ زدگی سیم ها، پین ها، صفحه چدن، چسبندگی صفحه کلید، تاب برداشتن صفحه رزونانس یا تغییر شکل قطعات چوبی اکشن پیانوی شما در نتیجه قرارگرفتن در معرض رطوبت، چندان دور از انتظار نخواهد بود.
از قرار دادن پیانو در مکان هایی همچون زیرزمین، موتورخانه یا پارکینگ که معمولا دارای گرما و رطوبت زیاد می باشند خودداری کنید. متاسفانه علی رغم بهره بردن از آرامش و سکوت مناسب برای تمرین نوازندگی اغلب این مکان ها محل مناسبی جهت نگهداری سازها نمی باشند.
همچنین از قرار دادن پیانوی خود در گلخانه ، کنار آشپزخانه یا نقاطی که احتمال نفوذ و حتی پاشیده شدن آب به ساز شما وجود خواهد داشت به شدت پرهیز کنید. به طور کلی رطوبت نسبی ۴۵ تا ۶۰ درصد و دمای ۲۰ درجه بدون تابش مستقیم نور خورشید بهترین شرایط برای نگه داری پیانو می باشد.
اگر در مناطق دارای رطوبت بالا سکونت دارید می توانید از کیسه های رطوبت گیر در درون پیانوی خود استفاده کنید.
پرهیز از خشکی مفرط هوای اطراف پیانو
درست است که رطوبت بیش از اندازه هوا به پیانو آسیب می رساند اما خشکی زیاد نیز آسیب بیشتری را در پی خواهد داشت. به ویژه اگر این خشکی با دمای بالا یا پایین محیط همراه باشد. چوب و دیگر اجزای تشکیل دهنده پیانو تا حدی در مقابل خشکی هوا مقاومت می کنند، اما در صورت شدت و دوام این شرایط چوب ها، نمد و دیگر اجزای اکشن پیانو بیش از اندازه منقبض شده، صفحه رزونانس ترک برداشته و در نهایت صداهای اضافی از پیانوی شما به گوش خواهد رسید. از دیگر اثرات مخرب خشکی هوا می توان به تحت تاثیر قرار دادن قابلیت کوک پیانو نیز اشاره کرد.
در نهایت برای اجتناب از اثرات فرسایشی ناشی از خشکی نامطلوب محیط می توانید از گیاهان آپارتمانی دارای برگ های پهن برای ایجاد رطوبت مناسب و یا از وسایل رطوبت ساز و رطوبت سنج باکیفیت و مرغوب استفاده نمایید.
عدم قرار دادن هرگونه شی بر روی پیانو
قرار دادن اشیا و وسایل تزیینی یا… روی پیانو باعث خسارت زدن به درب، رویه و رنگ آن شده و به علت حالت ارتعاشی مشکلاتی را نیز در زمینه کیفیت صدا برای ساز شما ایجاد خواهد کرد. شاید وزن گلدان به منظور تزیین روی پیانو قابل اغماض باشد اما ممکن است آب از زیر گلدان جاری شده و موجب آسیب جدی این ساز گردد. توجه داشته باشید پیانوی شما یک ساز است نه یک میز یا وسیله تزیینی.
کوک مداوم و منظم
پیانو نیز مانند سایر سازهای زهی از جمله ویولن و گیتار برای تولید صدای مطلوب و ایده آل باید کوک شود. هرچند که کوک کردن این ساز در مقایسه با سازهای دیگر به دلیل دارا بودن بیش از ۲۳۰ سیم از پیچیدگی و حساسیت ویژه ای برخوردار است اما به منظور تجربه صدایی خوب و ایده آل و همچنین افزایش طول عمر ساز خود باید تنظیم کوک و رگلاژ پیانوی خود را طی زمان بندی منظم و دقیق مدنظر داشته باشید.
