معرفی شهر آرادان

آرادان یا اَرادان یکی از شهرهای ایران در استان سمنان است. از نام های قدیمی این شهر می توان به «اردهان» و «اَردوان» اشاره کرد و در زبان محلی به نام «اَرادون» نامیده می شود.آرادان در استان سمنان را می توان شهری با نام شاهانه دانست که تداعی گر نام شاه اشکانی، اردوان است و شما را به روزگار کهن ایرانمان می برد. شهری آرام و نه چندان بزرگ که اسم آن به مرور زمان به آرادان تغییر پیدا کرد و اکنون به این نام معروف است. این شهر با گرمسار، فیروزکوه و اردستان (استان اصفهان) همسایه است و می توانید طبق آن یک برنامه سفر خود برای خود بچینید. آرادان با قرار گرفتن در کوهپایه، آب و هوایی نسبتا خنک دارد و می تواند مقصد گردشگری مناسبی در فصل بهار باشد. مزارع کشاورزی، دشت های وسیع، و روستاهای پراکنده در اطراف آن باعث شده تا آرادان چشم اندازی زیبا داشته باشد و روحتان را تازه کند. اکثر مردم این شهر به کشاورزی، کشت محصولات باغی و دامداری مشغول اند و گندم، پنبه، گوجه سبز، گردو و حتی عسل را به شهرهای اطراف صادر می کنند. وجود رودخانه حبله رود در نزدیکی آرادان سبب شده تا کشاورزی در آنجا رونق گیرد و طراوت و تازگی را برای این منطقه به ارمغان آورد. اگر روزی گذرتان به این دیار با صفا افتاد، بخش آرادان که تا پیش از این جزء تقسیمات شهرستان گرمسار به شمار می رفت در مردادماه سال ۱۳۹۰ با تصویب هیئت وزیران ششمین شهرستان استان سمنان شد. آرادان دارای ۱۳۰ آبادی می باشد.اگر هم دوست دارید تا تجربه ی یک خرید سنتی را تجربه کنید، پیشنهاد ما به شما این است که سری به بازار آرادان بزنید و در این بنای دوران قاجاری از حجره های آن دیدن کرده و به خرید کردن بپردازید. عسل، ظروف سفالی و صنایع نازک کاری چوبی از جمله سوغات شهر آرادان محسوب می شود که می تواند هدیه ای مناسب برای اطرافیان باشد و آن ها را خوشحال کند.

آب و هوای آرادان

این شهرستان دارای آب و هوایی کوهپایه ای در مرکز، ییلاقی در شمال و کویری در جنوب شهرستان می باشد.کمترین میزان بارش در ژوئن رخ می دهد. میزان متوسط در این ماه ۱ میلی متر است. بیشترین میزان بارش متعلق به ماه ژانویه که به طور میانگین به ۲۹ میلی متر می رسد. دما در ماه ژوئیه در حدود ۳۰٫۴ درجه سانتی گراد است که در بالاترین میزان خود قرار دارد. در ژانویه، متوسط دما ۴٫۹ درجه سانتی گراد است. این میزان کمترین میانگین دما در تمام سال است. میانگین سالانه دما ۱۷٫۸ سانتی گراد است. در سال میانگین میزان بارش به ۱۴۱ میلی متر می رسد.

غذاهای محلی آرادان

• ته چین کشمش، از غذاهای مخصوص این شهرستان است که به خصوص در مراسم محرم و مهمانی های ویژه مردم محلی تهیه و پخت می شود.
• آبگوشت (سوپ) خربزه.

