عزاداری امام حسین در عراق چگونه برگزار میشود؟
برگزاری مراسم ایام محرم خصوصاً روز عاشورا، از جمله آداب و رسومی است که شیعیان عراق تا امروز به آن پایبند بوده اند. شیعیان در عراق، حدود 10 روز پیش از شروع ماه محرم با نصب پرچم های منقش به نام امام حسین(ع) و سایر شهدای کربلا بر بام خانه ها، کوچه و خیابان ها و با سیاه پوش کردن شهرها و اماکن زیارتی، خود را برای مراسم عزاداری ماه محرم مهیا می کنند. مردم این کشور، رسوم و آداب خاصی را در ایام محرم در شهر کربلا اجرا می کنند که این مراسم خاص همین سرزمین است و در جای دیگری نمی توان مشابه آن را یافت.
عزاداری در ماه محرم
در روز اول محرم هیئت های عزاداری را زینت می بخشند که این کار نماد خوش آمدگویی مردم به کاروان امام حسین(ع) است. عده ای مشابه کشورمان ایران، با برپایی ایستگاه های صلواتی در مکان های مختلف به خدمت رسانی به عزاداران حسینی مشغول می شوند و البته نیروهای امنیتی هم وظیفه حفظ جان عزاداران را برعهده دارند. در شب دوم مراسمی به جهت ورود کاروان به کربلا اجرا می شود. در شب سوم دسته هایی از نقاط مختلف عراق به منظور برپایی مراسم عزاداری وارد شهر کربلا می شوند.
در روز سوم مراسم سمبلیک وارد شدن کاروان عمر سعد به شهر کربلا انجام می شود. این کاروان در روز سوم محرم تعزیه اجرا می کند و با لباس های قرمز و زرد به دور حرم می چرخند و خاطرات مظلومیت امام و یارانش را در آن روزها یادآوری می کند. و اما در روز عاشورا، مردم عراق در مساجد و حسینیه ها حاضر می شوند و روحانیون حکایت آن روز بزرگ را برای مردم روایت می کنند. در شب یازدهم محرم یا شام غریبان، مردم با روشن کردن شمع، یادآور غربت و تنهایی حضرت زینب وکودکان امام حسین (ع) می شوند. عملی که در تمام این شب ها همواره اجرا می شود این است که از روز اول محرم تا پایان صفر تمام هیئت ها به تهیه و توزیع انواع غذا می پردازند و این کار در دهه اول محرم و ایام اربعین به اوج خود می رسد.
پیاده روی اربعین
پیاده روی اربعین یکی از رسوم دینی است که سال هاست توسط مردم نقاط مختلف عراق با اتحاد و یکپارچگی اجتماعی در حال اجراست و در سالیان اخیر با حضور شیعیان سایر کشورها، ازجمله ایران شور و حال خاصی دارد. در این مراسم، علاوه بر پیاده روی به سوی شهر کربلا به قصد زیارت امام حسین(ع)، دسته های سینه زنی و زنجیرزنی در روز اربعین در نزدیکی حرم امام حسین(ع) نیز به راه می افتند. مراسم اربعین هر ساله حدودا از اوایل ماه صفر آغاز و تا بیستم این ماه ادامه دارد. در سال های اخیر به دلیل استقبال زیاد زائران و ازدحام جمعیت بعضا این پیاده روی زودتر از این زمان نیز آغاز شده است.
پیاده روی از 3 مسیر به سمت کربلا انجام می شود. از میان آن ها مسیر نجف به کربلا به سبب وجود مرقد حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) در نجف، متمایز از دیگر مسیرها است و اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را برای پیاده روی انتخاب می کنند. این فاصله چیزی حدود 80 کیلومتر است. برای پیاده روی کل مسیر، زمانی در حدود 20 تا 25 ساعت لازم است که بهترین زمان برای شروع، 16 صفر است.مهمان نوازی عراقی ها در این ایام از زائران بسیار زبانزد است. هر عراقی به صورت خودجوش، در حد خود خانه، خوراک، پوشاک و همه امکاناتی را که می تواند در اختیار عزاداران می گذارد و در این راه از کوچک ترین خدمتی دریغ نمی کند. اربعین پس از عاشورا، دومین مراسم دینی مهم در عراق است. این سفر زیارتی، چندین روز به طول می انجامد. یکی از نکات جالب در طی این مسیر وجود گروه های مختلف برای خدمت رسانی رایگان به زائران درون موکب ها است که با در اختیار گذاشتن آب، غذا، مکان استراحت، ماساژ دادن دست و پای افراد پیاده به زائران خدمت رسانی می کنند.