تمیز نگه داشتن پیانو
به طور عمده مشکل نشست گرد و غبار بر سطح و نفوذ در قسمت های داخلی پیانو از شایع ترین موارد در زمینه بهداشت این ساز به شمار می رود. در صورتی که پیانوی شما مشکی با روکش پلی استر باشد این موضوع خیلی محسوس تر بر سطح پیانوی شما خودنمایی خواهد کرد. البته این فقط قسمتی است که شما قادر به مشاهده آن می باشید. اگر جزو آن دسته افرادی هستید که درب پیانوی خود را باز نگه می دارید، اطمینان داشته باشید که هر روز شاهد نشستن ذرات گرد و غبار بر روی همه قسمت های داخلی ساز خود خواهید بود.
چرا باید به تمیز کردن پیانوهای دیجیتال بپردازیم؟
متاسفانه تمیز کردن پیانو از جمله مسائلی است که کمتر مورد توجه افراد قرار می گیرد؛ شاید این موضوع در نظر شما نیز مسئله مهمی به نظر نرسد یا در الویت کارهای روزانه شما قرار نگیرد؛ اما اگر از مزایای تمیز کردن پیانو آگاه بودید، قطعا لحظه ای درنگ نمی کردید؛ زیرا تمیز کردن به موقع و صحیح پیانو نه تنها زیبایی و درخشندگی آن را دوچندان می کند، بلکه طول عمر پیانو شما را نیز افزایش می دهد.
بی شک ساز تمیز نسبت به سازی که به آن رسیدگی نمی شود، صدای بهتری نیز آزاد می کند؛ زیرا ممکن است گرد و غبار هوا به اسپیکرهای آن نفوذ کند و دیگر صدای رسا و شفاف گذشته را تولید نکند. از طرفی این امر هنگامی که قصد فروش پیانو خود را دارید به کمک شما می آید؛ زیرا تمیز ماندن پیانو بر ارزش آن افزوده می کند و مشتریان بهتری برای فروش سازتان پیدا می کند.
نحوه تمیز کردن پیانو
استفاده از دستمال های پنبه ای، نرم و سفید بهترین گزینه و دستمال های حاوی مواد کاغذی نامناسب ترین انتخاب شما برای تمیز کردن پیانو می باشد. ایده آل ترین پارچه برای تمیز کردن پیانو پارچه های مخصوص این کار هستند که بسیار نرم بوده، حاوی مواد خاصی می باشند و به هنگام برخورد با سطح بیرونی پیانو دارای الکتریسیته ساکن شده و گرد و غبار را به خود جذب می کنند. اگر چنین پارچه ای را در اختیار ندارید به عنوان جایگزین می توانید از یک تکه پارچه پشمی سفید استفاده کنید. توجه داشته باشید که استفاده از پارچه پشمی به شرط آرام کشیدن روی ساز مفید بوده و در صورت استفاده محکم می تواند روی پیانو خط بیندازد.
چربی و عرق موجود در انگشتان شما می توانند به راحتی گرد و خاک را به خود جذب کرده و باعث کثیف شدن کلاویه ها شوند. به منظور تمیز کردن کلاویه های پیانو، پارچه را به مقدار بسیار کم مرطوب کرده و به آرامی روی کلیدها و سطح اطراف آن ها بکشید. مایعات و اسپری های مخصوص متنوعی برای پاک کردن پیانو در بازار وجود دارند اما در نهایت استفاده از آب به همه آن ها ارجحیت دارد چراکه اکثرا دارای ترکیبات شیمیایی بوده و در بلندمدت تاثیر نامطلوب زیادی را روی ساز شما خواهند گذاشت. از پاشیدن مایع تمیزکننده به صورت اسپری و مستقیم بر سطح پیانو جدا خودداری کنید، زیرا کناره های کلیدهای پیانو معمولا فاقد روکش بوده و مایع اسپری می تواند به راحتی بین کلیدها چکیده و موجب خرابی آن ها شود. مواظب باشید تنها لایه ی روی کلیدها ضدآب می باشد. همچنین کلیدهای سفید و سیاه را با هم تمیز نکنید و برای هرکدام از پارچه های جداگانه استفاده نمایید.
