بیوگرافی پروفسور آرتور اپهام پوپ مورخ و نویسنده شهیر آمریکایی

آرتور آپهم پوپ (به انگلیسی: Arthur Upham Pope) (زاده ۷ فوریه ۱۸۸۱ رودآیلند – درگذشته ۳ سپتامبر ۱۹۶۹ شیراز) مورخ شهیر آمریکایی آثار هنری ایران بود. او یکی از بنیان گذاران مؤسسه آسیایی دانشگاه پهلوی بود و مدت ۲۴ سال آن را هدایت نمود. پوپ از بزرگترین محققینی بوده که فرهنگ و معماری ایران را به جهانیان معرفی کرد.

زندگی آرتور آپهم پوپ

پوپ در شهر فینیکس ایالت رودآیلند زاده شد. پدرش یک کشیش بود. در دانشگاه براون و دانشگاه کرنل و دانشگاه هاروارد تحصیل فلسفه کرد. در ۱۳۰۴ به دعوت حسین علاء به تهران آمد و برای مقامات دولتی و رضاشاه در مورد هنر ایرانی سخنرانی کرد. سپس از ۱۳۰۴ تا ۱۳۱۴ مشاور افتخاری دولت ایران و عضو فرهنگستان ایران شد. پوپ صدها سخنرانی مهم در سرتاسر جهان از ایران انجام داد. به طور نمونه به مدت یک سال از طرف دانشگاه هاروارد به موسسات آموزش عالی فرانسه سفر کرد و سخنرانی تحت عنوان «سهم ایرانیان در پیدایش معماری گوتیک» (Persian Contributions to the Beginnings of Gothic Architecture) ارائه کرد. گفته می شود که وی سخنران بسیار متبحری بود. او و همسرش نمایشگاه های زیادی در معرفی آثار هنری ایرانی در جهان برپا کردند. به طور مثال در سال ۱۹۴۰ میلادی پوپ و موزه های بزرگ آمریکا ۲۸۰۰ شی مکشوف در ایران را در نمایشگاهی در نیویورک تحت عنوان «شش هزار سال هنر پارسی» (Six Thousand Years of Persian Art) به نمایش گذاشتند. تنها کاتالوگ فهرست اشیای آن ۳۵۰ صفحه بود. از نمایشگاه های مهم دیگر پوپ می توان موارد زیر را نام برد:

• فیلادلفیا در ۱۹۲۶
• لندن ۱۹۳۱
• لنینگراد ۱۹۳۵
• مسکو در ۱۹۳۵
• نیویورک ۱۹۶۰
• بالتیمور ۱۹۶۰
• فیلادلفیا ۱۹۶۰
• واشینگتن دی سی ۱۹۶۰
• شیراز ۱۹۶۸
• تهران ۱۹۶۸
• اصفهان ۱۹۶۸

آثار آرتور آپهم پوپ

معروفترین اثر پوپ کتاب بررسی هنر پارسی (A Survey of Persian Art) نام دارد که توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد در شش جلد در سال ۱۹۳۹ به چاپ رسید. این نخستین باری بود که چنین گزارشی مفصل از هنر و تاریخ هنر ایران در جهان به غرب معرفی می شد. این اثر معروفش تا به امروز از مفصل ترین بررسی های آثار تاریخ هنر ایران بشمار می آید. از آثار مهم دیگر او می توان موارد زیر را اشاره کرد:

• مقدمه ای بر هنر پارسی از قرن هفتم میلادی به این سو (An Introduction to Persian Art since the Seventh Century A.D)
• شاهکارهای هنر ایران
• معماری ایران

اما از نظر اهمیت ایرانشناسی شاید بتوان گفت که مهمترین اثر پوپ گنجینه تصاویریست که با همسرش از ایران تهیه نمود: او در میان سالهای ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۹ مجموعاً نزدیک به ۱۰٬۰۰۰ تصویر از بناهای تاریخی ایران عکسبرداری کرده که هنوز هم پس از سالهای سال در دانشگاه های غرب مورد استفاده ایران شناسان می باشد.

کتابهای آرتور اپهام پوپ

• دکتر آرتور پوپ درباره هنر و معماری ایران کتبی چند تالیف نموده که به طور خلاصه معرفی می شوند:
• «معماری ایران».۱۸ در این کتاب، تصاویری از هنر ایران مربوط به نخستین تمدنها تا دوره صفویان دیده می شود.
• «شاهکارهای هنر ایران».۱۹ در این کتاب، هنر ایران پیش از تاریخ در زمینه صنایعی چون: ساخت اشیای سفالی، مفرغی، نقره ای و فلزی، گچ بری، نقاشی، سنگ تراشی، منبت کاری، کتاب سازی، جلد سازی، تذهیب و قالی بافی همراه با ارائه تصاویر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
• «سفالگری ابتدایی ایران».۲۰ در این کتاب، تصاویری از هنر سفالگری دیده می شود.
• «آشنایی با مینیاتورهای ایران».۲۱ این کتاب، حاوی تصاویر جالب و جذابی از سبکها و دوره های مختلف مینیاتوری در ایران است.
• «سیر و صور نقاشی ایران».۲۲ کتاب، مصور به نقاشیهای ایرانی است.
• «معماری ایران، پیروزی شکل و رنگ».۲۳ این کتاب، حاوی تصاویر و توضیحاتی در مورد معماری ایران از تخت جمشید تا اواخر دوره صفویه می باشد.
• «هنر ایران در گذشته و آینده».۲۴ در این کتاب، متن سخنرانی مبسوط دکتر پوپ، همراه با توضیحات کوتاهی از زندگی و مرگ وی، به چاپ رسیده است.
• A Survey of Persian Art (بررسی هنر ایران):25 بزرگترین کتاب دکتر پوپ در شانزده جلد و از قرار معلوم جامع ترین مرجع و ماخذ درباره هنر ایرانی است. پوپ این کتاب را که دارای دویست کلیشه بزرگ و هزار و پانصد عکس سیاه و سفید و سیصد و پنجاه نقشه و هشتاد فصل می باشد به کمک شصت و پنج نفر از اشخاص زبر دست و متخصص در مدت هشت سال فراهم آورده و در سال1317 به چاپ رسانیده است. در زمان محمدرضا پهلوی، این کتاب به دستور او به چاپ رسید.

  

  آرامگاه آرتور آپهم پوپ در ایران

در پی درخواست از شاه ایران، آرامگاهی برای دکتر پوپ در اصفهان در ساحل زاینده رود نزدیک پل خواجو توسط دوست پوپ محسن فروغی ساخته شد که پس از درگذشت در آن جا به خاک سپرده شود. همسر وی فیلیس اکرمان نیز در همان آرامگاه به خاک سپرده شد، و چند سال بعد دکتر ریچارد فرای نیز از محمود احمدی نژاد خواست در آن محل به خاک سپرده شود. اما پس از درگذشت فرای، تعدادی بسیجی و لباس شخصی در شهر اصفهان دست به تعرض به آرامگاه پوپ زدند: در این تعرض مقبره وی با بمب های گرافیکی آغشته به شعارهای ضد آمریکایی شده بود. این گروه در مراسمی تهدید کرد که در صورت آوردن جسد فرای به اصفهان آن را نبش قبر کرده و خواستار تخریب آرامگاه پوپ و همسرش نیز شدند. اما با همت جوانان اصفهانی لوح آرامگاه پوپ که هتک حرمت شده بود ترمیم شد و لوحی هم به افتخار فرای نهاده شد.

بیوگرافی هنري فورد مخترع ، نویسنده و نظریه پرداز آمریکایی