خواجه نصيرالدين طوسى از بزرگان جهان علم و دانش و از مشاهير دانشمندان است كه دوست و دشمن بر جلالت قدر و عظمت مقام او اتفاق نظر دارند. او در سال 671 ه ق درگذشت و در گور يكى از خلفاى بنى عباس كه در کاظمین در جوار حرم مطهر كنده و آماده شده بود مدفون گرديد. بر روى مقبره او ضريحى فولادى و قديمى قرار دارد.
خواجه نصير الدين طوسى، وزير ايرانى و شيعى هولاكوخان مغول، تأليفات فراوانى در كلام و عقايد و نيز علوم دقيقه مثل رياضى و هندسه دارد كه مشهور ترين آن ها تجريد الاعتقاد و آداب المتعلمين است. اين وزير دانشمند شيعى، هنگام تهاجم هولاكوخان مغول به بغداد و سرنگونى خلافت عباسى، همراه خان مغول بود. بر بالاى قبر او كتيبه اى با اين عبارت ديده مى شود: «هذامرقد سلطان الحكماء و المحققين محمد بن محمد بن حسن الطوسى، عمر فى عهد السلطان بن السلطان ... الامجد معتمد الدوله .
خواجه نصرالدین طوسی یکی از سرشناس ترین و متنفذترین شخصیت های تاریخ جریان های فکری اسلامی ست. علوم دینی و عقلی را زیر نظر پدرش و منطق و حکمت طبیعی را نزد دایی اش آموخت. تحصیلاتش را در نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته آوازه یافت. خواجه نصیر الدین توسی در 18 ذی الحجه 672 هجری قمری وفات یافت، و در کاظمین دفن گردید.
فعالیت های علمی خواجه نصرالدین طوسی
رساله ای در باب اسطرلاب از خواجه نصیر، اصفهان ۸۸۴ خورشیدی
- سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد.
- مجموعه آرا و دیدگاه های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد.
- رصدخانه مراغه را ساخت.
- جداول بسیار دقیق از حرکت سیاره ای ایجاد کرد، که یک مدل سیاره ای به روز شده و انتقاداتی از نجوم بطلمیوسی بود.
- در کنار رصدخانه مراغه کتابخانه ای با حدود چهل هزار کتاب ایجاد کرد.
- مثلثات را به عنوان یک شاخه ریاضی بعنوان یک علم مطرح کرد.
- با پرورش شاگردانی همچون قطب الدین شیرازی و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش های ایران پیش از مغول به آیندگان شد.
- شواهدی وجود دارد که نشان می دهد او بر نظریه خورشید مرکزی کوپرنیک تاثیر داشته است.
مرقد طفلان مسلم کجاست؟