تمیز کردن کلید های عاجی
نظافت کلید های عاجی رنگ به دقت زیادی نیاز دارد تا از آسیب رسیدن به آن ها جلوگیری شود. نظافت این کلید ها با دستان تمیز قابل انجام است و غالبا به مواد شیمیایی نیازی نمی باشد.برای نظافت کلید های پلاستیکی می توانید به راحتی از مواد شیمیایی استفاده کنید اما کلید های عاجی نیاز به مراقبت بیشتری دارند. این کلید ها مستعد جذب رطوبت و موارد شیمیایی هستند که موجب آسیب رسیدن و تغییر رنگ آن ها می شود.استفاده از دستکش نخی سفید مانع از انتقال چربی و گرد و خاک موجود بر روی پوست به کلید ها می شود. دستکش های سفید رنگ مناسب تر هستند، چرا که ممکن است رنگ این دستکش ها بر روی کلید ها بنشیند.با استفاده از گردگیر های نرم یا مسواک نرم، گرد و خاک را تمیز کنید و حتما این کار از سمت انتهایی به جلو انجام دهید تا از باقی ماندن جرم و کثیفی جلوگیری شود.اگر قصد سفید شدن کلید ها را دارید، با استفاده از پاک کننده های vinyl سطح کلید ها را یک به یک و به آرامی بکشید و پس از اتمام تمامی تکه های پاک کن را جمع آوری کنید. گردو غبار را نیز می توانید طبق مرحله قبل از ساز پاک کنید. همچنین روش دیگری نیز وجود دارد و آن قرار دادن کلید ها در معرض نور آفتاب است، با این شرط که مانع از آسیب رسیدن به آن گردد.
تمیز کردن کلید های پلاستیکی
نصف یک کاسه را با آب داغ پر کرده و یک قطره مایع تمیز کننده ملایم صابونی به آن اضافه کنید پارچه را در محلول فرو برده و آب آن را به صورت کامل بگیرید، به نحوی که تنها رطوبت بر روی آن باقی بماند. در غیر اینصورت، ممکن است آب موجود بر روی آن به پیانو آسیب وارد کند.هیچ گاه از پارچه رنگی استفاده نکنید، چرا که ممکن است رنگ و مواد شیمیایی آن بر روی ساز یاقی مانده و با آن واکنش دهد.بهتر است نظافت را از قسمت انتهایی به جلو شروع کنید. هیچ وقت نظافت را بر روی کلید از چپ به راست و بالعکس انجام ندهید، زیرا با این کار جرم و گرد و خاک به بین کلید ها منتقل می شود. همچنین هیچ گاه در جهت جلو به عقب نیز این کار را انجام دهید، زیرا با این کار نیز جرم و کثیفی به فضای بین کلید ها و پشت آن منتقل می شود. برای نظافت کلید های سیاه رنگ از همان پارچه قبلی استفاده نکنید.پارچه سفید رنگ دیگری را برداشته و مطابق با روش توضیح داده شده در مرحله قبلی، به آرامی نظافت آن ها را یک به یک انجام دهید. نظافت این کلید ها را می توانید از جلو به عقب انجام دهید اما دقت کنید که دستمال با کلید های سفید تمیز برخورد نداشته باشد. در صورت ایجاد تماس با این کلید ها، ممکن است رنگ مشکی آن به این کلید ها منتقل گردد.با استفاده از یک پارچه نخی خشک، بایستی کلید ها را تمیز کنید تا باقی مانده مواد صابونی از آن ها برداشته شود. در این مرحله نیز دقت کنید که این کار از عقب به جلو انجام دهید تا چیزی بین کلید ها باقی نماند.برای پاک کردن اثر انگشت از کلید ها لازم است به روش متفاوتی عمل کنید. بدین منظور، محلولی از آب و سرکه به نسبت 4 به 1 ( 1 قسمت سرکه به ازای هر 4 قسمت آب) تهیه کنید. پارچه خشک سفیدی را در آن فرو برده، تمامی آب آن را گرفته، به نحوی که تنها رطوبت محلول در آن باقی بماند. حال هر کلید را بصورت جداگانه نظافت کرده و هر کلید را پس از نظافت خشک کنید، چراکه باقی ماندن سرکه بر روی کلید ها می تواند آن را معیوب سازد. سپس پیانو را به همین شکل باقی بگذارید تا بوی سرکه بصورت کامل رفع شود.