عزاداری در ایام اربعین تا پاسی از شب ادامه دارد و مراسم اصلی روز اربعین از ظهر آغاز می شود و دسته های عزاداری به صورت منظم در نزدیکی حرم امام حسین (ع) می ایستند و در پایان، دسته های سینه زنی وارد حرم شده و به دور ضریح طواف می کنند و نماز و دعاهای مخصوص زیارت اربعین را می خوانند.
هوسه قبایل عراقی
«هوسه» به قصاید ویژه قبایل عربی جنوب عراق و فرات اوسط گفته می شود که ارزش هایی همچون قهرمانی و شجاعت و خصوصیات والای قبیله یا یکی از افراد آن را بیان می کند. غالباً از این گونه اشعار در اثنای جنگ ها و مرثیه سرایی برای یکی از افراد قبیله، یا برای برانگیختن عزم و همت مردان جهت انجام کارهای سخت و بزرگ استفاده می شود.هوسه یک فعالیت فرهنگی است که ریشه در باورها و پیشینه عشایری و محلی شیعه دارد. شیعیان از این رسم در مراسم عاشورا و اربعین استفاده می کنند و آن را در تعامل و اثرگذاری متقابل با آنچه در واقع یک امر دینی و اعتقادی است، به سطحی بالاتر ارتقا می دهند. این تعامل باعث می شود که یک آیین خاص قبیله ای و محلی در پیوند با اعمال دینی و عبادی، به صورت یک فرهنگ ماندگار شود و از سوی دیگر، یک رسم دینی، شکل و بسیاری از مفاهیم خود را از خلال تعامل با آداب اجتماعی زائران دریافت نماید و در نتیجه، از بروز و بیان عمیق تری برخوردار شود و زائران و عزاداران، آن را به چشم مقبولیت و محبوبیت بیشتر بنگرند و بپذیرند.معمولا شاعر به پایان قصیده خود نرسیده که جماعت اطرافش دورش را می گیرند و یک بیت از آن قصیده را همراه با حرکات موزون و حرکت دایره وار تکرار می کنند. خواندن هوسه را سه تن از شاعران پی می گیرند و شرکت کنندگان که علاوه بر تعدادی افراد سالخورده، اکثراً از جوانان هستند، حلقه وار می گردند و حرکات خاص انجام می دهند.
مراسم عزاداری محرم در شرایط کرونایی
حضرت آیت الله سیدعلی حسینی سیستانی در عراق درباره مراسم عزاداری محرم سال ۱۴۰۰ بر افزایش قابل توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت اباعبدالله (علیه السلام) از طریق شبکه های تلویزیونی و فضاهای اینترنتی تأکید داشتند و گفتند: برگزاری مجالس خانگی در ساعت های معینی از شب یا روز؛ به گونه ای که تنها افراد خانواده و کسانی که با ایشان رفت وآمد دارند در آن حضور یابند، مانعی ندارد.این مرجع تقلید با اشاره به پخش و توزیع پُردامنه نمادهای عاشورایی و برافراشتن پرچم ها و قطعات سیاه رنگ در میدان ها، خیابان ها و کوچه ها و دیگر فضاهای عمومی، افزودند: در مجالس عمومی، باید همه ضوابط بهداشتی با دقت تمام رعایت شود، بدین معنا که فاصله اجتماعی بین حاضران منظور شود و ماسک های بهداشتی و دیگر لوازم بازدارنده از گسترش ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.
آشنایی با آداب و رسوم ملایر
