به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی ساعد نیوز به نقل از عصر ایران، هنگامی که کوروش دوم یا کوروش کبیر (حکومت 559-530 پ.م.) به تخت سلطنت هخامنشی رسید، سلسله هخامنشیان را در مسیر جدیدی قرار داد. او ابتدا امپراتوری ثروتمند لیدیا را در حدود 546 قبل از میلاد، و سپس بابل را در 539 ق.م. تصرف کرد. جانشین کوروش، کمبوجیه (حکومت 530-522 ق.م)، کسی بود که این کشورگشایی را با فتح مصر ادامه داد. تنها دو متن باستانی در رابطه با چگونگی فتح مصر توسط کمبوجیه وجود دارد. نزدیک‌ترین متن به زمان این فتح، مجسمه‌ای از مردی به نام Udjahorresnet است که در زمان سلطنت پسامتک سوم به عنوان دریاسالار خدمت می‌کرد. همچنین یک پزشک و یک کاهن اعظم الهه نیث، حامی شهر ساییس بود. او به آرشیو معبد دسترسی داشت و کاملاً تحصیل کرده بود، احتمالاً به همین دلیل بود که کمبوجیه تصمیم گرفت او را پزشک شخصی خود کند. بر روی مجسمۀ Udjahorresnet متنی حکاکی شده است که بخشی از این متن از این قرار است:
«Udjahorresnet، که به عنوان مدیر کاخ عمل می‌کند، کاهن هریپ، کاهن رِنِپ، کاهن واجِت و کاهن نیث است. او گفت: «کمبوجیه، حاکم بزرگ همه سرزمین‌های خارجی، با یک نیروی نظامی بزرگ بین‌المللی به مصر آمد و تمام کشور را فتح کرد. پس از اینکه آنها کشور را تصرف کردند، او پادشاه مصر و فرمانروای جهان شد. اعلیحضرت مرا پزشک ارشد خود کرد».
مجسمه‌ای که ماجرای فتح مصر توسط کمبوجیه بر روی آن حک شده
متن حک شده بر روی مجسمۀ Udjahorresnet اضافه می‌کند که پس از تهاجم، کمبوجیه معبد نیث را در ساییس بازسازی کرد:
«از کمبوجیه خواستم که بیگانگان را از معبد نیث بیرون کند و آن را به عظمت سابق بازگرداند. اعلیحضرت دستور داد تمام خارجیانی که در محدوده معبد نیث اقامت داشتند، با بیرون انداختن تخت‌هایشان و هر چیز توهین‌آمیزی که پشت سر گذاشته بودند، بیرون رانده شوند . . . اعلیحضرت دستور داد تا معبد نیث را تطهیر کنند و همه خادمانش را به آن بازگردانند».
کمبوجیه و جانشین او یعنی داریوش اول یا داریوش کبیر (حکومت 522-486 ق.م) هر دو به طور واقعی و فیزیکی بر تخت پادشاهی مصر نشستند.
لوحی که داریوش اول را در برابر گاو مقدس آپیس نشان می‌دهد
ایرانیان به طور معمول خود را به عنوان حاکمان مشروع سرزمین‌هایی که فتح کرده بودند، نشان می‌دادند. برای مثال، پس از فتح بابل، کوروش دستور داد تا یادبود این فتح بر روی استوانه کوروش به خط اکدی میخی نگاشته شود.
در این استوانه کوروش ادعا کرد که او آیین‌های بابلی را که توسط نبونیدوس (حکومت 555 تا 539 پیش از میلاد)، آخرین فرمانروای بابل نادیده گرفته شده بودند، احیا کرده است. این را می‌توان با نحوه احیای آیین «نیث» در ساییس مصر توسط کمبوجیه و اینکه چگونه داریوش بعداً اقدامات مشابهی را در سراسر مصر انجام داد مقایسه کرد.
کمبوجیه وداریوش به تبعیت از کوروش، آیین مصر (آیین نیث) را احیا کردند . داریوش با پیروی از کمبوجیه، از کیش آپیس حمایت کرد.در نهایت، ایرانیان تلاش کردند تا توسط نخبگان غیرپارسی پذیرفته شوند و به آنها اجازه دادند تا قدرت را تا حدی حفظ کنند.
مداراگری کمبوجیه و داریوش اول در مصر توسط جانشینان آنها تکرار نشد. شاهان پس از داریوش دیگر شخصا به مصر نرفتند، اگرچه نفوذ ایران در مصر ادامه داشت.
