آداب عزاداری ماه محرم
بهترین شیوه عزاداری، تشکیل مجالس با شکوه و ذکر اهداف مقدس امام حسین علیه السلام و تاریخچه کربلا و تحلیل فرازهای آن و مراسم سوگواری و همچنین تشکیل دستجات عزاداری با شکوه، توأم با شعارهای بیدار کننده و سازنده و پخش جزوه ها و پوسترهای حساب شده و پرمحتوا و استفاده از پلاکاردها و شعارهای جالب و جذاب و روشن کننده اهداف عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام و مانند آن است.
عزاداری شیعیان در محرم
پس از شهادت امام حسین(ع) در محرم سال ۶۱ هجری، این ماه برای شیعیان به ماه عزا تبدیل شده است. امامان معصوم(ع) و شیعیان آنها به برگزاری مراسم عزاداری در این ماه همت می ورزیده اند. درحدیثی از امام رضا(ع) آمده است:«چون ماه محرم فرا می رسید، کسی پدرم را خندان نمی دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می شد تا روز عاشورا. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می گفت: امروز روزی است که حسین(ع) شهید شده است.»
میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات در ذیل مراقبات و اعمال ماه محرم می نویسد:
«برای دوستداران خاندان پیامبر(ص) شایسته است که در دهه اول محرم در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذت های حلال را به ویژه در نهم، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول محرم هر روز امامشان را با زیارت عاشورا یاد کنند.»
آداب و ویژگی عزاداری در ماه محرم
در جواب باید عرض کنیم عزاداری دو حیث دارد: یک حیث محتوایی است و مطالبی که گفته می شود، یک حیث قالب و شیوه عزاداری است. از نظر محتوا آنچه که گفته می شود نباید مطالب حرام و خلاف شرع باشد، یعنی دروغ نباشد، غلو نباشد، موجب وهن مذهب نباشد، موجب تنقیص مقام اباعبدالله علیه السلام و معصومین علیهم السلام نباشد و همچنین موجب پایین آمدن مقام خود مومنین و عزاداران هم نباشد؛ یعنی از نظر محتوا مطالب مستند باشد، خلاف عقاید مکتب اهل بیت علیهم السلام نباشد، خلاف مرام اهل بیت علیهم السلام نباشد. نسبت به شیوه عزادارای اولا همراه با کار حرام نباشد مثل موسیقی حرام و امثال اینها، و موجب وهن مذهب هم نباشد، یعنی کاری نکنند که سوژه به دست دشمنان بیفتد و با این شیوه عزاداری که داریم، آنها علیه مکتب اهل بیت علیهم السلام و پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام تبلیغ سوء داشته باشند. اجمالا این را می توانیم ویژگی های عزاداری مناسب مورد رضایت اهل بیت علیهم السلام برشماریم.
نظر آیت الله خامنه ای در مورد برهنه شدن در عزاداری چیست؟
در پاسخ به این سوال باید عرض کنیم حضرت آقا توصیه فرمودند به برخی از مداحان که در عزاداری ها برهنه نشوند. اما این به عنوان یک فتوای فقهی نیست که ما بگوییم حرام است. خب اگر نامحرمانی نیستند، اگر مسئله سویی بر آن مترتب نیست، دشمنان سواستفاده نمی کنند خب ممکن است بگوییم حرام هم نباشد؛ مثلا یک جمع محدودی هستند فیلمبرداری هم نمی کنند، فقط مردان هستند حالا پیراهن را از تن درآوردند و سینه می زنند؛ اما به طور کلی توصیه ایشان این هست - به عنوان یک توصیه - که در عزاداری های مردها برهنه نشوند. چرا؟ چون ممکن است هم در معرض دید نامحرمان باشند و هم دشمنان باز از این مسئله سواستفاده کنند برای تبلیغ علیه مکتب اهل بیت علیهم السلام.
هروله کردن در عزاداری از نظر آیت الله خامنه ای
اگر موجب وهن مذهب نباشد، یعنی دیگران سواستفاده نکنند علیه مکتب اهل بیت علیهم السلام، اشکالی ندارد. ولی به طور کلی توصیه این است که از اینگونه اعمال در عزاداری ها پرهیز کنند.