پیشینه نام شهر

آرادان در گذشته مرکز گرمسار یا به اصطلاح آن زمان حکومت نشین خوار بود و در این ناحیه عده ای از خوانین ایل پازوکی با اطرافیان خود ساکن بودند و اینک نیز بازماندگان آن ها در این شهر به سر می برند. این شهر در دوران پارت ها هم جزو مناطق مهم آن ها به شمار می رفته و در تاریخچه گرمسار در دوره امپراطوری اشکانیان نام آرادان آمده است. این احتمال وجود دارد که تعریف شده نام اردوان بوده باشد و به قول احمد کسروی در کتاب اسامی شهرها نام آرادان بمعنی جایگاه رادان آمده است. در سفرنامه ناصر الدین شاه «اردوان» و نام اصیلش «اردون» آمده و از عهد اردوان اشکانی و اردشیر بابکان ساسانی باید باقی مانده باشد. قلعه آرادان که امروزه خرابه ای از آن باقی مانده است، طبق احتمالاتی به دوران اشکانیان تخمین زده می شود و نشان از بنیاد این شهر به قبل از اسلام به ایران دارد.در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران در وصف آرادان چنین آمده است:«آرادان- قصبه مرکز دهستان ارادان- بخش گرمسار- شهرستان دماوند. ۱۴ ک شمال خاور گرمسار-۲ک جنوب راه شوسه شمال راه آهن گرمسار به سمنان- درجلگه معتدل- سکنه ۲۵۰۳- شیعه- فارسی. رودخانه حبله رود- غلات پنبه، بن شن، انار، انجیر، انگور، شغل زراعت. راه فرعی به ایستگاه یاتری و راه شوسه دارد. شعبه بهداری-دبستان-صندوق پست- تلفن دارد. از آثار قدیمی قلعه خرابه و ساختمان امامزاده سلطان شاهنظر است. مزارع-سرآسیاب- میرزا علی آقا- امیرمحمدی- امامزاده خلیل الله- ماشین خانه- جز این ده میباشد»در کتاب وجه تسمیه شهرها و روستاهای ایران در وصف آرادان آمده است:«آرادان در ۱۴ کیلومتری مشرق گرمسار واقع شده و باید از زمان اردوان اشکانی و اردشیر بابکان ساسانی باقیمانده باشد. در مورد نام آن دو روایت مشاهده گردیده است: الف - شاید تحریف شده اردوان باشد. ب - ارادان بمعنی جایگاه رادان می باشد».

زبان آرادان

اکثریت مردم این شهرستان را الیکایی ها تشکیل می دهند که طبری تبار (مازندرانی) هستند و به گویش الیکایی که گویشی از زبان مازندرانیاست صحبت می کنند. همچنین زبان فارسی نیز در این شهر رایج است. در محله ای در قسمت شمال غربی شهر، ساکنان به زبان مازندرانی صحبت می کنند که اصلیت آن ها از یکی از روستاهای فیروزکوه به نام رامه است. روستاهای آرادان را عشایر الیکایی تشکیل می دهند.

موقعیت جغرافیایی آرادان

این شهرستان از شمال به فیروزکوه، از غرب به گرمسار، از شرق به سرخه و از جنوب به اردستان (اصفهان) منتهی می شود.

جاذبه های گردشگری آرادان

وجود رودخانه حبله رود در نزدیکی آرادان سبب شده تا کشاورزی در آنجا رونق گیرد و طراوت و تازگی را برای این منطقه به ارمغان آورد. اگر روزی گذرتان به این دیار با صفا افتاد، حتما از جاذبه های گردشگری آرادان مانند روستای قالیباف در آرادان و یا کارونسرای ده نمک در آرادان بازدید کنید و از گشت و گذار در آنجا لذت ببرید. یادتان نرود تا با بردن دوربین عکاسی تصاویری معرکه را در آلبوم خاطرات خود به ثبت برسانید. اگر هم علاقه مند به طبیعت گردی هستید، سری به چشمه های لزوره در آرادان بزنید و در کنار آبشارها و طبیعت دنج آنجا به گشت و گذار و آبتنی کردن مشغول شوید. دشت های وسیع و زیستگاه های متنوع این دیار حس خوش تازگی و سرزندگی را تقدیمتان می کنند و دل کندن از آن سخت شود. قلعه یاتری علیا از دیگر دیدنی های آرادان شمرده می شود که به دوران ایلخانی تعلق دارد و شما را به روزگار کهن می برد و خاطره سازتان خواهد بود.

امامزاده علی اکبر(ع) آرادان

بقعه امام زاده علی اکبر (ع) در جنوب آرادان و در قریه امامزاده علی اکبر واقع شده است، یکی از راههای دسترسی به این بقعه از سمت جاده گرمسار به آرادان است که در سه راه روستای یاتری علیا وارد روستا شده و میدان دوم روستا به سمت راست میدان ادامه داده تا به قریه امامزاده علی اکبر برسیم، تاریخ این بقعه دقیقاً قید نشده است ولی بنا بر شواهد و قرائن، قدمت این بقعه به 850 سال پیش بازمی گردد، گنبد اصلی این بنا ایلخانی می باشد و در دوره قاجار یک رواق، ایوان، جلوخان و هشتی به آن اضافه شده است؛ بقعه و بارگاه با نمای آجری ساخته شده است و فاقد هرگونه کاشیکاری می باشد، هم اکنون به غیر از زیارتگاه، آرامگاه درگذشتگان آن قریه نیز می باشد.