همواره پس از اتمامک نوازندگی، کلید ها را بپوشانید تا با این کار از کثیف شدن و جرم گرفتن آن ها جلوگیری شود. اگر این کار را همواره انجام دهید، نیازی به تنظیف مکرر ساز نخواهید داشت.
نکته: همواره مدنظر داشته باشید که چربی پوست و دستان خیس مهمترین عامل کثیف شدن پیانو است. نت های پر استفاده، در معرض از بین رفتن پوشش روی خود هستند و این کار به نفوذ گرد و خاک و آلودگی به حفره های باز شده و خراب شدن آن کمک می کند. بنابراین، همواره بهتر است دستان خود را قبل از شروع نوازندگی شست و شو دهید.
پیش از تمیز کردن پیانو دیجیتال چه کارهایی لازم است انجام دهید؟
به این نکته مهم توجه داشته باشید که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است؛ پس قبل از اینکه مجبور شوید به طور مداوم به پاکیزه کردن پیانو دیجیتال خود بپردازید، بهتر است توصیه های زیر را به کار گیرید تا زمان کمتری را برای تمیز کردن پیانو اختصاص دهید.
دست هایتان را بشویید
برای تمیز ماندن کلاویه ها آنچه که پیش از هر اقدامی در الویت قرار می گیرد، تمیز بودن دستان نوازنده است؛ پس قبل از آغاز تمرین، دستان خود را به طور کامل بشویید و با دستان تمیز به نواختن بپردازید.
روی کلاویه ها را بپوشانید
سعی کنید پس از هر بار نواختن پیانو روی کلاویه ها را به طور کامل بپوشانید تا با این کار از کثیف شدن و جرم گرفتن آنها در مقابل گرد و غبار جلوگیری کنید. اگر هر بار پس از اتمام کارتان به این نکته توجه کنید، به طور قطع کمتر به تمیز کردن پیانو دیجیتال خود نیاز پیدا خواهید کرد.
از خوردن و آشامیدن کنار پیانو پرهیز کنید
یکی از بهترین راهکارها برای راحت شدن از تمیز کردن پیانو دیجیتال این است که اکیدا به هیچ کسی حتی خودتان اجازه ندهید نزدیک پیانو غذایی بخورد یا نوشیدنی بیاشامد؛ زیرا اگر روی مبلمانتان آب بریزد مشکل خاصی پیش نمی آید اما اگر روی پیانو یا کیبوردتان چیزی بریزد ممکن است کاملا آن را خراب کند و این موضوع دیگر با تمیز کردن پیانو هم قابل جبران نخواهد بود.
نباید بگذارید سازتان زیاد گرد و غبار بگیرد
یکی از راهکارهای موثر برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار به پیانو دیجیتال این است که وقتی برای ساعاتی از پیانو خود استفاده نمی کنید، روی آن را با کاور مخصوص یا یک پارچه معمولی بپوشانید؛ چراکه نفوذ گرد و خاک زیاد در پیانوهای دیجیتال ممکن است باعث اختلال در جریان برق یا چسبندگی و سفتی کلاویه ها شود.
نکته: پیانوهای دیجیتال در مقایسه با پیانوهای آکوستیک نسبت به گرد و غبار حساسیت بیشتری از خود نشان می دهند؛ زیرا پیانو های آکوستیک به دلیل ساختار سیم و چکشی که دارند، به هنگام گردگیری دسترسی به سیم های آنها راحت تر است و نفوذ گرد و غبار بر روی آنها مانند پیانو های دیجیتال زیان بار نیست.
آنچه که باید درباره ساز پیانو بدانیم
