آرامگاه نادرشاه بنایی است در مجموعه باغ موزه نادری در شهر مشهد که به یادبود نادرشاه افشار در سال ۱۳۴۲ خورشیدی به دست هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده است. ساختمان آرامگاه نادر شاه از قسمت مرکزی که محل دفن نادرشاه است و دو تالار موزه تشکیل شده که یکی از آن ها موزه اسلحه دوره های مختلف تاریخ ایران و دیگری موزه اسلحه و آثار مربوط به دوران نادرشاه را نمایش می دهد.این بنا در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۷۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
طراح آرامگاه نادرشاه چه کسی است؟
طراح آرامگاه نادرشاه ، هوشنگ سیحون بوده. او مهندس طراحی بوده که آثار زیادی از خودش به جا گذاشته. آرامگاه بوعلی سینا، خیام، فردوسی و کمال الملک را هم هوشنگ سیحون طراحی کرده است. مرد بناهای ماندگار ایران 93 سال عمر کرد و 5 سال پیش درگذشت. در مقبره آرامگاه نادرشاه می شود ردپای هنر استادانه هوشنگ سیحون را دید.
نادرشاه قبل از مرگش دستور داده بود برایش مقبره ای بسازند. در سال 1145 هجری قمری، آرامگاهی کوچک مقابل حرم امام رضا برای شاه افشار ساخته شد. در سال 1296 هجری شمسی قوام السلطنه قاجار استخوان های نادرشاه را به مشهد انتقال داد.
در سال 1336 بود که محمدرضا پهلوی دستور ساخت آرامگاهی جدید برای پادشاه سلسله افشار را داد. هوشنگ سیحون مأمور طراحی این مقبره شد. قرار شد هزینه ساخت آرامگاه از عوارض زائران مشهد تأمین شود.
طراحی و ساخت موزه نادری 4 سال طول کشید. سال 1342 بود که مقبره نادرشاه افشار افتتاح شد. 44 سال بعد، موزه نادری باز هم مرمت گشت و بعد از 6 ماه دوباره فعالیتش شروع شد.
تاریخچه آرامگاه نادر شاه افشار
پس از انقراض سلسله صفویه و تسلط محمود افغان و اشرف افغان بر ایران، نادرشاه افشار (۱۱۰۰ تا ۱۱۶۰ هجری قمری) که به او در اروپا لقب «آخرین جهانگشای شرق»، «ناپلئون ایران» و «اسکندر دوم» نیز داده اند، از منطقه خراسان قیام کرد و توانست مدعیان محلی، افغان ها و امپراتوری عثمانی را سرکوب کند. سپس در سال ۱۱۴۸ در دشت مغان مجلسی ترتیب داد و خود را پادشاه ایران نامید.
نادرشاه افشار که برای اولین بار شهر مشهد را به عنوان پایتخت ایران انتخاب کرد، اولین مقبره خود را در این شهر در سال های ۵-۱۱۴۳ قمری احداث کرد. او بعد از اینکه در سال ۱۱۴۸ قمری رسما پادشاه ایران شد، بلافاصله در صدد فتح هند برآمد، زمانی که از این سفر پر غنیمت بازگشت تصمیم گرفت تا مقبره دیگری برای خود در این شهر بسازد.
ازاین رو، دستور داد تا سنگ های مرمر سیاه بزرگی را از دهخوار قان آذربایجان به خراسان بیاورند. بعضی از این سنگ ها بین ۲۰ تا شصت خروار، وزن داشتند و حمل و نقل شان هزینه بسیار سنگینی داشت. به همین دلیل سه قطعه از این سنگ های حجیم را «ایران خراب »، «عالم خراب » و «خراج عالم» نامیدند.
او سرانجام در سال های آخر عمرش، بنای دیگری به عنوان مقبره خانوادگی ساخت که عمارت خورشید نام گرفت، ولی جسدش در هیچ کدام از این سه مقبره به خاک سپرده نشد. سر نادرشاه افشار را پس از قتل در سال ۱۱۶۰، از قوچان به هرات فرستادند. جسد بی سر او نیز به طور موقت در یکی از این مقبره ها به خاک سپرده شد، اما بعد ها آغا محمد خان قاجار آن را به تهران منتقل کرد.
به همین دلیل نادرشاه تا مدت ها در شهر مشهد مقبره ای نداشت تا اینکه قوام السلطنه در اواخر دوره قاجار، یعنی در سال ۱۲۹۶ در محل یکی از همان سه مقبره ویران شده نادری، یک آرامگاه جدید برای وی احداث کرد و استخوان هایش را از تهران به آنجا منتقل کرد. این بنا تا مدت ها بر پا بود و سر انجام در سال ۱۳۳۵، انجمن آثار ملی ایران تصمیم گرفت تا آرامگاهی در شان نام نادرشاه در آنجا بنا کند که این کار از سال ۱۳۳۶ آغاز شد و در سال ۱۳۴۲ پایان یافت.