امامزاده سلطان شاه نظر

در مرکز شهر آرادان، گنبد و بارگاهی وجود دارد که متعلق به حضرت امامزاده سلطان شاه نظری می باشد. قدمت آن تقریبا ۲۰۰ سال می باشد. و مربوط به اوایل دوره قاجاریه می باشد.بقعه دارای طاقهای جناقی و گنبدی شکل تقریبا مخروطی است. ساختمان بقعه از نظر معماری در نوع خود کم نظیر و داخل گنبد از گچبری های زیبا برخوردار است. این بنا بر روی یک تپه واقع شده که قدمت آن به پیش از اسلام و حکومت اشکانیان می رسد.

کاروانسرای ده نمک

این کاروانسرا در ۲۰ کیلومتری شرق آرادان بر سر راه قدیمی و تاریخی جاده سنگ فرش بنا شده است تاریخ احداث آن مربوط به دوره صفویه است و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است این کاروانسرا چهار گوش(مربع) است و بنای آن از آجرهای خطائـی ساخته شده است و دارای ۲۴ حجـره با یک اطاق که جهت اسکان مسافران در تابستان و زمسـتان از آن استفاده می کرده اند می باشد . این ساختمان جالب و شگفت انگیز از شاهکارهای عصر خود بشمار می رود . در قسمت پشت ساختمانهای درون حیاط به صورت غلام گردشی طویله های بزرگی برای چهار پایان و مکانی برای خواب و پخت و پز دیده می شود . نکته مهم و قابل توجه اینکه آب مورد نیاز ساکنان این کاروانسـرا بوسیله آب انبارهایی که در کنار جـاده قرار داشته تأمین می شده است . این ساختمان جالب و شگفت انگیز از شاهکارهای عصر خود بشمار می رود .در بدنه داخل ایوان ورودی از قسمت جنوب جای کتیبه تاریخی است که توسط سود جویان اموال فرهنگی به سرقت رفته است . درضلع غربی کارورانسرا یک یخچال قدیمی نیز وجود دارد.

تکیه آرادان

تکیه آرادان، درکنار خیابان اصلی در نزدیکی بقعه متبرکه امام زاده سلطان شاه نظر واقع شده است. این تکیه در دوره قاجاریه و برای نمایش تعزیه ساخته شده بود و دارای ارزش تاریخی است. بنا دارای دو در ورودی است که در اصلی و بزرگ آن از سمت خیابان و ورودی دیگر آن از سمت کوچه باز می شود. تکیه از حجره ها و طاق نماها و اتاق هایی تشکیل یافته و دارای یک صحن روباز و بزرگ که بلندگاهی به اندازه ۴*۴ متر که محل نمایش تعزیه است می باشد،این تکیه دارای دو ایوان غربی و شرقی است که ایوان غربی آن در واقع راه دسترسی به تکیه است.

قلعه پاده

قلعه پاده یکی دیگر از جاذبه های تاریخی و گردشگری شهرستان آرادان است. این قلعه که در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ به ثبت ملی رسیده، قدمتی طولانی دارد و به شکل مدور بر روی یک محوطه بزرگ و بلند آبرفتی بنا شده است.

قلعه یاتری علیا آرادان

فاصله این قلعه تا مرکز شهرستان آرادان ۲ کیلومتر می باشد که همانطور که از نام قلعه مشخص است در روستای یاتری علیا واقع شده است، راه دستری به این بقعه از سمت جاده گرمسار به آرادان است که در سه راه روستای یاتری علیا وارد روستا شده بعد از میدان اول در سمت راست جاده اصلی این قلعه قابل رویت است، نام یاتری یک کلمه ترکی و به معنی خوابگاه ذکر شده است، یاتری در گذشته حکومت نشین خوار بوده این قلعه بسیار قدیمی بر روی تپه ای بنا شده بود که محدوده آن بسیار وسیع بوده است.صنیع الدوله در خصوص این قلعه و ده یاتری می نویسد بناهای جدید یاتری از امین السلطان محمدجعفر خان نایب خوار ساخته است.

آب انبار ده نمک

در روستای ده نمک و کنار کاروانسرای شاه عباسی این روستا قرار دارد، این آب انبار منسوب به دوره قاجار است و دارای پاشیر، مخزن و پوشش گنبدی مخزن که به شکل پلکانی ساخته شده می باشد که البته دارای سردری نیز بوده است ،این آب انبار دارای پوشش گنبدی بروی مخزن می باشد که سطح خارجی آن بصورت پلکانی می باشد، مصالح اصلی بکار رفته آجر و ملات می باشد و با تزئینات حصیری کار شده است،در ساخت مخزن از مصالح سنگ وشفته آهکی با روکش ساروج استفاده شده است،لازم به ذکر است دو راه دسترسی یکی در شرق و دیگری در غرب وجود دارد.