در پاسخ سوال هایی که معمولا در مورد شیوه ی عزاداری و برخی از کارهایی که در عزاداری صورت میگیرد و اشکال شرعی هم ندارد مثل تعزیه خوانی و امثال اینها، وقتی سوال شده است، ضمن تایید آن عزاداری های متعارف و متعادلی که از دیرباز بین مومنین مرسوم بوده اضافه فرموده اند:"بهتر آن است که مجلس ذکر مصیبت برپا کنند".پس معلوم است که اینگونه کارهای متعارف مثل هیئت های عزاداری مثل سینه زنی و زنجیرزنی به طور متعارف اینها اشکالی ندارد و جزء شعائر دینی ما محسوب می شود. اما یک کارهایی که موجب وهن مذهب است در شان مومن نیست این کارها را انجام دهد و دشمنان علیه مکتب تشیع از آن سوءاستفاده می کنند ، آن کارها جایز نیست.
قمه زنی
ما نباید کاری بکنیم که جامعه اسلامی به عنوان یک گروه خرافی بی منطق معرفی شود.
نظر مرحوم علّامه امین عاملی
قمه زنی و اعمالی دیگر از این قبیل در مراسم عزاداری حسینی به حکم عقل و شرع حرام است و زخمی ساختن سر، که نه سود دنیوی دارد و نه اجر اخروی، ایذاء نفس است که خود در شرع حرام است. و در مقابل این عمل، شیعه اهل بیت را در انظار دیگران مورد تمسخر قرار داده و آنها را وحشی قلمداد می کنند. و شکی نیست که این اعمال ناشی از وساوس شیاطین بوده و موجب رضایت خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم السلام نیست.
نظر آیت الله مکارم شیرازی
بیگانگان با ترویج افکار خرافه پرستی می خواهند مسایل غیر دینی را دینی جلوه دهند و شکل عزاداری را در کشور تغییر و جوانان را از مسائل دینی دور کنند.
وی در رابطه با رواج قمه زنی در کشور فرمود:
من خبر موثق دارم که زمانی افرادی از برخی سفارت خانه ها در مسجد به توزیع قمه می پرداختند تا از این طریق مسلمانان را در نظر جهانیان افراد خشونت طلب جلوه دهند.
نظر مقام معظم رهبری
وقتی کمونیست ها بر منطقه آذربایجان شوروی سابق مسلط شدند همه آثار اسلامی را از آنجا محو کردند. مثلًا مساجد را به انبار تبدیل کردند، سالن های دینی و حسینیه ها را به چیزهای دیگر تبدیل کردند و هیچ نشانه ای از اسلام و دین و تشیع باقی نگذاشتند. فقط یک چیز را اجازه دادند و آن قمه زدن بود. دستورالعمل رؤسای کمونیستی به زیردستان خودشان این بود که مسلمانان حق ندارند نماز بخوانند، نماز جماعت برگزار کنند، قرآن بخوانند، عزاداری کنند، هیچ کار دینی نباید انجام دهند. اما اجازه دارند که قمه بزنند. چرا؟ چون خود قمه زدن برای آنها یک وسیله تبلیغ بر ضد دین و بر ضد تشیع بود. بنابراین گاهی دشمن از بعضی چیزها این گونه علیه دین استفاده می کند. هرجا خرافات به میان بیاید، دین خالص بدنام خواهد شد.
عزاداری محرم در شرایط کرونایی
رهبر معظم انقلاب در سال گذشته به رعایت توصیه های کارشناسان بهداشتی در همه ایام مخصوصا در عزاداری های محرم تاکید فرمودند. از این رو خواسته متخصصین اپیدمیولوژی و بهداشت عمومی از همه مردم عزیز و شریف ایران این است که برای عزاداری های حسینی امسال، هر خانواده، خانه خود را به عنوان محل عزاداری در نظر بگیرند و ضمن بهره گیری از صدا و سیما و ظرفیت فضای مجازی از حضور در سایر مکان ها جدا خودداری فرمایید. در صورتی که به هر دلیلی در این مراسم ها شرکت فرمودید، فقط و فقط در مراسم هایی شرکت فرمایید که در فضای باز و با داشتن ماسک و رعایت فاصله حداقل دو متر از یکدیگر انجام می شود. همچنین از همه اقشار مختلف مردم درخواست می شود که برای رعایت پروتکل ها با بازرسین مهندسی بهداشت محیط همکاری کامل داشته باشند. از همه آحاد جامعه انتظار می رود که با توجه ویژه به موضوع حق الناس و مسئولیتی که همه در قبال یکدیگر داریم این توصیه ها را جدی بگیرید.
آشنایی با حکم برهنه شدن در مراسم عزاداری