معماری آرامگاه نادر شاه افشار
آرامگاه فعلی نادرشاه افشار در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع بنا شده است. بنای اصلی آرامگاه ۱۲ هزار متر مربع مساحت دارد و شامل چهار قسمت می شود؛ تالاری به طول و عرض ۵٫۱۵ در ۴٫۸ متر، فضای اصلی مقبره ۱۵ در ۱۵ متر و دو طرف آن به عرض تقریبی ۴ متر و ارتفاع ۵٫۲ متر.
۱۶ ستون یک پارچه سنگی به ارتفاع ۲۶٫۲ متر در اطراف مقبره قرار دارد. سقف مقبره بیش از ۶ متر ارتفاع دارد. در این مقبره یک سکوی دوازده پله ای، محل گور، یک پوشش خیمه مانند روی قبر، یک سکوی مرتفع در کنار قبر که مجسمه نادرشاه سوار بر اسب به همراه سه نفر دیگر که به دنبال او هستند، غرفه فروش کتاب و دو تالار به عنوان موزه، یکی برای نمایش جنگ افزار های زمان سلطنت نادرشاه و دیگری برای نمایش اسلحه های زمان ماقبل نادر، قرار دارد.
آرامگاه نادرشاه افشار کجاست؟
آرامگاه نادرشاه را می توان در شهر مشهد، خیابان شیرازی، چهارراه شهدا (نادری سابق)، ضلغ غربی چهارراه، داخل پارکی سرسبز که از آن به «مجموعه باغ موزه نادری»، یاد می شود مشاهده کرد. مجسمه ای از پیکر این پادشاه قدرتمند در آرامگاه وی خودنمایی می کند که سوار بر اسب در بالای سنگی بزرگ و رفیع قرار دارد و گروهی از سربازانش وی را همراهی می کنند. همانطور که قبلا هم گفتیم، آرامگاه نادر در شهر مشهد، خیابان شیرازی، چهارراه شهدا، در پارکی سرسبز که به باغ موزه نادری شناخته می شود، قرار دارد. برای بازدید از این جاذبه زیبای گردشگری که تقریبا پس از حرم مطهر امام رضا (ع)، پربازدیدترین مکان دیدنی مشهد است، به حرم بروید و یک چهارراه بالاتر از حرم می توانید آرامگاه نادرشاه افشار و موزه نادری را مشاهده کنید. اگر از حرم فاصله دارید، با کمک اتوبوس های درون شهری مشهد که مقصدشان حرم مطهر است، به ایستگاه حرم بروید و در ایستگاه پیاده شوید. از این مکان تا آرامگاه نادرشاه تنها 5 دقیقه پیاده روی است. پس از طی کردن این مسیر باغ موزه نادری را خواهید دید.
- ساعت بازدید از آرامگاه نادرشاه افشار: اگر به مشهد سفر کردید و قصد داشتید از آرامگاه نادرشاه دیدن کنید، می توانید هر روز از ساعت 8 صبح تا 16 عصر به این مکان بروید. قیمت بلیط به ازای هر نفر2500 تومان است. همچنین پیش از سفر بهتر است یکی از هتل های نزدیک این مکان را رزرو کنید. پیشنهاد ما هتل قصر طلایی مشهد است که در فاصله 3/5 کیلومتری و بازه زمانی 6 دقیقه ای از آرامگاه نادرشاه افشار قرار دارد.
- فاصله آرامگاه نادرشاه افشار تا حرم: از حرم امام رضا (ع)، تا آرامگاه نادرشاه که در مجموعه باغ موزه نادری قرار دارد، باید مسیری پیاده روی را طی کنید که فقط 5 دقیقه طول می کشد.
و در آخر . . .
مشهد یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری مذهبی در ایران و جهان است و از همین رو سفر به مشهد از پرطرفدارترین سفرهای زیارتی در میان ایرانیان و شیعیان به شمار می رود. اما جاذبه های گردشگری مشهد علاوه بر حرم مطهر امام هشتم (ع)، گستره وسیع و متنوعی را در بر می گیرد. یکی از مهم ترین اماکن تاریخی و گردشگری مشهد، آرامگاه نادر شاه افشار، جهانگشای شرق است. از اینکه با ما همراه بودید متشکریم. . .
آرامگاه خواجوی کرمانی کجاست؟