آب انبار علی آباد آرادان

در مجاورت جاده اصلی آرادان به سمنان در ابتدای جاده ارتباطی علی آباد واقع شده که منسوب به دوره قاجار است، معمار آن مرحوم حاج قربان معماریان بوده که از معماران صاحب نام منطقه به شمار میرفته است، پوشش پلکانی مخزن، پشت بام راه پله و فرم کلی آن که با آجر فرش شده است همچنین بخشی از پاشیر و راه پله که سقف آن بصورت ضربی با بافت حصیری ساخته شده است؛ این آب انبار تمامی مشخصات آب انبارهای منطقه از جمله سردر، پاشیر، مخزن و پوشش مخزن پله ای را دارا میباشد. سردر آب انبار دارای آجرکاری های کنگره ای و در بخشی دیگر اشکال هندسی برجسته می باشد، از دیگر عامل تزئین بصری به فرم پلکانی پوشش مخزن آن میتوان اشاره نمود.

بازار آرادان

بازار آرادان در مرکز شهر آرادان واقع شده است . این بنا دارای 31 حجره و دارای سردرهای جنوبی و شمالی زیبایی است که با آجر تراش نماسازی شده است . در میانه بازار یک فضای رو باز و هشت ضلعی قرار دارد و در طرفین بازار برف انداز و بارانداز وجود داشته است. طاقهای بنا از نوع جناغی و کاسه پوش و اکثر مغازه ها دارای طاق آهنگ است این بازار در حال حاضر مورد استفاده مردم است و در سال 1391 به همت و پشتکار اداره میراث فرهنگی مرمت گردیده است.

رامه

در 55کیلومتری شمال شرق شهر گرمسار و 30 کیلومتری روستابی تاریخی ده نمک واقع شده است، روستاهای رامه و چهار طاق ولزوره منطقه نمونه گردشگری رامه را تشکیل می دهد، وجود قلعه های قدیمی همچون قلعه ضحاک، چندین قبرستان قدیمی، ظروف سفالی و اشیاء عتیقه و سنگ نوشته های بدست آمده ودرختان کهنسال گردو وآثار بجا مانده ازبناهای بسیار قدیمی نمایانگر سابقه یکهزار ساله زندگی دراین منطقه می باشد و نشان می دهد این مناطق دارای پیشینه تاریخی دیرینه ای می باشند.

چشمه های لزوره

منطقه لزوره از مناطق ییلاقی شهرستان آرادان (بخش کهن آباد و دهستان فروان) از جاذبه های زیبای گردشگری این منطقه به شمار می رود، لزوره در ۶۳ کیلومتری شمال شرق آرادان و در مختصات ۵۲ درجه و ۴۶ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۳۱ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع لزوره ۲۸۲۷ متر است. مساحت مراتع لزوره ۱۹۸۵ هکتار است که در دوره ییلاقی مورد تعلیف دام های عشایر قرار می گیرد. مجموعه چشمه سار های لزوره دارای گواراترین آب در شمال منطقه آرادان می باشد. لزوره دارای چمنزار وسیعی است که پوشیده از انواع گل های ارکیده و آلاله های زرد است. مراتع لزوره پوشیده از گیاه صنعتی باریجه و گیاهان دارویی ومعطر مثل آویشن است. کوه های کلناب و سنگاب ییلاق لزروه را احاطه کرده است. گروهی از عشایر الیکایی دوره ی ییلاقی را در این ییلاق مصفا سپری می کنند. راه اصلی دسترسی به لزوره که با اتومبیل های کمک دار و موتور سیکلت امکان پذیر است در بین دو روستای رامه پایین و رامه بالا به سمت شکار چال قرار دارد که می توان از مسیرهای ترکه در – سوته زار ، گزوش – امام زاده ابراهیم ، رامه بالا ، سیمین دشت و گاوده نیز می شود به لزوره دسترسی پیدا کرد در انتهای جنوبی دشت لزوره آبشار بسیار زیبایی قرار دارد که به زیبایی های این منطقه افزوده است .

و در پایان....

آرادان نام شهرستانی است در استان سمنان که از غرب به شهرستان گرمسار، از شرق به شهرستان سرخه، از شمال به استان تهران و از جنوب به اردستان منتهی می شود. در برخی از منابع تاریخی در خصوص ریشه نامگذاری شهرستان آرادان به این نکته اشاره شده که آرادان در قدیم با نام اردوان شناخته می شد و این نام از نام اردوان اشکانی مشتق شده است. آرادان با آنکه منطقه ی خشکی می باشد اما دارای دیدنی ها و مکان های با صفایی می باشد.

معرفی شهرستان راور